Пісьменнік Віктар Марціновіч разважае на budzma.by пра песімізм, расчараванне і мастацтва як крыніцу жыццялюбства.
Так павялося, што ў мяне рэпутацыя бадай што самага зацятага песіміста сярод людзей, што час ад часу выступаюць публічна. Прычым песіміст я не новаўтвораны, не з тых, што ўлетку абяцалі хуткую перамогу, ўзімку чакалі «новай хвалі», а пасля пачалі плявузгаць на беларускі народ і ягоных новых лідараў.
Я ўвесь апошні год кажу адно й тое ж, проста цяпер прагнозы спраўдзіліся, і таму мая асоба яшчэ больш пазмрачнела.
Напрыклад, адразу пасля вылучэння Бабарыкі і Цапкалы я пісаў, што «абодва цягам найбліжэйшага года ператворацца ў пакутнікаў (…) і што «ўдзячнае беларускае грамадства па завядзёнцы з часоў Каліноўскага працягне падазраваць іх у тым, што «спрацавалі на Крэмль».
Днямі атрымаў у мэсэнджар пытанне: дык а чым вы жывяце? Чаму не з’язджаеце? Як радуецеся? Ці не радуецеся наогул? І вельмі рады падзяліцца тым, што суцяшае маё сэрца. Бо нягледзячы на неадступны песімізм, я чалавек, што пазбягае маркоты.
Дык вось, крыніца майго жыццялюбства — мастацтва.
Я не губляю часу на прагляд таго, што ствараюць youtube-балбатуны. Я не маю даверу да палітыкаў, нават самых добрых палітыкаў, бо ў Беларусі ў сумленнага палітыка два шляхі: ці ў вязніцу, да поўнага выпраўлення, ці за мяжу, да паступовага ператварэння ў Івонку Сурвіллу (пішу з вялікай павагай да Івонкі Сурвіллы).
Чытайце таксама: Івонцы Сурвілле 85 гадоў!
Я не дазваляю эмоцыям, выкліканым палітычным парадкам дня, суцяшаць мяне — бо гэтае суцяшэнне вельмі хуткабежнае і заўсёды — запомніце мае словы, заўсёды! — змяняецца расчараваннем. Няма таго ўздыму, які не будзе ўсмактаны паўсядзённасцю, не будзе перамолаты ў нешта адваротнае сваёй першапачатковай сутнасці.
Але тое самае натхненне, тое самае адчуванне даверлівага палёту ўзнікае ў цябе, калі ты слухаеш музыку ці глядзіш добры спектакль.
І — у адрозненне ад таго, пра што пішуць тэлеграм-каналы (а пішуць яны ў асноўным пра тое, што хутка стане добра, бо ўсё непазбежна ляснецца), абяцанне шчасця, што ствараецца культурай, не падманвае.
Яно не сыходзіць.
Яно трывае.
То калі хочаце суцешыцца — глядзіце і слухайце. Чытайце, нарэшце.
Найлепшым доказам выгод, што дае суцяшэнне ў культуры ў параўнанні з суцяшэннем у палітыцы ці навінах, — тое, што сэнс добрай песні ніколі не абарочваецца сваім антонімам. Наадварот, вечнае толькі набірае моцы з гадамі. Ты можаш ацаніць масштаб прароцтва.
Не верыце — паглядзіце гэты кліп:
Міхалок запісаў яго тры гады таму. А здаецца, што гэта вельмі свежае суцяшэнне ўсім, хто цяпер у нудзе. Словы — Купалавы, ім больш за 100 гадоў. І ты слухаеш: «Знайце, ліха ператрэцца і маланкай доля блісне», — і разумееш, што так і будзе. І калі бачыш, як пратаганіст гэтага міні-фільма сядае ў човен і са сваім малым і жонкай вяслуе праз мора, каб уратаваць долю дзіцяці, а пасля згадваеш лёс самога Сяргея, які змушаны быў з’ехаць у Кіеў і абяцаў не вяртацца да перамогі (ёсць адчуванне, што яму і не дадуць вярнуцца), гэта кранае нават больш за геніяльны радок, вынесены ў прыпеў: «Годзе сэрца жалем рваці!»
Я не буду тут «паліць» свой асабісты плэйліст ці актуальны кантэнт электроннай чыталкі. Пашарыўшыся па Youtube не ў пошуках «аналітыкі», а ў пошуках добрай музыкі, любы хутка выйдзе на кантэнт, што здольны не толькі суцяшаць, але й выхоўваць — дзякуй Богу, Youtube захаваў і захавае ўсё, нават рэдкія джэм-сэйшны "РСП" і Святланы Бень (красавік 2020-га). Дзякуй Богу, ёсць "Купалаўскі Online", ёсць калабарацыя РТБД з тэлебачаннем Voka, дзе можна паглядзець актуальныя спектаклі ў жывой трансляцыі.
То будзьце песімістамі, але не смуткуйце, сябры!
Мы — людзі, а значыць, нарадзіліся для вечнага пошуку і новых адкрыццяў.
То шукайце светлае — у мастацтве і культуры.
Віктар Марціновіч, budzma.by
