• budzma.org
  • Пра нас
  • Крама
Будзьма беларусамі! Будзьма беларусамі!
telegram www.instagram.com/budzma/ Facebook.com vk.com twitter.com youtube.com
  • Актуаліі
  • Меркаванні
  • Гісторыя
  • Літаратура
  • «Музыка»
  • Гатуем з «Будзьма!»
  • «Гісторыя за 5 хвілін»
  • «Трызуб і Пагоня»
  • «Разумняты»
  • Вандруем разам
  • Афіша
25.07.2018 | Cult Fiction

Дынама-мама. Дзіўны паслясмак мундыяляў

“Дынама”, “Тарпеда”, “Спартак”, “Лакаматыў”…  Мантры майго маленства. Банды жвавых хлапцоў, здольных забіваць у самых неспрыяльных умовах. У дзяржаве з адсутнай палітыкай, закрытай мяжой і культурнай цэнзурай футбол – тым больш глабальны – выконваў абавязкі поп-шоў правільнай арыентацыі. Узорнай машыны эмоцый. “Го-о-о-л!”

І вось вам героі нябачнага фронту. Агенты дынамічнага патрыятызму на вайне дзяржаўных амбіцый. Што з тых часоў змянілася? Няшмат. “О, спорт, ты – мир!” – хлусня і правакацыя. Бо кожны мундыяль будуе не татальную згоду, а агульнае шаленства. Фестываль істэрык, дзе перамога ў чвэрцьфінале – усенародны трыумф, а фінальная параза – ледзь не нацыянальны калапс. Чалавецтва сістэмна і тэхнічна заганяюць у неадэкват. Таму што ён патрэбны адразу ўсім.

Час ад часу нацыі з’язжаюць з глузду. І робяцца масоўкай. Фарбуюць твары ў колеры родных рэжымаў. Надзяваюць папяровыя какошнікі і кардонныя шаломы. Танчаць джыгу ў бікіні. Равуць на вуліцах баявыя гімны. Чапляюцца да незнаёмых бландынак і гасяць выпадковых брунетаў. Заліваюць апельсіны шампанам, а галы – півасам напалам з тэкілай. Фоткаюцца з паліцэйскімі сабакамі – ад чаго абодва бакі трохі фігеюць. Плачуць ад шчасця і смяюцца ў адчаі. Часам адначасова. У той самай кнайпе. Ля таго ж самага экрана.

Гэта хвароба. Гэта залежнасць. Гэта палітыка. Гэта бабло. Гэта спорт.

Спорт – дзіўная істота сумнеўнага паходжання. Бацька – балаган, маці – вайна, шыбанутыя сястрычкі – дзіцячыя гульні, змрочны братэла – чорны бізнес, хросныя цёткі – прапаганда з агітацыяй. Ён ловіць нас на дазняк эмоцый, каб выгадаваць стабільную (пост)спартовую залежнасць – звычку падзяляць свет на сваіх і чужых. Бачыць яго праз прызму сутыкненняў ды канфліктаў. Рваць дупу дзеля перамогі. Слепа раўці за “нашых”. І кідаць свае бурацінныя грошыкі ў кішэні рэжысёраў футбольнай фіесты.

Каб свята адбылося, трэба няшмат: азарт, супрацьстаянне, шоў-дызайн ды агрэсіўны медыяхайп. Падмена экзістэнцыі стрымінгам.

Што зменіцца ў жыцці канкрэтнага грамадзяніна канкрэтнай краіны, калі заб’юць ды адчэмпіёняць? Ну, перамаглі. Напэўна, ура. Хэй-хэй-хэй. Кульнулі. Адаспаліся. І зноў на працу.

Для прасцяка перамога – бліц-фаер-шоў. Грымнула – а далей цішыня. Далей ўсё як было.

А вось на вышэйшых паверхах – інакш. Там шматхадовачка. Жыццё на адсоткі папярэдніх трыумфаў. Прамоцыя рэжыму. Сістэмнае канструяванне паэтыкі змагання і барацьбы. Перамаглі – бо дзяржава моцная і лідар выдатны. Не перамаглі – бо ворагі зайздросцяць і ладзяць шкоды. Будзем змагацца далей. Гадаваць найлепшых байцоў да адвечнай бітвы амбіцый. Тут, калі хто не ў курсе, Радзіму абараняюць.

