Краўдфандынгавая кампанія патрабуе такога ж падыходу, як і камерцыйны праект. Адкрыты кейс краўдфандынгавай кампаніі фільма «Называйце гэта як хочаце».
7 чэрвеня ў прасторы «Хто такі Джон Голт?» прайшоў перадпаказ фільма «Называйце гэта як хочаце». Арганізаваны ён быў для людзей, якія бралі фінансавы ўдзел у зборы сродкаў на постпрадакшн. Гэта першы прэцэдэнт, калі беларускі фільм паспяхова сабраў грошы на платформе ulej.by. Сваім досыць рэдкім для Беларусі досведам вядзення краўдфандынгавай кампаніі дзеліцца аўтар праекта Мітрый Соркін.
З чаго ўсё пачалося
Спонсараў трэба зацікавіць альбо з пункту гледжання вяртання інвестыцый, альбо з пункту гледжання ідэі, бо грошы можна шукаць далёка не на ўсё. Наш фільм не ёсць чымсьці надзвычайным у кінамастацтве — гэта класічная драма, створаная паводле ўсіх канонаў, таму шукаць грошы было даволі складана. Мы мелі ўласныя сродкі на здымкі, але іх бракавала для постпрадакшну. Да таго ж нас цікавілі альтэрнатыўныя крыніцы фінансавання.
Падчас мінулагодняга фестывалю «Лістапад» адбыўся выступ Эдуарда Бабарыкі, дырэктара па развіцці краўдфандынгавай пляцоўкі «Вулей». Мы вырашылі звярнуцца да яго, бо пабачылі ў гэтым карысць для абодвух бакоў. Імпанавала думка, што наш праект можа стаць першым паспяховым кінакейсам у беларускім краўдфандынгу. Хацелася зрабіць з гэтага нейкую гісторыю, а не звычайны збор сродкаў, паказаць прыклад для іншых людзей, якія захочуць зняць сваё кіно. Каб яны не баяліся, не ставіліся да краўдфандынгу перадузята, не саромеліся і не лічылі гэта жабрацтвам. Бо гэта не так.
Як сабраць каманду
Краўдкампанія — гэта асобны самастойны праект, у які трэба ўкласці шмат часу і высілкаў. І ладзіцца ён паводле тых жа прынцыпаў, што і камерцыйныя праекты.
Мы сабралі каманду з людзей, якія да гэтага працавалі над фільмам, ужо матываваных, зацікаўленых у тым, каб праект адбыўся. Усё рабілі самастойна, не прыцягваючы прафесіяналаў. Сучасны чалавек валодае процьмай базавых навыкаў у медыйнай сферы. Тут галоўнае — адчуваць баланс. Таму лічу, што вялікая колькасць вузкаспецыялізаваных прафесіяналаў у дапамогу не патрэбная. З удзельнікамі каманды ў нас праходзілі асобныя сустрэчы і мазгавыя штурмы, з людзьмі, адказнымі за прыняцце рашэнняў, быў групавы чат, каб трымаць усіх у курсе нашага руху па кампаніі.
На будучыню адзначыў для сябе: у краўдкампаніях у каштарыс праекта варта ўносіць і кошт працы каманды. Каб людзі не думалі, напрыклад, за якія грошы ім паабедаць.
Як эфектыўна выбраць мэтавую аўдыторыю
На першым этапе важна сабраць максімальна шырокую аўдыторыю. Трэба скласці спіс з вялікай колькасцю знаёмых, бо, будзьце пэўныя, 90 адсоткаў з іх адмовяцца дапамагаць. Пасля гэтага аналізуеце ўдалыя і няўдалыя траплянні ў мэтавую аўдыторыю. У гэтым закладзеная вялікая доля поспеху кампаніі.
Пазіцыянаванне
Мы наўмысна дыстанцыяваліся ад тэмы фільма, інакш нашай мэтавай аўдыторыяй былі б толькі жанчыны за 30. Цікавей было зрабіць пасыл, звязаны са стварэннем кіно на беларускай платформе, якое першым сабрала грошы. Калі будзе адзін паспяховы фільм у гісторыі беларускага кіно, будзе і другі, і трэці. Мы хацелі звярнуцца да кінасупольнасці. Маўляў, калі вы нас падтрымаеце, вы падтрымаеце і сябе. Таму жабраваннем гэта не было па азначэнні. Кампанія пазіцыянавалася як агульная справа.
Але мы памыліліся. Асноўнымі спонсарамі сталі не людзі з кінатусоўкі, а нашы таварышы і шмат незнаёмых людзей. Вялікія сумы ўклалі ў кампанію абсалютна не знаёмыя нам людзі.
Падрыхтоўчы этап
Мы сабралі шмат бэкстэйдж-матэрыялу падчас здымак фільма, які потым зрабіўся трыгерам у сацыяльных сетках падчас кампаніі. На падрыхтоўчым этапе адбывалася сістэматызацыя дадзеных, якія ў нас былі, стварэнне графічных матэрыялаў, стварэнне максімальна шырокага спісу людзей і ранжыраванне актыўнасці для іх. У топ-селебрыці мы прасілі толькі рэпостнуць тызер, а добрых сяброў, якім мы самі калісьці дапамагалі, прасілі больш. Мы нават зрабілі табліцу-каляндар, каб штодня падаграваць цікавасць публікі.
Наконт знакамітасцяў: часта вядомы чалавек на справе мае бедную фанбазу. Фармуючы спіс селебрыці, праглядзіце іх сацыяльныя сеткі, вывучыце, наколькі яны актыўныя. Інакш можна паспадзявацца на людзей, а эфекту не будзе. І мы заўважылі, што многія рабілі сухі рэпост прэс-рэлізу. Гэта бессэнсоўна. Спрацоўвае, калі чалавек хоць бы пару слоў піша ад сябе, пра сваё стаўленне — пазітыўнае або негатыўнае.
