Палавое выхаванне — пытанне даволі цяжкае для многіх бацькоў. Калі пачынаць такія размовы з дзецьмі? Якія тэмы трэба закранаць? І ці можна казаць пра буслоў і капусту, калі саромеешся? На гэты пытанні адказала дзіцячы і падлеткавы псіхолаг праекту Intimatica.
А што гэта за праект — Intimatica?
Праект Intimatica (а гэта і паўнавартасны сайт, і прыкладанне) разлічаны на падлеткаў ва ўзросце ад 14 гадоў. Як кажуць аўтары Intimatica, ён тлумачыць вельмі простай мовай тое, што адбываецца з арганізмам у падлеткавым узросце, на якія трывожныя званочкі варта звярнуць увагу. А яшчэ заўсёды дае зваротную сувязь у выпадку, калі дзіця дасылае хвалюючыя яго пытанні.
Але і бацькам, якія хочуць разабрацца, як эфектыўна і камфортна размаўляць на інтымную тэму, праект таксама будзе карысны.
«Унутраная матывацыя была вельмі моцнай: хацелася стварыць нешта сваё, выйсці з зоны камфорту, пераканаць грамадства ў тым, наколькі важная сексуальная адукацыя. Бо кожная ў нашай камандзе сама мела цяжкасці многія гады з-за недастатковага палавога выхавання ў дзяцінстве», — кажа Марыя Капылова, адна з кофаўндэраў Intimatica.
Марыя Капылова
Як размаўляць з дзецьмі пра секс: вось лайфхакі псіхолага
— Гэта даволі складаная тэма і тонкае пытанне. Насамрэч размаўляць з дзецьмі пра секс не трэба, гэта нават, мякка кажучы, не правільна. Усё, што патрабуецца дзецям ведаць да 12 гадоў: секс — гэта дарослы занятак з сур’ёзнымі дарослымі наступствамі, які забаронены для дзяцей.
Дык пра што ж тады і як размаўляць з дзецьмі ў рамках палавога выхавання?
Лайфхак 1: для пачатку самі навучыцеся прамаўляць усе словы, вывучыце ўсю лексіку: назва ўсіх частак цела, правільныя назвы палавых органаў, працэсаў у арганізме.
Таксама будзе добра, калі вы даведаецеся, што і ў якім узросце павінна ведаць дзіця:
у 3−6 гадоў дзіця павінна ведаць усе правільныя назвы палавых органаў і тое, што немаўля развіваецца ў матцы і нараджаецца праз похву (влагалище).
Дзеці прыкладна з трох гадоў пачынаюць цікавіцца пытаннямі свайго з’яўлення на свет — і адказваць у гэтым выпадку трэба застаючыся ў рамках пытання і адштурхваючыся ад яго ўзросту. Відавочна, цяпер дзіця не цікавіць ва ўсіх падрабязнасцях працэс зачацця, але і ўводзіць яго ў зман бусламі і капустай таксама не варта;
у 7−12 гадоў - павінен ведаць аб зменах, якія адбываюцца ў целе пры палавым паспяванні, разумець розніцу паміж выдзяляльнай і рэпрадуктыўнай функцыяй, разумець, што такое менструацыя і начныя палюцыі;
у 12−15 гадоў для дзіцяці варта падрыхтаваць інфармацыю пра тое, што такое сексуальнасць (у тым ліку ілжывая). Таксама варта размаўляць аб тым, што ўсе людзі розныя, целы розныя, а выявы з сацсетак не эталон і не рэальнасць;
у 15−18 гадоў дзіця павінна ведаць аб супрацьзачаткавых сродках і аб тым, што яны не даюць 100%-й гарантыі, асноўнае аб венерычных захворваннях і аб тым, што адносіны — гэта не толькі секс.
Пры гэтым падчас гутаркі з дзіцем нельга казаць аб «песціках» і «тычачках». Усе часткі цела дзіцяці бацькамі павінны звацца правільна. Калі вы адчуваеце збянтэжанасць, то вам варта разабрацца для пачатку са сваімі пачуццямі, патрэніравацца, а не апускаць у сваю збянтэжанасць дзіцяці. Правільная назва палавых органаў - гэта адзін з пунктаў забеспячэння бяспекі вашаму дзіцяці.
