Праект бабруйскай мастачкі Людмілы Кіслёнак па фармаце чымсьці нагадвае папулярны блукаючы скетчбук. “Адкрый Бабруйск” — гэта серыя гарадскіх малюнкаў, шэсць з якіх неўзабаве стануць паштоўкамі. Якім бачаць горад і чаго не заўважаюць жыхары Бабруйска, навошта маляваць роднае места і ў чым карысць мастацкай тэрапіі, budzma.org даведалася ў аўтара ініцыятывы.

“Мне заўсёды хацелася больш маляванага”

Людміла Кіслёнак малюе сама і заахвочвае да малявання іншых. На яе заняткі ў студыі Art Line, што адбываюцца на прасторы вядомага ў Бабруйску тайм-клуба “1387”, прыходзяць тыя, хто праз мастацтва хоча перагледзець свой унутраны свет. Арт-тэрапія, упэўненая мастачка, здольная пазбавіць стрэсу, змяніць стаўленне да сябе і, не ў апошнюю чаргу, да свайго горада. Нездарма ў прапанаваным на Кірмашы ідэй праекце Людміла заклікала ўдзельнікаў маляваць горад — яго вуліцы, адметныя старонкі гісторыі, цікавыя будынкі ці малавядомыя месцы, на якія варта звярнуць увагу. “Неаднойчы мне даводзілася бачыць фотапаштоўкі з выявамі буйных беларускіх гарадоў, — кажа Людміла. — Але як мастачцы заўсёды хацелася больш маляванага. У мяне з’явілася ідэя далучыць гараджан да творчага працэсу. Я хацела, каб яны паказалі горад такім, якім яго бачаць. Сама б я намалявала Бабруйск у адным стылі, шмат людзей зрабілі яго разнастайным”.

“Мы выходзілі на вуліцу і пачыналі маляваць разам”

Праект стартаваў улетку, калі надвор’е дазваляла праводзіць адкрытыя майстар-класы на вольным паветры. Дарэчы, першы занятак адбыўся на бабруйскай крэпасці — на прыкладзе тамтэйшых краявідаў і палігонаў Людміла рабіла паказальныя замалёўкі. Менавіта гэтым тлумачыцца вялікая колькасць малюнкаў з мясцовай цытадэллю. “Мы выходзілі на вуліцу і пачыналі маляваць разам, — працягвае Людміла. — Заканчвалі працу дома. Хто фарбамі, хто графічна, алоўкамі. І нават адзін і той жа аб’ект, намаляваны ў розных тэхніках і з розных ракурсаў, выглядаў па-іншаму”. Падчас наступных арт-шпацыраў мастачка звяртала ўвагу ўдзельнікаў на іншыя месцы горада. Так намаляванымі сталіся былая воданапорная вежа, а цяпер рэстаран “Чырвоная вежа”, гатэль “Бабруйск”, пажарнае дэпо на вуліцы Кастрычніцкай, Свята-Ільінская царква на Лукавай гары, Бабруйскі форт, сінагога на вуліцы Чангарскай, Порт-Артур, вядомы як купецкі гатэль, вуліца Сацыялістычная, альбо Сацыялка, якую гараджане выкарыстоўваюць як модны подыум і месца для праменаду, дом купчыхі Кацнэльсон. Згадалі гарадскі Дом культуры, домік на Камуністычнай, белую капліцу і падзеі войнаў 1812 і 1945-га. “На малюнках дамінавалі помнікі архітэктуры. Хоць я спадзявалася, што ў бабруйчан з горадам будзе больш абстрактных асацыяцый, з зефірам, напрыклад, — прызнаецца Людміла. — У гарадской свядомасці ўжо закладзены шэраг аб’ектаў, з якімі атаясамліваецца Бабруйск. З іншага боку, ёсць над чым працаваць. Асабіста мяне цікавяць утульныя бабруйскія дворыкі, старыя дамы. Пэўны час я збірала ліштвы, фатаграфуючы іх на дамах. Гэта цэлы пласт культуры. На жаль, іх цяпер часта здымаюць, а дамы абшываюць сайдынгам”.

Выстава і галасаванне

Першы публічны паказ створаных гараджанамі малюнкаў адбыўся ў другой палове студзеня. Для выставы ў тайм-клубе адабралі 31 працу — не арыгіналы, але адсканаваныя ў фармаце А3 версіі малюнкаў. “Удзельнікі малявалі на аркушах рознага памеру, — тлумачыць Людміла. — Такім чынам мы ўпарадкавалі экспазіцыю. Выставу аформілі асаблівым чынам — усе малюнкі з паспарту размясцілі пад пластыкавым шклом”.