Каналы прасоўвання
У першую чаргу мы рабілі акцэнт на асабістыя кантакты, а не на СМІ. У нашым выпадку гэта спрацавала эфектыўна. Многія СМІ на наш прэс-рэліз адказвалі: «Для нас гэта не навіна».
Што да прасоўвання, то гэта важная частка працы над кампаніяй. Найбольш эфектыўна працуюць інтэрнэт-рэсурсы. Асабліва тыя, у каго ёсць аналітыка і асабісты падыход да інфармацыі. Інакш інфармацыя пра праект знікне за шквалам навінаў пра войны і палітычныя сваркі. Але бяда ў тым, што ў Беларусі вельмі мала нішавых аналітычных рэсурсаў, у якіх была б яшчэ і шырокая аўдыторыя.
Як паводзіць камунікацыю
Многія блогеры і СМІ негатыўна ставяцца да зваротаў за інфармацыйнай падтрымкай краўдкампаніяў. Гэта дзіўна. Калі ты блогер, адкрыты да інфармацыі, трэба прапусціць праз сябе вялікую колькасць людзей, а потым ужо вырашыць, будзе публікацыя ці не. Але перш чым пісаць ім ліст, аўтару краўдкампаніі важна самому для сябе разумець, чаго ты хочаш ад гэтых людзей, і выразна гэта прапісаць.
Самы важны дзень у краўдкампаніі
Першыя суткі пасля запуску. Важна максімальна напоўніць інфармацыяй сацыяльныя сеткі, напісаць людзям са сфармаванага загадзя спісу і ўсёй камандзе.
Як падтрымліваць цікавасць да краўдкампаніі
Важны аўтарскі кантэнт! Некаторыя ператвараюцца ў агрэгатары навінаў паводле тэмы, робячы перапосты. Гэта зніжае лаяльнасць. Калі матэрыял падрыхтаваны сваімі рукамі — іншая справа. Мы рабілі персаналізацыю нашага праекта. Гэта вельмі важна! Мы пераходзілі на асобы ў добрым сэнсе гэтага слова ў надзеі на рэпост. І гэта спрацавала.
Мы дамовіліся з прасторай «Хто такі Джон Голт?» і паставілі там наша дрэва — арт-аб’ект, які стаўся афлайнавым сімвалам нашай кампаніі. Кожнаму чалавеку трэба бачыць нешта матэрыяльнае, інакш ён губляецца ў рэчаіснасці. Кожны лісточак з прозвішчамі спонсараў мы фатаграфавалі і выкладвалі ў сацыяльныя сеткі, адзначалі людзей на фотаздымках, рабілі ўпор на асабістае.
Як падысці да падбору падарункаў
Ні ў якім разе не варта прыдумляць падарункі, не патрэбныя нават табе самому. Падарункі, звязаныя з наведваннем чагосьці элітарнага або ўнікальнага, — гэта іншая справа. Або размяшчэнне імёнаў спонсараў у тытрах фільма. Прыналежнасць. Людзям гэта важна. Таму падарункаў можа быць мала, але яны мусяць быць прадуктам. Мы прыслухаліся да парадаў ulej.by і да градацыі сумаў у 100-200-400 тысяч рублёў, дадалі вялікую суму. І гэты падарунак знайшоў свайго пакупніка.
Відэазварот
У стварэнні відэа самая дарагая частка — гэта вытворчасць. У ідэале ў камандзе павінен быць хаця б адзін прафесіянал. Дасведчаны аператар засцеражэ ад шматлікіх памылак. Абавязкова павінен быць сцэнар. Мусіць выразна прагучаць ідэя праекта. Ад “гаворачай галовы” не сыдзеш, але яе варта разбавіць мастацкім элементам. Важна разумець, што многія выкарыстоўваюць мабільныя дэвайсы, таму ў відэа не павінна быць дробных дэталяў: мінімум агульных планаў, максімальна буйна і чыста.
Падводзячы вынікі
Мы думалі: «Вось зробім кампанію і зразумеем рэцэпт». Але ў тым і цуд, што кожная краўдкампанія — гэта ўнікальны рэцэпт. Проста трэба ведаць, разумець і ўлічваць асноўныя моманты.
Не трэба баяцца буйных сумаў. Калі добра працаваць над кампаніяй, буйныя ўкладанні ад спонсараў будуць. Трэба быць упэўненым у сабе і сваіх дзеяннях.
Амаль усе, на каго вы спадзеяцеся, падвядуць з пункту гледжання рэпостаў. Самыя важныя новыя людзі, якія «прычэпяцца» да вашага паравоза. Абавязкова заходзьце на іх старонкі ў сацыяльных сетках, глядзіце, чым яны займаюцца, чаму падтрымалі, аналізуйце.
Краўдфандынг садзейнічае нарошчванню новых прыхільнікаў і знаёмстваў. Гэта яшчэ і добры PR-інструмент.
Максімальна дэталёва і загадзя прапрацоўвайце праект.
Вывучыце кейсы паспяховых кампаніяў: на ulej.by, planeta.ru, kickstarter.com. І збярыце з іх нешта сваё.
Варта вызначыцца з рэальнай сумай, якая патрэбная, але не забыцца на магчымыя рызыкі і рызыкі аплаты прафесійнай дапамогі падчас кампаніі. Ад гэтага ніхто не застрахаваны.
Абяцайце рэальныя падарункі. Думайце пра сваіх фундатараў.
Скрупулёзна прапрацуйце ўсе варыянты ходу падзей: калі кампанія не пойдзе, альбо калі кампанія пойдзе вельмі паспяхова — што рабіць?