Калісьці маленькі Антон Мартынюк марыў стаць палеантолагам і адкопваць дыназаўраў, потым хацеў навучыцца маляваць. З часам свае захапленні хлопец змог рэалізаваць, працуючы з металам у стылі «скрап-арт». Скульптурныя кампазіцыі Антона Мартынюка, адразу прыцягваюць да сябе ўвагу на любой выставе, а ўжо дзетак ад іх немагчыма адарваць. Незвычайныя яны тым, што сабраны з самых звычайных аўтамабільных запчастак, відэльцаў, лыжак і іншага «смецця».

У дзяцінстве адной з любімых цацак будучага ўмельца быў металічны канструктар: хлопец проста любіў гаечкі, болцікі … Напэўна, гэта ад таты, які працаваў у саўгасе токарам. Па мамінай жа лініі, якая ў свой час была і настаўнікам, і намеснікам дырэктара, а цяпер працуе ў дзіцячым садку, Мартынюк – педагог у трэцім пакаленні. Яго дзядуля і бабуля выкладалі ў школе, цётка была завучам.

У «ліхія» 90-я купіць што-небудзь было цяжка. Цяпер Антон разумее: дзякуй бацькам, нічога не шкадавалі, куплялі фарбы, алоўкі, пластылін. Мама Людміла Аляксееўна старалася ўсё гэта набыць – толькі малюй, ляпі, развівайся. Калі сям’я Мартынюк пераехала ў вёску Матыкалы Брэсцкага раёна, у кожнага з двух сыноў з’явіліся свае пакоі, і мама дазволіла распісаць іх на свой густ. Каб маляваць на шпалерах пад столлю Антон з братам ставілі стол, на яго крэсла, а зверху маленькую табурэтку. Самым выдатным малюнкам стаў велізарны дыназаўр, які ўрываецца ў пакой праз пралом у сцяне. Гэты твор маленькі мастак пастараўся зрабіць аб’ёмным, зараз такая тэхніка называецца 3D, а тады ўсё рабілася на ўзроўні інтуіцыі. Малодшаму брату таксама ўсё сцены распісалі. Вельмі шкада, што пасля рамонту ўсе майстэрствы зніклі, нават фатаграфій не засталося.

У класе шостым Антон марыў стаць палеантолагам – адкопваць дыназаўраў і дагістарычных яшчараў. Гэта потым ён даведаўся, што ў Беларусі яны “не водзяцца». Але аднойчы, гуляючы на полі, з хлопцамі выпадкова адкапалі шкілет сабакі, костачкі былі чыстыя і белыя. Усе хлопцы пагрэбавалі, а «палеантолаг» сабраў усё ў мяшок і прыцягнуў дадому. Узяў у бібліятэцы кнігі па заалогіі за старэйшыя класы і пачаў вывучаць прадмет. І так «уліўся», што неўзабаве ўжо ведаў, як называюцца кожная костачка і пазванок, усё па палічках расклаў і запісаў. Потым сабраў і скруціў шкілет сабакі, не хапала толькі некалькіх дробных дэталяў. Мама Антона як заўсёды сказала: «Добра, гэта мы яшчэ перажывем. У сябе ў пакоі рабі, што хочаш». І ён гэтым карыстаўся, трымаў дома жывых яшчарак, вужа, павука, пацука. Напэўна, таму ўся радня думала, што вырасце заолаг.

Ужо старшакласнікам Антон Мартынюк зразумеў, што хоча стаць мастаком, і два гады наведваў студыю пры дзіцячай школе выяўленчых мастацтваў у абласным цэнтры. А паступаць паехаў у Беларускую дзяржаўную акадэмію мастацтваў і, вядома, праваліўся, не хапіла падрыхтоўкі вясковаму хлопцу. Аднак у Брэсцкім дзяржаўным універсітэце імя А.С. Пушкіна з уступнымі экзаменамі яму пашанцавала больш. Так атрымаў спецыяльнасць мастака-педагога. Дарэчы, свой дыплом ён абараняў па скрап-арце, сабраў здаравеннага металічнага дракона. Скульптура зараз стаіць сярод экзатычных раслін у універсітэцкім зімовым садзе.

Калі пяць гадоў таму адкрылася ДУА «Матыкальская дзіцячая школа мастацтваў», яшчэ студэнтам-старшакурснікам Антон стаў у ёй выкладаць. Вучыць дзетак малюнку, жывапісу, кампазіцыі, дэкаратыўна-прыкладному мастацтву і шмат чаму іншаму. Напрыклад, хлопцы пад кіраўніцтвам Мартынюка на занятках па пластыцы змайстравалі з паперы казачнага звера.

А металічнае хобі Антона пачалося з прыборкі ў гаражы, дзе назапасілася шмат непатрэбнага хламу. Шкада было ўсё гэта «багацце» выкідаць, падабаецца яму метал. Пакруціў у руках жалязякі, прыкінуў, што куды – а ў сне ідэя нарадзілася – і сабраў жабу. Тут ужо з’явіўся азарт, пачаў думаць, што яшчэ зрабіць: з ампулы з лекамі і старых запальніц атрымаўся камарык – і пайшло-паехала …

Потым Мартынюк «загугліў» у інтэрнэце інфармацыю па гэтай тэме, як раз у Мінску такая выстава праходзіла. Аказалася, што яго хобі – адзін з кірункаў сучаснага мастацтва, якому ёсць некалькі назваў. Але ён абраў скрап-арт, у вольным перакладзе – «мастацтва са смецця», як найбольш зручны. Зараз адзін знаёмы механік, які рамантуе старцёры і генератары, пастаўляе Антону матэрыял для творчасці.

Цяпер у Мартынюка ёсць некалькі скульптур, дзе выкарыстаны косткі жывёл, луска разам з металам. Пакуль гэтыя працы не выстаўляюцца, але, як лічыць скульптар, гэта досыць перспектыўны і цікавае кірунак.

Сёння Антон Мартынюк спрабуе сілы ў розных жанрах. Яго скульптуры з металу былі прадстаўлены на абласной выставе маладых мастакоў «Усе разам». А на персаналках у Матыкалах і Астрамечава выстаўляліся і яго сюррэалістычныя карціны, выкананыя алеем. Як успамінае Антон, яшчэ ў дзяцінстве яго ўразіла карціна «Сланы» класіка гэтага жанру Сальвадора Далі, з тых часоў спрабуе пераймаць у генія. А з нядаўняга часу ён захапіўся аэраграфіяй і займаецца насценным роспісам. Яго мара – з’ездзіць у Санкт-Пецярбург, дзе ёсць спецыяльныя курсы для мастакоў, якія працуюць у гэтым напрамку.

У мінулым годзе Антона Мартынюка – спецыяліста па скрап-арце, і Волю Цвілёву – мастачку з Брэста, якая валодае тэхнікай выцінанкі, запрашалі для лекцый у прыватны тэхнічны ліцэй, размешчаны ў ваколіцах Шчэціна (Польшча). Там яны праводзілі майстар-класы для навучэнцаў, будучых высокакваліфікаваных спецыялістаў рабочых прафесій – механікаў, столяраў. Бо ў жыцці заўсёды павінна быць месца для творчасці …

Юрый Макарчук, Виртуальный Брест