Рок-канцэрт, палітычны сход, рэкламная гульня, спартовае спаборніцтва – схемы тыя самыя. Мабілізацыя. Гуртаванне лаяльнай суполкі. Ахвяраванне асабістым у імя агульнага. Дзеля “сваіх” – прызначаных у героі.

Кім прызначаных? Кім трэба! Ваша справа – салідарны энтузіязм. Фанацкі патрыятызм. Сцягі ў першы шэраг! Вувузелы на выхад!

Праблема са спортам у тым, што ён ператварае дваровы фан у глабальны экстаз. Пакуль пасуеш сябрукам і б’еш у брамку з дзвюх цаглінаў – гэта тваё. Прыватнае. Свойскае. А вось мундыяль – ужо агульнае. І ты трапляеш у пастку татальных прыхільнасцяў і грамадзянскіх абавязкаў. Ці варта заўзець за сваіх, калі яны лажаюць? Ці можна заўзець за сваіх, калі ваш галоўны – казёл? Як ні адкажы – будзе няёмка. А галоўнае – бессэнсоўна.

Профі-спорт – нармальная поп-індустрыя, серыйны выраб спажывецкага прадукту. Дзе – як у кожным сектары поп-культуры – шчыруюць культ герояў, медыя-тэхнікі, продакт-плэйсмент, рэкламнае замбаванне і фабрыкі зорак. Публічны спорт працуе як умоўная прастора з патаемнай рэжысурай народнага шчасця.

Глядзець супольна футбол – як бухаць у сумнеўнай кампаніі. Непрадказальныя вынікі. Невядомыя наступствы. Маўчаць – дзіўна. Крычаць – няёмка. А можа, яна за харватаў? Так, яна дакладна за харватаў! А я за каго… Блін, а за каго трэба?

Логікі тут няма. Розум не патрэбны. Каб правільна заўзець, трэба адключыць рацыё. І вярнуцца ў стан вулічнай хлапечай (неда)свядомасці, дзе галоўнае пытанне – хто каго заломіць.  Пры тым, што насамрэч табе ўсё адно.

Фанацтва – прытулак самотных і школа залежнасці. Што, нашы вылецелі? Кажаш, іх і не было?  А, няма справы! Знойдзем чужых “сваіх” – чарговы аб’ект нашай эмацыйнай згоды. Каб было да каго прыляпіцца, пакрычаць ды паплакаць.

Імітацыя любові спалучаецца з імітацыяй гераізму і арганізаваным патрыятызмам. Фэйк накладаецца на фэйк, нібыта салідарныя нібыта святкуюць нібыта падзею ў нібыта свабоднай краіне. Машыны сэнсаў ганяюць пустэчу.

Найгоршая з адзінотаў – самотнасць цвярозага розуму пасярод агульнага п’янага джазу. Адчуваеш сябе вычварэнцам. Чаму іх торкае – а вось цябе ніяк? Можа, слухаў не тое? Можа, чытаў зашмат?

Доктар, я хворы. Я не хачу перамог.

 

Максім Жбанкоў

Апошняе ў рубрыцы:

valiancina_shauchenka
«Музыка»

Гурт «Закон гука» прэзентуе новы альбом «Elemienty»

Пра канцэпт альбома «Elemienty», выбар назвы і каму проста неабходна паслухаць гэты рэліз распавядае гурт «Закон гука», піша...

valiancina_shauchenka
Культура Грамадства Тэатр

Створаны сайт памяці Аляксея Стрэльнікава

Тэатральны крытык, рэжысёр, культурны дзеяч трагічна загінуў 18 снежня мінулага году ў Беларусі. 5 лютага Аляксею...

valiancina_shauchenka
Грамадства

Медыяменеджару Канстанціну Залатых прад’явілі абвінавачванне, ён у чаканні суда

31 студзеня, пасля больш чым васьмі месяцаў знаходжання за кратамі, нарэшце выслухаў сутнасць абвінавачванняў на свой...

valiancina_shauchenka
Грамадства

Арыштаваны старэйшына баптысцкай царквы «Новая Зямля» Андрэй Мамойка

Пра гэта паведамляе «Хрысціянская візія». Затрымалі таксама яго жонку Веру Мамойка. Прычынай для арышту, верагодна,...

