На пытанні аб сваёй нацыянальнасці прадстаўнік роду Радзівілаў Мацей называе сябе грамадзянінам Вялікага княства Літоўскага. Пра гэта ён заявіў 6 ліпеня на сустрэчы з журналістамі ў Мінску.
Ён таксама адзначыў, што для яго вельмі важныя сувязі з Беларуссю. Аднак з-за бальшавікоў Радзівілы вымушаныя былі пакінуць Беларусь і перасяліцца ў Польшчу, дзе нават у перыяд камуністычнага рэжыму было больш свабоды. У выніку прадстаўнікі роду згубілі сувязі з Беларуссю, і Мацей Радзівіл быў першым з іх, хто ў 1980-я гады прыехаў у краіну. Зараз ён рэгулярна прыязджае ў Беларусь і нават мае трохгадовую візу, якую замежніку атрымаць няпроста. У краіне ён прымае актыўны ўдзел у аднаўленні спадчыны Радзівілаў, асабліва ў Нясвіжы і Паланэчцы.
Самай беларускай з роду Мацей Радзівіл назваў Марыю Магдалену (1861-1945), якая актыўна спансавала беларускі нацыянальны рух. Таксама і яе муж Мікалай Радзівіл (1880-1914) быў звязаны з беларускай культурай, цікавіўся беларускім фальклорам. Быў зацікаўлены ў стварэнні дэмакратычнай беларускай рэспублікі і ўладальнік Нясвіжа Альбрэхт Радзівіл (1865-1935), які хоць і нарадзіўся ў Берліне, вучыўся ў Санкт-Пецярбургу і меў французскія карані, але лічыў сябе «тутэйшым», перадае карэспандэнт Krynica.info.
Радзівіл: дух ВКЛ — гэта дух плюралізму
«Перш за ўсё, для мяне важная традыцыя Вялікага княства Літоўскага, бо яна вельмі моцна звязаная з нашай сям’ёй», — адзначыў Мацей Радзівіл.
Паводле яго слоў, раней слова літовец (літвін) успрымалася па-іншаму і многія людзі лічылі сябе літоўцамі (літвінамі), што было звязана з традыцыяй ВКЛ. «Беларусь была вельмі важнай часткай Вялікага княства і многія людзі марылі ў ХІХ стагоддзі, каб яно магло зноў існаваць. І было шмат людзей, якія лічылі сябе літоўцамі (літвінамі) », падкрэсліў прадстаўнік роду Радзівілаў.
На яго думку, дух ВКЛ быў духам плюралізму, калі «кожны верыў у Бога так, як хацеў, і размаўляў на сваёй мове». Гэтаму духу, лічыць ён, супярэчыла палітыка маладой літоўскай дзяржавы, якая хацела ўключыць у свой склад Гродна і многія беларускія землі, увесці там у абавязковым парадку літоўскую мову, якую мясцовае насельніцтва не ведала. Менавіта таму супраць Літвы ваявала літоўска-беларуская дывізія ў складзе Войска Польскага, мяркуе Мацей Радзівіл.
У будучыні ён не бачыць перспектыў рэалізацыі ідэі федэрацыі народаў былой Рэчы Паспалітай, якая была папулярная ў пачатку ХХ стагоддзя і якой прытрымліваўся, у тым ліку, Юзаф Пілсудскі.
«Я думаю, што ў будучыні гэта нерэальна. Я не бачу, каб беларусы, украінцы хацелі гэтага. Можа быць, толькі ў Польшчы больш людзей, якія думаюць пра гэта. Пасля ХХ стагоддзя гэтая традыцыя нерэальная, але рэальна шукаць агульную спадчыну, агульныя сувязі, вучыць агульную гісторыю. Хоць не будзе ўжо агульнай дзяржавы, але будуць добрыя адносіны», — сказаў ён, адказваючы на пытанне карэспандэнта Krynica.info.
Пры гэтым ён прызнаў, што ў розных краінах адзнака гістарычных падзей можа застацца рознай. «Мне здаецца, што самае горшае — гэта калі людзі не чытаюць і свае дзеянні засноўваюць не на ведах. Калі мы будзем вучыцца гісторыі, то знойдзем разуменне. І гэта тычыцца ўсяго», — падкрэсліў Мацей Радзівіл.
