• budzma.by
  • Пра нас
  • Крама
Будзьма беларусамі! Будзьма беларусамі!
telegram www.instagram.com/budzma/ Facebook.com vk.com twitter.com youtube.com
  • Актуаліі
  • Меркаванні
  • Гісторыя
  • Літаратура
  • Гатуем з «Будзьма!»
  • «Разумняты»
  • Словы мацней
  • Вандруем разам
  • Афіша
22.06.2022 | Грамадства Музыка

Твор для дубінак з аркестрам: як дырыжор расказаў свету пра Беларусь

У апошнія месяцы Марыя Калеснікава пісала, што ў калоніі ёй не хапае музыкі і паветра. Беларускі дырыжор у Германіі Віталь Алексяёнак пачуў Машу — і арганізаваў канцэрт «Няскончаная рэвалюцыя» , каб нагадаць Германіі і свету і пра беларускую флейтыстку, і пра ўсіх палітвязняў, піша «Еўрарадыё».



73.jpg
Адзін раз аркестр адказвае салісту не інструментамі, а словам: «Жыве!» / калаж Улада Рубанава, «Еўрарадыё»

Са сцэны буйнога міжнароднага фестывалю ў горадзе Людвігсбург гучала флейта самай Машы — адзін з пяці яе асабістых інструментаў, якія захоўваюцца ў Штутгарце, дзе яна жыла шмат гадоў.

«Няскончаную рэвалюцыю» трансляваў адзін з найбуйнейшых каналаў класічнай музыкі ARTE, так што гэты напамін пра Беларусь мог пачуць не толькі нямецкі глядач, але і ўвесь свет.

Паслухаць канцэрт можна тут.

«У Штутгарце ў Машы засталося шмат сяброў. І некалькі інструментаў»

У пачатку 2020 года нішто не прадвяшчала, што перадвыбарная кампанія ў Беларусі абернецца для флейтысткі са Штутгарта Марыі Калеснікавай 11-ю гадамі пазбаўлення волі. Тады галоўны дырыжор аркестра Мюнхенскага ўніверсітэта, беларус Віталь Алексяёнак, і Марыя яшчэ планавалі рэалізаваць некалькі сумесных музычных праектаў.

— Мы ўпершыню сустрэліся асабіста ў жніўні 2020 года. Да таго часу ўсё змянілася. Мы больш не планавалі музычных праектаў, але заставаліся на сувязі.

Я жыву ў Германіі, але ўвесь жнівень правёў у Мінску. Пераломным момантам, які ўсё памяняў асабіста ўва мне, быў момант затрымання Віктара і Эдуарда Бабарыкаў, — расказвае Віталь у гутарцы з «Еўрарадыё».

Але летам 2022 года ўмоўна «сумесны» праект усё ж з’явіўся. У нямецкім горадзе Людвігсбург у рамках буйнога міжнароднага фестывалю прайшоў канцэрт, прысвечаны Марыі Калеснікавай — і ўсім палітвязням Беларусі.

Тут калега Марыі Калеснікавай, іспанскі музыкант Гільерма Гансалес, выканаў кампазіцыю «Паветра» на флейце самой Машы.

Аркестр адказвае салісту словам «Жыве!»

Галоўная частка канцэрту — беларускі трыпціх. Калектыўны твор беларускіх аўтараў — паэтаў і кампазітараў, — які ў мастацкай форме расказвае пра падзеі 2020 года.

Сольную партыю павінен быў выконваць беларускі артыст Ілля Сільчукоў, якога звольнілі з тэатра оперы і балета за яго грамадзянскую пазіцыю. На жаль, у апошні момант удзел беларуса ў канцэрце сарваўся — і сола на беларускай мове давялося развучваць швейцарцу Энеасу Хуму.

— Ідэя была ў тым, каб прыбраць фокус з аднаго канкрэтнага аўтара. Гэта твор, які напісана рознымі людзьмі: зусім рознымі паэтамі і рознымі кампазітарамі. Ён не мае адзінага лідара, як не мела яго і ўсё тое, што адбывалася ў Беларусі. Ідэі ўжо знаходзіліся ў саміх людзях, наша грамадзянская супольнасць саспела і загаварыла на цывілізаванай мове з усім светам.