Апошнія навіны

    «Музыка»
    Гурт «Закон гука» прэзентуе новы альбом «Elemienty»
    Культура Грамадства Тэатр
    Створаны сайт памяці Аляксея Стрэльнікава
    Грамадства
    Медыяменеджару Канстанціну Залатых прад’явілі абвінавачванне, ён у чаканні суда
    Грамадства
    Арыштаваны старэйшына баптысцкай царквы «Новая Зямля» Андрэй Мамойка
    «Музыка»
    Выйшаў міні-альбом гурта «Nürnberg» «Ahida»
    Кіно
    Створаная Беларуская незалежная кінаакадэмія. Яе абвесцяць на Берлінскім міжнародным кінафестывалі
    Грамадства Мастацтва
    «Штучны інтэлект: мастак ці машына?» Выстава, дзе ўсе прадстаўленыя работы створаны штучным інтэлектам
    Грамадства
    Смог у Тбілісі і пах гару ў Вільні: высвятляем з экспертам, якім паветрам дыхаюць беларусы замежжа
    Грамадства
    Святар Слуцкай епархіі перамог у міжнародных музычных конкурсах
    Грамадства
    «Умею даіць карову, пячы пірагі, ткаць». Малады чалавек знайшоў сябе ў глыбінцы і робіць яе прывабнай для турыстаў
    Грамадства «Музыка»
    «Huki Bi-sajda» (фрагмент). Музыка-эксперыментатар Ягор Забелаў выклаў у сеціва ўрывак з новага сольнага альбому
    Літаратура
    «Калі мы звяры, нас можна надрэсіраваць жыць па-чалавечы». Наста Кудасава — пра эміграцыю, новыя кнігі і любоў
    Грамадства Літаратура
    Пераклад кнігі Максіма Знака «Зэкамерон» атрымаў прэмію англійскага PEN-цэнтра
    Літаратура
    Літаратурная відэагутарка «Кантэкст» з пісьменніцай і літаратуразнаўцай Алай Петрушкевіч
    Грамадства
    Абвешчаны конкурс у падтрымку беларускай культуры. Творцы могуць атрымаць да 60 000 еўра на праект

Афіша

  • 10.02 — 12.02

    Паэтычны фестываль «Вершы на асфальце» імя Міхася Стральцова ў Вільні

  • 02.02 — 22.04Выстава ткацкіх працаў у Мінску
  • 02.02 — 05.02Выстава Наталлі Разуменка ў Мінску
  • 02.02 — 30.03Экспазіцыя да 100-годдзя з дня нараджэння Алены Васілевіч у Мінску
  • 02.02 — 26.02Выстава айца Сяргея Сурыновіча «Птушыны вянок» ў Віцебску
  • 02.02 — 27.02Зімовая выстава ў Мінску
  • 02.02 — 26.02«Самародак з Рагачова». Выстава Анатоля Каплана ў Гомелі
  • 02.02 — 28.02Выстава выцінанкі «Зімовыя цуды» ў Маладзечне

УСЕ ПАДЗЕI

Рассылка навінаў

Важнае пра нас

  • Што такое "Будзьма беларусамі!"
  • Рэкламадаўцам
  • Асобы кампаніі
  • Усе праекты "Будзьма!"
  • Рэдакцыйная пошта: [email protected]

Папулярнае

    • Гурт NaviBand выпусціў новы сінгл з украінскай спявачкай Tayanna. Паслухайце, як нашы мовы гучаць разам
    • «Цяпер у мяне ёсць месца, дзе я магу быць шчырай і не думаць пра тое, каб выжыць»: актрыса Святлана Зелянкоўская адкрыла ў Варшаве тэатр-студыю
    • «Застаецца толькі спадзявацца, што мы ўсе яшчэ зайграем разам». Музыка Аляксандр Казакевіч пра вымушаны пераезд і пра тое, як граць адначасова ў чатырох гуртах
    • Каго хаваў пад маскамі сваіх герояў Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч?
    • Лявон Вольскі: Прадаць гітару ды ўладкавацца грузчыкам у гіпермаркет – калі дазволяць
© Грамадская культурніцкая кампанія «Будьма беларусамі!», 2008-2019.
Логотип