На цэнтральнай плошчы Любліна да 2-га лістпада можна паглядзець выставу беларускага фатографа Змітра Вайноўскага пад назвай «На нашым месцы». Для таго каб зладзіць выставу, фатограф прасіў люблінцаў пасядзець на двухногім зэдліку. Ідэя была ў тым, каб даць людзям зразумець, як адчуваюць сябе эмігранты ў чужой краіне.
«На нашым месцы» — гэта запрашэнне жыхарам горада літаральна адчуць сябе на месцы бежанцаў у чужой краіне, — адзначаецца ў апісанні праекта, — паспрабаваць знайсці раўнавагу на нязручным хісткім зэдліку без адной нагі».
Як прыйшла ідэя фотапраекта
«Метафара зэдліка для фотапраекта прыйшла неяк сама па сабе, — успамінае Вайноўскі. — Таму што менавіта гэтую фразу ты чуеш, калі наведваеш іміграцыйны офіс. «Калі ласка, сядайце!». І менавіта седзячы на зэдліку, ты ўдзельнічаеш у розных фармальных размовах аб сваім статусе, дакументах, якія трэба здаць, падпісаць ці пачакаць. Часам, нервова сціскаючы край сядзення, ты прыкладаеш усе намаганні, каб разгадаць эмоцыі і недаказкі офіснага супрацоўнка. А у іншыя дні застаецца толькі бездапаможнасць: здаецца, што яшчэ крышачку — і ты амаль страціш усялякую... раўнавагу, баланс, надзею...»
Як рэагавалі людзі?
Зміцер Вайноўскі адзначае, што заўважаў розныя рэакцыі палякаў на сваю прапанову пасядзець на нязручным зэдліку:
«<...> некаторыя людзі амаль прафесійна садзіліся на няўстойлівы табурэт, быццам для іх не мае ніякага значэння, наколькі гэта можа быць цяжка. Таксама я бачыў і тых, хто змагаўся за захаванне раўнавагі».
Для каго праект
Цягам двух гадоў больш за 50 000 беларусаў былі вымушаныя эміграваць і пераехалі ў Польшчу. У лютым 2022, пасля нападу Расіі на Украіну, хваля мігрантаў з Беларусі папоўнілася мільёнамі ўкранцаў.
Прыбываючы ў новую бяспечную краіну, уцекачы сутыкаюцца са шматлікімі праблемамі, звязанымі з фінансавай нявызначанасцю, камунікатыўнымі цяжкасцямі, культурным шокам і, вядома, бюракратыяй, з якой практычна немагчыма справіцца без падтрымкі мясцовых чыноўнікаў, якія спачуваюць новапрыбылым і нярэдка шчыра падзяляюць іх няпросты эмацыйны стан.
Беларускі фатограф дзякуе мясцовым жыхарам, якія спачуваюць бежанцам і дапамагаюць справіцца з усімі шматлікімі праблемамі, якія ўзнікаюць пры пераездзе:
«Я ўдзячны кожнаму спагадліваму люблінцу і кожнай люблінцы за тое, што яны робяць для нас. У рэшце рэшт, мне пашанцавала быць там, дзе я ёсць, і я шчаслівы, што сустрэў людзей, якія шчыра клапоцяцца пра менш прывілеяваных — менш прывілеяваных, але ўсё яшчэ поўных рашучасці рухацца наперад».