74.jpeg
Віталь Алексяёнак / фота Эльзы Жарабчук

Усе тры творы напісаныя ў рознай стылістыцы. Аўтар музыкі для першай часткі — кампазітар Канстанцін Яськоў, які эміграваў у Польшчу. Тэкстам да гэтага этнічнага, рамантычнага твора стала паэма «Спроба радаводу» беларускай паэткі Вальжыны Морт.

— Што такое наша зямля? Што такое наша прырода? Што такое косткі — косткі нашых продкаў? Адкуль я? — расказвае дырыжор аб канцэпцыі першага твора.

Імёнаў аўтараў другой часткі канцэрту мы не назавём — яны захоўваюць ананімнасць. Сімвалічна, што і тэматыка гэтага твора — страх.

— У яго сучасная эстэтыка. У ім пастаянна развіваецца адзін гук, быццам адна думка. У нейкі момант мы заўважаем, што нашы ўласныя думкі ўжо дзесьці ў іншым месцы — і нам вельмі страшна. Нас хтосьці кранае за руку, а мы не ведаем, сябар гэта ці вораг. Мы знаходзімся ў апраметнай цемры, мы цалкам разгубленыя і не разумеем, што адбываецца. На жаль, гэта вельмі актуальна для Беларусі. Гэты твор апісвае стан трывогі, у якім мы ўсе жывём ужо не першы год.

75.jpeg
Віталь Алексяёнак / фота Эльзы Жарабчук

Музыку для трэцяга твора напісала Вольга Падгайская, у ім гучаць вершы Альгерда Бахарэвіча.

— Гэты верш «Вось яны, а вось мы» быў напісаны ў канцы жніўня 2020 года, калі людзі запоўнілі Мінск, усе вуліцы горада, як вада. Памятаеце слоган пратэстаў у Ганконгу? «Будзь як вада». І мы ўсе былі як вада, злучаліся, раз’ядноўваліся і кожны раз сустракаліся зноў. Горад быў наш, хай і на кароткі час.

Але з іншага боку, ёсць нейкія «яны». Ёсць гвалт — ён недзе побач, ён адчуваецца, яго чуваць.

Усе ідэі гэтага тэксту Бахарэвіча знаходзяць сябе ў музыцы Волі Падгайскай. Там ёсць алюзіі на гвалт, удары дубінак па машынах. Па людзях. Алюзіі на аўтамабільныя сірэны, якія былі знакам салідарнасці. Адзін раз аркестр адказвае салісту не інструментамі, а словам: «Жыве!».

Вядучыя музыкі з аркестраў Штутгартскай оперы, Паўднёва-Германскага Радыё SWR, Мюнхенскай філармоніі, якія гралі канцэрт, былі ўражаныя сілай гэтага мастацкага выказвання.

76.jpeg
Віталь Алексяёнак / фота Эльзы Жарабчук

Вярнуцца з «недзе»

— Да 2020 года быць беларускім дырыжорам, беларускім айцішнікам, беларускім кім-небудзь у Германіі азначала быць дырыжорам, айцішнікам «аднекуль». Да 2020 года Беларусь у нямецкай мове яшчэ і называлі «Вайсрусланд», «Белая Расія», гэта многіх канчаткова ўводзіла ў ступар.

Вядома, у 2020 годзе пра Беларусь даведаўся ўвесь свет. Калі я вярнуўся ў Германію восенню 2020 года, я вярнуўся не з краіны «інкогніта». Я вярнуўся з Беларусі — у тыя месяцы многія немцы перасталі называць яе «Вайсрусланд».

І беларусы ў Германіі змяніліся. Раней складана было гаварыць пра нейкую дыяспару, падобную да той, што была ў Польшчы, Чэхіі і Літве. А цяпер дыяспара ёсць. Мы пазналі адно аднаго. Быць беларусам у Германіі цяпер — гэта пастаянна адчуваць сябе датычным да нечага вялікага.

Але Беларусі больш няма на першых палосах нямецкіх газет. Затое яна ёсць у праграме міжнароднага музычнага фестывалю.

