Арт-пікнік “Межань”, які прайшоў 14-15 ліпеня ў вёсцы Чырвоны Кастрычнік Гомельскай вобласці, сабраў усіх зацікаўленых у нестандартным адпачынку ўжо трэці раз. Акрамя разнастайных майстар-класаў, зонаў адпачынку, канцэртаў і сустрэч з цікавымі людзьмі “межаньцы” ўзялі ўдзел і ў чарговым ток-шоў, якое зладзілі культурніцкая кампанія “Будзьма беларусамі!” і Цэнтр даследавання грамадскага кіравання “СІМПА”.
З’яўленне некалькіх соцень наведнікаў у Чырвоным Кастрычніку ўжо не выклікае ні ў кога здзіўлення. Яшчэ некалькі гадоў таму купка маладзёнаў раптам усвядоміла, што ім сумна жыць у горадзе, і, знайшоўшы адасобленую вёсачку, пераехала туды жыць. Пры гэтым, набыўшы большую частку дамоў, яны, фактычна, выратавалі вёску ад скону.
“Да першай зімоўкі”, “пагуляюцца і кінуць”, — казалі ўсе навокал. Але яны не толькі не кінулі, але і зрабілі гэты куток месцам прыцягнення для іншых.
“Нашай мэтай заўжды было не толькі адарвацца ад горада, яго тлуму і надзвычай паспешлівага ладу жыцця, але і запрашаць у гэты край дзівосаў і іншых людзей, — тлумачыць арганізатар “Межані” Зміцер Янкоў. — Менавіта з гэтай мэтай мы і ладзім у Чырвоным Кастрычніку самыя разнастайныя мерапрыемствы: арт-пленэры, канцэрты, вось такія оўпэн-эйры як цяпер. Вядома што зараз хацелася б, магчыма, трохі ўвагі аддаць і правядзенню тут не толькі забаўляльных мерапрыемстваў кшталту форумаў і трэнінгаў”.
Чырвоны Кастрычнік славіцца не толькі правядзеннем разнастайных фэстаў, экскурсій ці мерапрыемстваў, прысвечаных прасоўванню экалагічнага ладу жыцця, але і ўвагай да беларускай нацыянальнай культуры.
Таму невыпадкова, што ў межах “Межані” адбылося і тэматычнае ток-шоў ад КК “Будзьма беларусамі!” і Цэнтра даследавання грамадскага кіравання “СІМПА”, якое мела назву “Urbi et orbi: незалежныя людзі ў вёсцы і горадзе”.
Прадстаўнік сусветнай сеткі экапасяленняў GEN (Global Ecovillage Network) з украінскай Адэсы Раман Кучарэнка распавёў прысутным пра свой досвед у дадзенай галіне. Вядома, што пачынальнікамі такіх “уцёкаў” з горада ў вёску ў сваёй масе былі прадстаўнікі пакалення хіпі. Але з тых часоў пасяленні, аб’яднаныя вакол самых розных тэмаў — рэлігійныя, экалагічныя, творчыя, — узніклі па ўсім свеце. На дадзены момант яны аб’яднаныя ў шэраг арганізацый і аб’яднанняў, самай уплывовай з якіх з’яўляецца GEN. З яе дапамогай можна не толькі пасябраваць з даўншыфтарамі з іншых краін, але і наладзіць кантакты, пабываць у іх з азнаямленчымі візітамі і даведацца, як уладкаваць сваё экапасяленне.
Раман Кучарэнка
На дадзены момант ва Украіне існуюць амаль усе тыпы такіх пасяленняў — рэлігійныя вёскі будыстаў ці “родавыя сядзібы” анастасіеўцаў, арт-вёскі ці рамесніцкія населеныя пункты. Досвед узаемадзеяння гэтых пасяленняў у сваім развіцці можна прымяніць і да Беларусі, лічыць Раман Кучарэнка.
— Я перакананы, што прадстаўнікі Беларусі ўжо ёсць у GEN, але ніколі не позна далучыцца і разам развіваць дадзены кірунак. Мне вядома, што беларускія арт-вёскі і ўкраінскія досыць шчыльна ўзаемадзейнічаюць, і для некаторых з іх наш досвед быў нават у чымсьці тым самым натхненнем да пачатку ўвасаблення мараў у жыццё.
