Віктар Марціновіч разважае на budzma.by пра новы альбом Лявона Вольскага «Трыбунал»
Рок спрытнейшы за літаратуру.
Вангую, першая мастацкая кніжка пра цяперашнія беларускія падзеі з’явіцца не раней як праз 20 гадоў. Усё, што будзе выходзіць да гэтага, пакіне паслясмак публіцыстыкі.
І я быў вельмі здзіўлены, праслухаўшы апошні альбом Лявона Вольскага. Адшукаў, дарэчы, не без прыгодаў, і мая парада зацікаўленым: карыстайцеся YouTube Music.
Дык вось, Лявон Артуравіч здолеў зрабіць тое, чаго дагэтуль не здольны быў зрабіць ніхто. Ён уціснуў у дзесяць трэкаў усе нюансы таго, што адбылося і яшчэ адбываецца тут. Калі выказацца пра гэты альбом у стылістыцы «Медузы», якая дае суперкароткія парадаксальныя рэцэнзіі на складаныя мастацкія з’явы, дык тут маем сумесь кантэнту тэлеграм-каналаў «Советская Белоруссия» і «Рэфлексія і рэакцыя», пакладзеную на добрую музыку.
Гэта не гімны пратэсту. Гэта не «Воіны святла» Міхалка, не «Муры» і не «Правілы» Nizkiz. Гэта менавіта глыбокі мастацкі водгук на траўму, якую перажыла краіна.
Бывае так, што ўжо назва кажа ўсё пра змест твора, з якім ты збіраешся пазнаёміцца. І назва тут вельмі красамоўная: «Трыбунал».
Часам аднаго слова дастаткова. Але і трэк-ліст быццам сфатаграфаваны са свядомасці сярэднестатыстычнага мінака-гараджаніна: «Краіна-калгас», «ССССССР», «Шрубкі сістэмы», «Вар’ят», «Гестапа», «Бяжы», «Цемра» — вось няпоўны пералік назваў.
Далей націскаеш на «плэй», і па вушах б’е гітарны рык. Так, Вольскі гэтым разам пацяжэў. Прычым пацяжэў істотна. У параўнанні з тымі песнямі Лявона Артуравіча, якія мы ўсе спяваем пад гітару ля вогнішча, яго месцамі не пазнаць. І гэта спачатку спараджае шок. Так было, калі Moby, стаміўшыся крычаць пра дабро і заклікаць да дабра, выпусціў неўрастэнічны альбом These Systems Are Failing, у якім ужо не спяваў — вішчаў. І спачатку гэта пужала, а пасля, праслухаўшы тэксты, я разумеў: чалавека ладна ўела. І ён кажа пра набалелае менавіта той інтанацыяй, якой натуральна казаць пра набалелае.
Так і тут. Адчуванне таго, што Вольскі хіліцца да System of a Down, знікае, калі даходзіць сэнс таго, што ён раве ў мікрафон. І тэксты тут такія, што сёй-той можа завагацца, ці законна іх цытаваць. Напрыклад: «Тыран-вар’ят рукой нягеглай вядзе свой край наўпрост у пекла».
Ці:
Гестапа праводзіць чысткі
Сярод пакуль што жывых,
Гестапа крычыць «фашысты!».
Фашысты не мы, а вы!
Гэты альбом — не лірыка. І не падбадзёрванне. Гэта менавіта прысуд у фармаце музычных кампазіцый. І было б дзіўна, калі б прысуд быў пакладзены на струннае трыа — тут якраз поўнае супадзенне формы і зместу.
І так, позняя творчасць Вольскага часцяком мае зрэз гэткага балаганнага ёрніцтва ў духу Саўкі ды Грышкі. Камусь гэта падабаецца, камусь — не. І я належу да апошніх.
Але ў «Трыбунале» менавіта гэты настрой, сумесь памфлета і анекдота, вядзе да цудоўных па трапнасці і нават меладычнасці вынікаў. Я не ведаю, колькі разоў праслухаў «Шрубкі сістэмы» з адчуваннем, што нехта ўзяў мае думкі і вельмі ладна іх зрыфмаваў:
Шрубкі сістэмы слухаюць загад,
Іхні слых наладжаны на загадны лад.
І прыпеў:
Ад усходу да заходу для нязгоды ёсць нагода,
Толькі гэтая парода згодная з усім заўсёды.
Галоўная песня альбома мае зусім іншы настрой. Урачысты і прароцкі. І я, дарэчы, тут кажу не пра «Героі нашай зямлі» — твор, які прадзюсары альбома палічылі загалоўным і знялі на яго відэа.
Мне падаецца, што самая галоўная песня тут — «Вечны агонь». Я ўпэўнены, што калі-небудзь яе будуць спяваць так, як спяваюць цяпер «Паветраны шар». Моцныя словы, дарэчы — напрыклад пра тое, што «нам дадзены гэты страх, каб перамагчы яго». Гэтая песня — адказ на пытанне, што гучыць у кожнай галаве цяпер. Але слухаць трэба не толькі словы. І слухаць не вушамі, а сэрцам.
Я шчыра віншую калегу з бліскучым і дасканалым альбомам.
Дзякуй ад слухачоў — цяперашніх і будучых!
Віктар Марціновіч, budzma.by
