За апошнія пяць гадоў цікавасць да галіны культуры значна ўпала як з боку дзяржавы, так з боку грамадзянаў. Улады з кожным годам усё менш выдаткоўваюць сродкаў з бюджэту, а беларусы ўсё менш і менш наведваюць культурніцкія пляцоўкі і мерапрыемствы.

Ці моцна пагоршылася сітуацыя ў сферы культуры за 5 год?

З 2017 па 2021 год у Беларусі стала менш на 201 культурны клуб, 189 бібліятэк і адзін прафесійны тэатр. Колькасць наведванняў тэатраў за гэты час скарацілася амаль у два разы, наведванняў канцэртаў у 2021-м было як траціна ў 2017-м годзе. У музеі сталі хадзіць на 27% радзей.

Карыстальнікаў публічных бібліятэк за дадзены перыяд стала менш амаль на траціну, наведваць кінатэатры беларусы пачалі ўдвая меней, вынікае са справаздач аб выкананні рэспубліканскага бюджэту. За гэты ж час у Беларусі стала менш школ мастацтваў для дзяцей, але пры гэтым колькасць навучэнцаў там не зменшылася.

Сярэднестатыстычны работнік культуры — хто ён і колькі зарабляе?

Згодна інфармацыі Белстата, у 2021 годзе у галіне культуры працавала 44,4 тысячы чалавек ці 1% ад занятых у эканоміцы. У гэтую галіну ўключаны творчая, бібліятэчная, архіўная і музейная дзейнасці. Большасць супрацоўнікаў прадстаўлена жанчынамі — 72%, мужчын адпаведна толькі 28%. Сярэдні ўзрост работніка — 43,8.

Сярэдні заробак работнікаў культуры ў студзені-жніўні 2022 года, згодна статыстыцы, 934 рублі.

Шмат гэта ці мала?

Па звестках Нацыянальнага статыстычнага камітэта Рэспублікі Беларусь, намінальны налічаны сярэдні зарабок па краіне у чэрвені 2022 года склаў 1626,5 рубля. Атрымліваецца, што сярэдні заробак работніка культуры амаль на 42% ніжэй за сярэдні па краіне.

Колькі сродкаў ідзе з «казны» на развіццё культуры?

Згодна статыстыцы, у 2018 годзе на культуру, спорт і дзяржаўныя СМІ з бюджэту выдаткавалі 1,539 млрд рублёў, у 2019-м — 1,46 млрд, а ў 2020-м — 1,37 млрд пры гэтым агульныя выдаткі выраслі за гэты час з 33 да амаль 42 млрд рублёў. У 2020 годзе фінансаванне сферы культуры зрэзалі да першапачатковага плану на 5%. У 2021 годзе фінансаванне зрэзалі на 1,8 млн рублёў ад запланаванага.

Амаль сто дзеячаў культуры за кратамі

Згодна апошняму маніторынгу парушэнняў культурных правоў і правоў чалавека ў дачыненні да дзеячаў культуры па стане на канец чэрвеня 98 дзеячаў культуры былі прызнаныя палітвязнямі. 46 з іх адбывалі крымінальнае пакаранне ў калоніях, 5 дзеячаў культуры адбывалі крымінальнае пакаранне ў выглядзе «хіміі», 46 дзеячаў культуры знаходзіліся ў следчых ізалятарах у чаканні суда або этапавання ў месцы адбыцця пакарання.

АМ, budzma.org