Калі бацькі думаюць, што яшчэ занадта рана абмяркоўваць такія тэмы, то, як правіла, яны маюць на ўвазе секс як працэс. Але палавое выхаванне — гэта шматгранны працэс і пачынаецца ён прыкладна з трох гадоў, калі дзіця актыўна пазнае свет і цікавіцца сваім целам. Тут важна разумець, што палавое выхаванне — гэта не проста пра «секс».
Лайфхак 2: абавязкова гаварыце з дзіцем з ранняга дзяцінства аб асабістых межах, аб тым, што «не» азначае толькі «не», аб правілах бяспекі (напрыклад, «скажы не, сыдзі, раскажы» ці «правіла трусікаў»: дзіця не павінны дакранацца іншыя людзі ў тых месцах цела, якія звычайна зачыненыя ніжняй бялізнай).
Лайфхак 3: размаўляйце з дзецьмі аб каханні, аб пачуццях і эмоцыях, цікавіцеся іх жыццём, падзеямі ў дзіцячым садку, у школе. І пры гэтым уважліва слухайце, што яны вам расказваюць.
Лайфхак 4: не ігнаруйце і не рабіце выгляд, што нічога не адбываецца, калі вашы дзеці пачнуць фізічна змяняцца. Размаўляйце аб працэсах у целе, аб месячных, аб начных палюцыях, аб кантрацэпцыі, аб узросце згоды і аб адказнасці па дзейным заканадаўстве.
Тое, як менавіта вы будзеце размаўляць са сваім дзіцем, залежыць ад яго ўзросту і ад таго, аб чым ён вас пытае. Але ўніверсальных фраз у гэтым працэсе няма. Адзінае, трэба быць максімальна добразычлівым, асабліва, калі дзіцёнак сам вам задае пытанне.
Лайфхак 5: калі ў вас ужо не маленькае дзіця ці ў хаце завёўся падлетак і вы разумееце, што нешта прапусцілі, вам цяжка казаць на гэту тэму, варта звярнуцца да дзіцячага ці падлеткавага псіхолага. Бо, калі вы не размаўлялі адкрыта са сваім дзіцем з ранняга ўзросту і ў вас былі забароненыя тэмы, не чакайце ад падлетка шчырых гутарак.
Ну, і таксама варта закупіцца кнігамі на гэтую тэму:
«Интимный ликбез с родителями и без» (Юлія Ярмоленка);
«50 лайфхаков: психологические квесты» (Галіна Цімашэнка, Алена Левоненка);
«Как говорить с детьми о сексе» (Лідзія Пархіцька).
Лайфхак 6: у тэме сексу дзіцяці забараняць нічога не трэба. Напрыклад, проста не забываць гадоў да 14−16 паўтараць інфармацыю аб тым, што секс — гэта дарослы занятак з дарослымі наступствамі, якое ніяк не прызначаны (ні фізіялагічна, ні псіхалагічна) для дзяцей. Але запалохванні ў стылі «зацяжарыш — ты мне не дачка», вядома, недапушчальныя. Такія паводзіны — гэта невуцтва і мінулае стагоддзе.
Лайфхак 7: прыкладна да гадоў дзевяці дзеці могуць задаваць розныя пытанні абодвум бацькам — і выдатна, калі яны абодва будуць на іх адказваць. Але ўжо пра месячныя ці палюцыі будзе камфортней размаўляць з бацькам свайго пола.
Ужо ў верасні ў Мінску каманда Intimatica падпіша мемарандум аб супрацоўніцтве з ЮНФПА. Што гэта значыць?
Для каманды гэта азначае прызнанне Intimatica як дакладнага і карыснага рэсурсу з боку ААН. Мемарандум мае на мэце дамоўленасць бакоў аб супрацоўніцтве ў галіне інфармавання моладзі аб сексуальным і рэпрадуктыўным здароўі. Цяпер каманда зможа яшчэ больш упэўнена заяўляць аб сваім праекце.
Фота: Unsplash.com.