Аматары “жыцця на паніжанай перадачы” ў Беларусі тым часам усё актыўней прасоўваюць сваю дзейнасць у інтэрнэце. Пра гэта давёў наступны спікер — вядомы музыка, вандроўнік і жыхар вёскі Лохаўшчына Валожынскага раёна Верасень.
Не так даўно пад яго кіраўніцтвам распачаў працу сайт downshifter.by, дзе з’яўляюцца матэрыялы пра жыццё ў сельскай мясцовасці. Пры гэтым часам даводзіцца асвятляць нават самыя банальныя, але неабходныя ў побыце з’явы і рэчы. Так, адным з самых наведвальных артыкулаў стаў матэрыял пра тое, як правільна распаліць печку, прызнаецца Верасень. На сваім сайце ён выкладвае і натхняльныя гісторыі з іншых раёнаў Беларусі, дзе людзі не толькі пераязджаюць у сельскую мясцовасць, але і спрыяюць яе развіццю, клапоцяцца не толькі пра ўласны камфорт, але і дапамагаюць суседзям.
Верасень
Пры гэтым досвед даўншыфтараў не ўніверсальны, прызнаецца Верасень, і ў кожным выпадку трэба добра абдумваць свае рашэнні. Асабліва гэта датычыцца дзяцей, якія растуць у такіх пасяленнях.
— Я перакананы, што нельга распаўсюджваць уласны досвед на сваіх дзяцей. Калі вас пацягнула жыць у невялічкае пасяленне, то гэта не значыць, што вашы дзеці маюць таксама вырасці і жыць там усё жыццё. Гэта справа кожнага, таму свабода выбару надзвычай важная ў гэтым пытанні.
Акрамя вядзення сайта Верасень падзяліўся досведам ліставання і ўзаемадзеяння з рэгіянальнай адміністрацыяй, прызнаўшы, што гэта не так складана і што хоць на самым пачатку ён і быў недасведчаным у гэтых пытаннях, але цяпер мае нарыхтоўкі зваротаў па любой нагодзе, і яны прыносяць плён. Галоўнае пры гэтым — не сядзець склаўшы рукі.
“Абараняць” гонар гарадоў на ток-шоў выпала Дзянісу Кобрусеву — грамадскаму актывісту з Мінска і аўтару і каардынатару кампаніі “Генплан для мінчан”.
Па словах Дзяніса, большасць беларускіх гарадоў мае досыць падобныя праблемы з інфраструктурай і развіццём, і таму не дзіва, што некаторыя наогул з’язджаюць з іх у пошуках камфорту і гармоніі ў невялічкія пасяленні. Але нашы гарады можна паляпшаць, і для гэтага трэба проста не мірыцца з бязладдзем, якое часам робіцца побач з намі.
У якасці прыкладаў спікер прывёў прыклады абароны гістарычных раёнаў сталіцы Асмалоўка і Трактарны завод. Дадзеныя кейсы мелі плён яшчэ і таму, падкрэслівае Дзяніс, што жыхары актыўна ўключыліся ў працэс іх абароны ад рашэнняў гарадскіх уладаў. Немагчыма выратаваць мясціны, дзе насельнікі спадзяюцца, што за іх усё зробіць іншы. Поспеху дамагаюцца толькі пры супрацы з іншымі ініцыятывамі, аб’яднаннямі гараджан і жыхароў раёна. Менавіта такім быў “рэцэпт” поспеху ў Мінску.
Дзяніс Кобрусеў
— Не чакайце, што за вас прыме рашэнне “добры цар” зверху ці прыедзе модны ўрбаніст-хіпстар і навядзе парадак, — адзначае Дзяніс Кобрусеў. — Бярыце вырашэнне вашых лакальных праблем у свае рукі ўжо цяпер. Вядома, што ў гэтым вам заўжды змогуць дапамагчы розныя ініцыятывы і арганізацыі, якія існуюць у Беларусі. Галоўнае — варушыцца!
Чырвонай ніткай у выступах усіх спікераў ток-шоў гучала адна думка: усе змены робяцца найперш з ініцыятывы саміх грамадзян — што ў горадзе, што ў вёсцы. Таму змяніць да лепшага не толькі ўласнае жыццё, але і жыццё таго месца, дзе мы жывём, — у нашых сілах.
Яўген Меркіс
Фота: Марына Драбышэўская
