2432

29.11.2008 Культура

У выдавецтве ‘Белы Крумкач’ выйшла дэбютная кніга Уладзіміра Блюдніка -‘Вяртаньне’. Аўтар кнігі ўраджэнец (паводле афіцыйных дадзеных) вёскі Пятрэвічы, (паводле У. Блюдніка) іншай вёскі гарадзенскай вобласьці, які стала жыве і працуе ў Познані. Уладзімір Блюднік па прафэсіі маляр і графік, па пакліканьні мастак у поўным значэньні гэтага слова. У кнізе прадстаўленыя вершы, апавяданьне, алейныя працы, а таксама шматлікія літаграфіі. Кніга ўяўляе сабой сумесь мастацкіх жанраў, якую ня можна назваць ані зборам паэзіі, ані кнігай прозы, ані мастацкім каталёгам. Хутчэй гэта кніга мастацтва, або цалкам новая форма, у якой аўтар ілюструе свае тэксты, ці апісвае свае карціны. Кніга дзьвумоўная. Шэсьць вершаў выбітна пераклаў паляніст і літуаніст беларускага паходжаньня Радаслаў Акуліч-Казарын. Адзін верш і апавяданьне пераклаў Віталь Воранаў, які выступіў таксама рэдактарам і выдаўцом кнігі. Віталь Воранаў таксама напісаў уступ да кнігі – ‘Вяртаньне у будучыню’, у якім тлумачыць патрэбу ‘вяртаньня’ У. Блюдніка ў беларускую культуру. Кніга падзеленая на тры канцэптуальныя часткі, запазычаныя з ‘У чаканьні Гадо’ Сэмюэла Бэкета, пад назвамі: athambia (адвага), aphasia (немата) i apathia (абыякавасьць). У першай частцы прадстаўленыя сем вершаў, у другой – карціны і графікі, у апошняй – апавяданьне ‘Белы Дзень’. Кніга ‘Вяртаньне’ сьведчыць пра адноснасьць. Падважаецца само значэньне дзеяслова ‘вяртацца’, якое выкарыстанае ў дачыненьні да аўтара ці ягонай кнігі можа азначаць многае, а часам даваць цалкам супярэчлівы сэнс. Бо ці можна вяртацца туды, адкуль ты ніколі ў пэўным сэнсе не сыходзіў, альбо вяртаць у пэўны кантэкст, што гэтым кантэкстам створана. Адноснасьць таксама ва ўмоўным і штучным падзеле на галіны мастацтва. У кнізе У. Блюдніка падзел на віды мастацтва прысутнічае „pro forma”, так каб гэтую форму адразу ж разьбіць і пахаваць як неактуальную сёньняшняму мастацтву. Мастацтва У. Блюдніка непадуладнае кананічнаму ўяўленьню пра творчасьць, паколькі зьнішчае ягоныя межы, у даслоўным і алегарычным сэнсе. Аўтар гаворыць – можна быць беларускім мастаком у замежжы і можна ствараць унівэрсальнае мастацтва будучы глыбока ўкаранёным у сваю глебу. Верш можа быць карцінай, а літаграфія апавяданьнем. Гэты сэнс адлюстроўвае таксама лягатып сэрыі, якую распачынае кніга ‘Вяртаньне’ – мадыфікаваны лінгвістычны знак унівэрсальнасьці мовы Н. Чомскага, які зрабіў рэвалюцыю ў лінгвістыцы і дыскурсе, а карані якога вядуцца з Беларусі. Дарэчы графічны знак, выкарыстоўваючы тэхніку каляж, запраектаваў сам аўтар кнігі. Аўтар, ілюстратар, аздабляльнік і першы крытык; у кнізе У. Блюдніка, як і ў жыцьці ўсё адносна, усё – мастацтва. Гэтую кнігу трэба мець абавязкова, чытаць – не.

Наклад 1000 асобнікаў. Колькасьць старонак не пазначаная, але абмежаваная. Вокладка цьвёрдая; ані старая, ані новая. ‘Белы Крумкач’, Познань, 200 ∞