Дзень святога Патрыка — патрона Ірландыі — святкуюць 17 сакавіка. Але ў Гродне XIV стагоддзя быў свой Патрык. Гродзенскі князь з гэтым імём — асоба, пра якую вядома няшмат. Гісторык Андрэй Чарнякевіч увогуле казаў, што яго постаць — «суцэльная міфалогія». Што вядома пра гродзенска князя Патрыка, даведаўся Hrodna 11:27.
Хросны ход. Ілюстрацыйнае фота
Хутчэй за ўсё князь Патрык — сын князя Нарымонта і пляменнік князя Кейстута. Ёсць і іншыя версіі паходжання гродзенскага князя. Напрыклад, што ён сын князя Гедыміна альбо яго ўнук і, адпаведна, сын Кейстута. Але гісторыкі лічаць гэтыя версіі няправільнымі, бо яны не супадаюць храналагічна.
У 1358 годзе князь Патрык падпісаў дамову з мазавецкімі князямі аб заходніх межах Гродзенскага княства. Тым самым ён зафіксаваў мяжу княства.
У 1363 годзе крыжакі вырашылі нанесці апошні ўдар па «паганскім» ВКЛ. Яны падрыхтавалі паход з удзелам рыцараў з Англіі і Германіі.
Крыжакі. Ілюстрацыйнае фота.
Войскі падзяліліся на дзве часткі. Адна пайшла ў бок Коўна, а другая — у бок Гродна. Яе ўзначаліў нямецкі арыстакрат Ульрых фон Хатнаў, а ўдзельнічалі ў ім пераважна англічане і шатландцы. Ужо ў час пахода паміж немцамі і англічанамі адбылася сварка. Яны не маглі дамовіцца, хто будзе несці харугву святога Ежы.
Бараніць Гродна не было магчымасці, бо князь Кейстут у гэты момант бараніў Коўна. І тады адбылося тое, чаго «не было ні да, ні пасля», як кажа гісторык Андрэй Чарнякевіч. Калі крыжакі ішлі на штурм горада, гараджане адкрылі браму і насустрач крыжакам выйшаў хросны ход. Паводле гісторыка Тадэвуша Нарбута, гродзенцы выйшлі з хлебам і соллю. Сярод іх былі святары з крыжамі і ўсялякімі хрысціянскімі святынямі.
«Насустрач крыжакам ідзе хросны ход. Нешта неверагоднае. Вы ідзеце змагацца з іншым сусветам, з паганцамі. Вы падбілі рыцараў з Англіі, з Францыі. Вы кляліся, што гэта паганцы. [...]. Крыжы. Кажуць, што яшчэ хлеб з соллю неслі. Ну і крыжакам нічога не застаецца, як рабіць выгляд: «Пацаны, мы не ведалі. Прабачце». З паганцамі ўсё зразумела, а калі сваіх хрысціян на той свет? Ну ўсё, усе карты паблытаны. І гэта ўсё замуціў Патрык, — расказваў у 2017 годзе Андрэй Чарнякевіч. — Патрык зрабіў неверагодную рэч. Ён выйграў ідэалагічную вайну».
Падманутыя крыжакамі рыцары адышлі ад горада. Але ёсць і іншая версія, што крыжакі бесчалавечна спустошылі наваколле горада, уводзячы шмат людзей у няволю.
Такі ўчынак Патрыка не ацаніў князь Кейстут. Ён выслаў яго з горада. Паводле крыніц, ён паехаў на Палессе і стаў Пінскім князем.
«Яго саслалі з Гародні. Бо калі ў гарадзенскай крэпасці сядзіць чалавек [Давыд Гарадзенскі — Hrodna 11:27], які бязглузда рухае з войскамі на балоты і далей, гэта зразумела, гэта ок. А калі там сядзіць чалавек, які можа дамаўляцца з ворагамі, гэта вельмі цяжка пралічыць», — казаў Чарнякевіч.
Ёсць версія, што пасля княжання ў Пінску, у 1383 годзе Патрык апынуўся ў Вялікім Ноўгарадзе. Але яго пасунулі і адтуль. Верагодна, што менавіта гэты Патрык у 1408 годзе з’явіўся ў гістарычных дакументах пры двары маскоўскага князя Васілія І. Таму некаторыя гісторыкі лічаць, што менавіта ад яго пачынаецца маскоўскі род князёў Хаванскіх.