— У фінале канцэрта наш аркестр сыграў на біс украінскі твор. А перад гэтым я звярнуўся са сцэны да гледача. Я сказаў: так, цяпер сітуацыя ва Украіне нашмат страшнейшая, чым у Беларусі. Гэта складана параўноўваць. Але, магчыма, калі б у Беларусі не адбывалася тое, што адбываецца там у апошнія паўтара-два гады, то, можа, і ва Украіне не было б вайны ў тым выглядзе, у якім яна ідзе там цяпер.

Я спадзяюся, што пасля нашага канцэрта больш людзей зразумела: сітуацыя ва Украіне і Беларусі ўзаемазлучаная, гэта адзіна бок страшнага медаля.

І пра Украіну: «Лінія паміж ворагамі і сябрамі праходзіць не па пашпарце»

Віталь Алексяёнак — дырэктар харкаўскага фестывалю класічнай музыкі Kharkiv music fest.

І 24 лютага, у дзень пачатку вайны, Віталь павінен быў быць у Кіеве, з запланаваным канцэртам, а з Кіева ён павінен быў паехаць у Харкаў. Але за тыдзень да пачатку рэпетыцый канцэрт адмяніўся праз пандэмію, што ўсё яшчэ шалела ва Украіне. А раніцай 24 лютага ўсё змянілася.

— Я ніколі не меў зносінаў з такой вялікай колькасцю маіх украінскіх сяброў, знаёмых і незнаёмых людзей, як у першыя тыдні вайны.

Некалькі тыдняў я правёў на ўкраінскай мяжы, дапамагаючы бежанцам. Я бачыў велізарную колькасць людзей. Часам сустракаў знаёмых. У першыя тыдні вайны некалькі кантактаў з маімі знаёмымі з Украіны былі пастаўленыя на паўзу — у асноўным гэта былі людзі, якія ставілі ўсіх беларусаў без разбору ў адзін шэраг з расійскімі вайскоўцамі, таму што з беларускай тэрыторыі ляцелі ракеты.

Я разумею гэтых украінцаў. І разумею, што ў гэты страшны час людзі часта рэагуюць вельмі эмацыйна. Але большасць украінцаў, з якімі я маю зносіны, дакладна ведае, хто падтрымлівае вайну, а хто — не. Хто «супраць нас», а хто «нам дапамагае».

77.jpeg
Віталь Алексяёнак / фота Эльзы Жарабчук

Фестываль у Харкаве да гэтага часу існуе. І ва ўмовах вайны музыкі далі чатыры канцэрты — у бамбасховішчах, на станцыях метро і ў шпіталях.

— Гэта было вельмі няпроста, але музыкі гэта зрабілі. Сам я знаходзіўся за межамі Украіны, як і многія ўдзельнікі нашай каманды. Але мы плануем працягваць наш фестываль, таму што для нас важна працягваць падтрымліваць Харкаў, Украіну ў цэлым і яе жыхароў.

Што да магчымых канфліктаў паміж украінцамі і беларусамі — мне здаецца важным даць людзям зразумець, што лінія паміж ворагамі і сябрамі праходзіць не па пашпарце, а па нашых справах.

«Еўрарадыё»

Апошняе ў рубрыцы:

valiancina_shauchenka
Грамадства Музыка

Вакалістцы гурта «Варган» Ксеніі Глот прысудзілі 15 сутак адміністрацыйнага арышту

Пра вынікі суда над музыкай паведаміў яе муж і музыка Канстанцін Путронак у сваім Facebook. 30 чэрвеня ў Полацку...

valiancina_shauchenka
Замежжа Беларусы свету

У Кіеве назавуць тры вуліцы ў гонар выбітных беларусаў

Экспертная камісія па новых назвах вуліц зрабіла такі выбар падчас працэсу дэрусіфікацыі і дэкамунізацыі кіеўскіх вуліц. ...

valiancina_shauchenka
Мастацтва

Пайшла з жыцця лепшая ткачыха Маларытчыны, народная майстрыха Беларусі Сцепаніда Сцепанюк

У свой час яна аднавіла сакрэты ткацтва «кажушком» ўнікальнага Маларыцкага строю XIX — сярэдзіны XX стагоддзя. Раней...

valiancina_shauchenka
Грамадства Беларусы свету

У сузаснавальніка TheVillage-Беларусь і kyky Аляксандра Васілевіча скончыліся суды і ён з’ехаў з Беларусі

Зараз ён знаходзіцца са сваёй сям’ёй у Эстоніі. «Нечакана скончыліся суды! Абвінавачаны, асуджаны, але...

