Віктар Марціновіч у сваім новым тэксце на budzma.by іранічна апавядае, як ледзь не зрабіўся снікерхэдам.
У Вене ўсе людзі ходзяць у красоўках. І пад “усе” я маю на ўвазе менавіта не большасць, а ўсіх. Няма ніводнага чалавека ў Вене, які хадзіў бы па-даўнейшаму ў тухлях. Франтаватыя віхлястыя мазурыкі могуць дазволіць сабе выйсці ў клуб у лакірках. Італьянцы, якія прыехалі ў гэты горад паесці італьянскага марозіва Zanoni&Zanoni і паглядзець італьянскі жывапіс у “Кунстхісторышэс”, правакуюць мінакоў макасінамі. Але гэта італьянцы, што з іх возьмеш.
Людзі ў Вене спрэс у кросах. Дарэчы, рыхтуйся Мінск: тыя павевы, што цяпер у Вене, праз два гады будуць у Вільні, праз тры — у Мінску.
Я памятаю, як 10 гадоў таму пасмейваўся з нью-ёркскіх прафесараў, якія прыходзілі на лекцыі ў белых “Найкіз” пад строгімі гарнітурамі. “Дзікуны”, — думаў я. Сёння ў Вене — кансерватыўнай, выкшталцонай Вене, Вене, дзе добрым тонам ёсць як найменш двойчы на дзень змяніць вопратку, Вене, дзе ў кожнай дзяўчыны ёсць ранішняя, дзённая і вечаровая парфума, — паўсюль на нагах толькі красоўкі.
Я сам тапчу гэты горад запыленымі раскрыстайкамі “Эка”. Яны добрыя тым, што калі на доўгім пераходзе цябе заспее дождж, праз дваццаць хвілін яны пасохнуць, і ты не адчуеш ніякага дыскамфорту. Дажджы ў Вене бываюць лютымі — такімі, што прастуеш па шчыкалатку ў мутнай лужыне, з якой не выйсці, бо тратуары залітыя вадзіцай. Калі пры гэтым ты на схіле якой гары, напрыклад, выйшаў па натхненне на Кахленберг, ёсць шанец, што з дарожкі цябе змые селевым вадаспадам. То расхрыстайкі “Эка” — сама тое для зацятага бадзягі.
Сёння ўдзень у мяне ўрачыстая сустрэча ў бібліятэцы “Эрстэ Банка” — я мушу падпісаць свае кнігі, якія захоўваюцца там, і пагаманіць з супрацоўнікамі, якім — надзіва! — вельмі спадабаўся раман “Мова”, а “Параною” яны нават не адкрылі. Для такога выпадку ў мяне прыхаваныя цёмна-сінія сандалеты.
І вось паўтара месяца пабадзяўшыся па Вене, я прызвычаіўся да гэтага бязгучнага пытання: “Дзе твае кросы, чувак”? Ты ж тут не чалавек без кросаў. У цябе можа не быць белай ільняной кашулі ад Іва Сэн-Ларана, ты можаш дазволіць сабе джынсы замест палатняных штаноў — мары Астапа Бэндэра — мы ўсе гэта зразумеем. Але як ты можаш хадзіць без кросаў? Навошта правакуеш?
Красоўкі ў Вене каштуюць вельмі танна. Таннейшы за іх толькі класічны абутак: топсайдары, фліп-флопы і лоферы. Бо той класічны скураны абутак больш нікому ў сталіцы моды не патрэбны.
Тут ёсць усе сусветныя брэнды. Тут ёсць “Баленсіага”, якая ў крамцы ля Штэфана прадаецца за столькі ж, колькі каштуе “Адзідас” у Беларусі. Я, дарэчы, разумею, чаму так: беларусы — вельмі заможныя людзі, таму яны могуць дазволіць сабе купляць “Адзідасы” за такія грошы. Тут ёсць легендарны COS, які прынцыпова не соваецца ў нашыя часткі свету. Кросы “Пума” тут каштуюць танней за “Марка” ў ГЦ “Сталіца” ў Мінску і тым больш танней за “Лідскія” (і гэта правільна, куды той “Пуме” да нашых “Лідскіх”).
Карацей, калі ўжо і ветлівы сірыец, што прадае мне ялавічыну на далёкім ад цэнтра рынку, уважліва ўтаропліваецца ў мае раскрыстайкі, я разумею, што амба. Прыехалі. Калі турак, у якога я спыняюся пацягнуць гарбаткі з кардамонам і пабалакаць пра раман, які тут пішу, выразна глядзіць спачатку на мае ступакі, потым — на краму Reno насупраць, з красачамі New Balance за 40 еўра, гэта капец.
Я стаміўся ад сваёй барацьбы.
Прастую на знакамітую гандлёвую вуліцу. Заходжу ў кандыцыяваны цэнтр продажу кросаў. Памерамі ён з мінскую “Карону”. На ўваходзе тут, па венскай модзе, валіць біты жывы дыджэй. Побач адразу намалёўваецца асабісты дарадца, роля якога — дапамагчы мне абраць сабе пару, якая будзе адпавядаць майму ўнутранаму свету.
— Ёў! Як чо? Як жывеш, бро? — пытаецца ён у мяне і падае хударлявую руку ў рэперскім вітанні (я цісну яе як магу). — Згубіў багаж у аэрапорце? Дзе твае кросы, чувак? Што носіш?
— Ды я неяк не… — губляюся я.
— Карацей, давай здагадаюся. Па прыкідзе болей за ўсё канае Reebok, але я б пачаў з “Асіксаў”.
На маіх нагах аказваюцца белыя шузякі.
— Неяк вельмі спартова, — кажу я няўпэўнена.
— Ты хто па жыцці?
— Пісьменнік, — мяўкаю я.
— Ёў, жалезна! Тады вось так!
На думку распаўсюднікаў гэтай культуры, пісьменнікі, аўтары мастацкай прозы, мусяць хадзіць у Fila колеру хваста калібры.
— Вось! Зазыр! — ён цягне мяне да люстра. — Не ўпэўнены? Сфоткайся! Давай я цябе фотну! Пакажаш сваёй цыпе, вернешся заўтра!
Так у маім тэлефоне з’яўляецца фотаздымак мяне ў кросах колеру хваста калібры. Я дагэтуль не ўпэўнены, што яго можна там трымаць, настолькі гэта непрыемны мне фотаздымак. Калі раптам ён з’явіцца ў сеціве, выраз “Віця з Аўтаза” набудзе новае гучанне.
Праз тры дні я залажу ў галерэю і праглядаю выяву. У Вене буду сваім у дошку. Калі яшчэ белыя тэнісныя шкарпэткі і штанцы карацейшыя — трэнд, трэнд, трэнд.
Але я пакідаю ўражанне беларускага спартовага чыноўніка.
І ўсе венскія мінакі ў навюткіх кросах падобныя на яго ж.
Я не разумею, як і чаму ўвесь свет пераняў моду беларускіх спартовых чыноўнікаў.
Чаму цяпер куратары арт-галерэй, топавыя літагенты, пісьменнікі і модныя мастакі прынялі гэты павеў. Магчыма, таму, што беларускія спартовыя чыноўнікі — трэндсэтары і не ведаюць пра гэта.
Гэта не маё.
І ніколі не будзе маім.
Добра, што не здрадзіў сабе.
Зашпільваю свае цёмна-сінія сандалеты. Наперадзе шэсць кіламетраў да “Эрстэ Банка”.
Фота з інстаграма Віктара Марціновіча
Віктар Марціновіч, budzma.by
