«Свет раскалоўся і трэшчына прайшла па сэрцу паэта», пісаў калісьці германскі класік Генрых Гейнэ. Беларускія паэты рэфлексуюць і праз прызму паэзіі даюць нам шанец зразумець і адчуць подых часу, у якім мы жывем.
Усевалад Сцебурака параўновае гэты год з сумнавядомым трыццаць сёмым. Трэба адзначыць, што такое параўнанне небеспадстаўнае і не выглядае перабольшваннем.
А на вуліцы 21-ы
адчуваецца як 37-ы.
Кожны дзень у няпэўным кірунку
адбывае адзін твой знаёмы.
Хто дзе цяжка сказаць акрэслена
— на Акрэсціна ці ў Варшаве?
Людзі ў берцах стаяць абедні
Божай маці ў балаклаве.
Прадчуваючы 37-ы
ажывіўся стукач у пад’ездзе,
і ўжо чарговы знаёмы
прызадумаўся аб ад’ездзе...
........
Адчуваецца як 37-ы,
але ўсё-ткі, яшчэ 21-ы.
Застаецца апошні знаёмы
і пакуль што не садзяць за вершы!
«Гэты горад найбольш беспантовы з усіх беспартовых», — Антон Рудак ставіць дыягназ беларускай сталіцы і яе жыхарам. Але не дазваляе памерціі надзеі, на тое, што ўсё зменіцца, — «мы з надзеяй на заўтра глядзім на планы і карты, як на ракавіны, у якіх адгукаюцца хвалі».
гэты горад найбольш беспантовы з усіх беспартовых
і калі ты выходзіш на бераг яго замглёны
толькі чуюцца крыкі чаек і хваляў подых
прыбярэжная дымка ў абдымкі бярэ раёны
хай у мойраў з часоў герадотавых мы не ў фаворы
нам насуперак перагаворанаму ў герадота
у прасторы пустой гарадоў тваіх мроіцца мора
нескаронае не ператворанае ў балота
мы гісторыяй вечна асуджаныя на паўторы
а навокал пануе змрок і прыбой хаўтурны
і віруе глыбока засмучана наша мора
хвалі ў трумах хвалі ў трунах хвалі ў турмах
і калі нам здаецца што мы нібы тыя атланты
небаракі што самі сябе на дне пахавалі
мы з надзеяй на заўтра глядзім на планы і карты
як на ракавіны ў якіх адгукаюцца хвалі
Рускамоўны паэт Дзмітрый Строцаў таксама дае чытачам надзею, напісаўшы радкі, што «перамога за Евай». Нескладана здагадацца, што гаворка вядзецца пра карціну Хаіма Суціна, якая за апошнія два гады абрасла новым кантэкстам, а не пра ветхазаветную Еву.
оккупация
совсем
не победа
а только
отсроченное
фиаско
а победа
за Евой
с восхищением
и доверием
большинства
*
старики
держат кулаки
за молодых
а дети
в свободе
и гневе
в плену
и в изгнании
сердца неподкупные
Глядзіце таксама: Дзмітрый Строцаў чытае Майсея Кульбака
Андрэй Хадановіч прапускае праз сябе не толькі беларускія рэаліі, але і тое, што адчувае паэт на чужыне ў далёкай Грузіі.
Сонейка праз чачу ня бачу,
зорак празь віно не відно.
Кожны дзень жыву наастачу,
небу прабіваючы дно.
Выпівае зь песьні пра зьмены
літару за літарай даль,
і глытае змрок непісьменны
горкую глаголіцу хваль.
Небясьпека тут — нібы сьпёка.
З хараством мяшаю брыду.
Па батумскай гальцы аблокаў
ступакамі вершаў брыду.
І сьмяюцца ўголас нябёсы:
пераабуваецца босы.
І ціхутка ўсхліпнуць анёлы:
пераапранаецца голы.
Падводзячы вынік, хочацца ўзгадаць словы нобелеўскага лаўрэата Іосіфа Бродскага, які ў інтэрв’ю 1995 года даў вельмі дакладную дэфініцыю таго, для чаго нам патрэбна паэзія:
«Паэзія не забаўка і нават не форма мастацтва, але, хутчэй, наша відавая мэта. Калі тое, што адрознівае нас ад астатняга жывёльнага царства, — гаворка, то паэзія — вышэйшая форма прамовы, наша, так бы мовіць, генетычнае адрозненне ад звяроў. Адмаўляючыся ад яе, мы выракаем сябе на ніжэйшыя формы зносін, няхай гэта будзе палітыка, гандаль і да т.п. Увогуле, адзіны спосаб застрахавацца ад чужой — калі не ад сваёй уласнай — пошласці».
Дзмітрый Новікаў, Budzma.by