Апошнія навіны

    Грамадства Музыка
    Вакалістцы гурта «Варган» Ксеніі Глот прысудзілі 15 сутак адміністрацыйнага арышту
    Замежжа Беларусы свету
    У Кіеве назавуць тры вуліцы ў гонар выбітных беларусаў
    Мастацтва
    Пайшла з жыцця лепшая ткачыха Маларытчыны, народная майстрыха Беларусі Сцепаніда Сцепанюк
    Грамадства Беларусы свету
    У сузаснавальніка TheVillage-Беларусь і kyky Аляксандра Васілевіча скончыліся суды і ён з’ехаў з Беларусі
    Гатуем з «Будзьма!»
    Зразы завіўныя, як у Ягайлы на сняданак. Гатуем разам з «Будзьма»
    Культура Грамадства Краіна
    У Копысі адкрылі бюст Янкі Купалы аўтарства кітайскага скульптара
    Грамадства
    У Полацку затрымалі музыку гурта «Варган» Ксенію Глот
    Музыка
    «Біг-Біт» – лонгплэй, які злучае пакаленьні Віктар Сямашка выдаў альбом, запісаны зь піянэрамі белроку
    Культура Мастацтва
    «Гэтая выстава як раз для тых, хто застаўся»: чым дзеляцца ў сваіх працах мастакі ў Беларусі?
    Замежжа Беларусы свету
    Тры папулярныя пытанні беларусаў пры пераездзе ў Польшчу: легалізацыя, медстрахоўка і нумар PESEL
    Грамадства
    Журналістку Таццяну Мацвееву выклікалі ў міліцыю і распытвалі пра «экстрэмісцкае фармаванне»
    Культура Гісторыя
    Як Рэч Паспалітая флот стварала.Лекцыя ад гісторыка Андрэя Радамана
    Музыка Беларуская мова Беларусы свету
    Топ-5 беларускіх трэкаў ад басіста гурта «Relikt» Змітра Наркевіча
    Гісторыя
    Дамашняя вайна роду Сапегаў
    Культура Каляндар
    «Прыйшоў Пятрок – апаў лісток». Народны каляндар беларусаў на ліпень

Афіша

  • 02.07 — 03.07

    ПАДЗЕЯ ДНЯ: Купалле на Запаведным востраве на Глыбоччыне

  • 02.07 — 24.07Выстава Марка Шагала ў Варшаве
  • 02.07 — 30.07Выстава «Янка Купала і Якуб Колас. Досціпы ад класікаў» у Мінску
  • 02.07 — 14.08Фотавыстава Віталя Бутырына «Паэтыка фотаграфікі» ў Мінску
  • 02.07 — 10.08Спаборніцтва па спартыўным арыентаванні Street-O ў Гродне
  • 02.07 — 09.07Выстава Аліны Блюміс «Межы і сінякі» ў Лос-Анджэлесе
  • 02.07 — 31.08Зброя ВКЛ на выставе ў Нясвіжы
  • 02.07 — 24.07Выстава выпускнікоў «Глебаўкі» ў Мінску

УСЕ ПАДЗЕI

Рассылка навінаў

Важнае пра нас

  • Што такое "Будзьма беларусамі!"
  • Рэкламадаўцам
  • Асобы кампаніі
  • Усе праекты "Будзьма!"
  • Рэдакцыйная пошта: razam@budzma.org

Папулярнае

    • «Дзейнічай як ЕГУ»: студэнтка ЕГУ абвесціла сухую галадоўку ля ўваходу ва ўніверсітэт
    • Актывістка Бондарава зноў вядзе вайну з кнігамі. На гэты раз — у краме «Green»
    • «Всё, что было, разделилось на до и после». Гурт «Би-2» выпусціў антываенны кліп на песню «Калыханка»
    • У Крэўскім замку знайшлі тунэль XIV стагоддзя. Чым карысная гэтая знаходка?
    • Выйшаў альбом беларускіх святочных строяў канца ХІХ стагоддзя
© Грамадская культурніцкая кампанія «Будьма беларусамі!», 2008-2019.
Логотип
Распрацавана і звярстана Логотип компании IBWM