Згодна з праектам, з некалькіх дзясяткаў малюнкаў трэба было выбраць шэсць, якія неўзабаве набудуць фармат паштовак. Аддаць свой голас найбольш цікавым сюжэтам можна было адразу на выставе, дзе кожнаму наведніку выдавалася адпаведная колькасць стыкераў. А таксама ў рэжыме анлайн на часовай старонцы праекта, створанай спецыяльна для галасавання. Колькасць галасоў штодзень падлічвалася, але канчатковае рашэнне прымала журы. “У мяне былі сумненні наконт яго складу, — прызнаецца Людміла. — Бо ў праекце ўдзельнічалі не прафесійныя мастакі, а, хутчэй, аматары мастацтва — бабруйчане ва ўзросце ад 8 да 80 гадоў. І ацэньваць іх працу трэба было з розных бакоў, не толькі з гледжання тэхнікі і кампазіцыі малюнка. Далучыцца да журы я запрасіла людзей, неабыякавых да мастацтва, гісторыі і культуры Бабруйска”. Такім чынам, дапамагалі выбіраць малюнкі адна з стваральніц гарадскога Жаночага клуба, бізнес-лэдзі Юлія Саковіч, дызайнер і мастачка Настасся Дудаль, старшыня габрэйскай абшчыны Алег Красны. Дарэчы, на будынак бабруйскай сінагогі на вуліцы Чангарскай, на рэстаўрацыю якой габрэі Бабруйска збіраюць грошы, удзельнікі таксама звярнулі ўвагу.

Найстарэйшы будынак Бабруйска і дом купчыхі Кацнэльсон

Большасць галасоў атрымаў малюнак Змітра Мурашкі з выявай старога езуіцкага касцёла, што стаіць на тэрыторыі крэпасці. Гэта найстарэйшы будынак у горадзе. Калі на крэпасці знаходзілася вайсковая частка, касцёл служыў гаўптвахтай. На жаль, цяпер святыня не дзейнічае. Аднак статус помніка архітэктуры і ўвага з боку гараджан, магчыма, зменяць сітуацыю. Гледачы і журы адзначылі працу Ірыны Трэбінай з Чырвонай вежай і замалёўкі любімага горада Настассі Барцэвіч. Паштоўкамі стануць дом купчыхі Кацнэльсон Людмілы Кіслёнак, рэдзюіт пятага палігона Бабруйскай крэпасці Руслана Гайдукова і мясцовы Арбат — вуліца Сацыялістычная Людмілы Дабравольскай. “У праекце няма пераможцаў, — акцэнтуе Людміла. — Сюжэты адбіралі такім чынам, каб калекцыя паштовак атрымалася разнастайнай і ўтрымлівала галоўныя архітэктурныя адметнасці Бабруйска. Астатнія малюнкі, не менш важныя і цікавыя, мы скарыстаем у іншых ініцыятывах — яны могуць быць паўнавартаснымі ілюстрацыямі календара ці даведніка па Бабруйску”.

“Малюнкі-паштоўкі паляцяць родным і сябрам”

6 абраных гледачамі і журы малюнкаў зменшацца да фармату паштовак, што будуць надрукаваныя накладам 2400 асобнікаў. “Гэта не камерцыйны праект, — кажа Людміла. — Таму паштоўкі будуць распаўсюджвацца бясплатна. Выніковую прэзентацыю праекта я планую правесці падчас акцыі “Бабруйск — мая любоў”, у межах якой паштоўкі можна будзе падпісаць і адправіць родным і сябрам. А ўвогуле паштоўкі будуць прыемным падарункам для наведнікаў бабруйскіх кавярань, гандлёвых цэнтраў, бібліятэкі, дзе я рабіла прэзентацыю будучага праекта”. Не выключана, што паштоўкі стануць часткай іншых, больш буйных, у тым ліку і краўдфандынгавых кампаній. Напрыклад, у якасці падарунка.

Мастацкі праект “Адкрый Бабруйск”, без сумневу, выклікаў цікавасць сярод бабруйчан, якія ахвотна ўзяліся за пэндзлі і алоўкі. Магчыма, ён стане пачаткам шэрагу наступных мастацкіх праектаў аб Бабруйску. “Горад варта маляваць, каб паглядзець на звычныя аб’екты па-новаму, з іншага ракурсу”, — упэўненая Людміла.

Яна Шыдлоўская