Падчас палявых даследаванняў супрацоўнікі навуковага аддзела ў паўночнай частцы Нацыянальнага парка «Белавежская пушча» зусім выпадкова выявілі месца росту піхты белай — барэальнага рэліктавага віду. Некалькі досыць буйных дрэў піхты стаялі пасярод лісцевага лесу, які вырас на месцы суцэльнай высечкі, праведзенай у міжваенны перыяд часу. Звестак аб наяўнасці гэтай папуляцыі ні ў адной з даступных крыніц раней не зафіксавана.

Піхта белая (лац.: Ábies álba) — візітная картка Белавежскай пушчы. Сапраўды, адзінае месца росту піхты, вядомае цяпер ва Усходняй Еўропе, размешчана ў Нацыянальным парку «Белавежская пушча» ва ўрочышчы Цісавік. Гэта натуральная ізаляваная папуляцыя сярэднееўрапейскага горнага віду іглічных знаходзіцца далёка за паўночна-ўсходняй мяжой арэала Abies alba. Піхта белая ў нашай краіне мае І катэгорыю ўразлівасці Чырвонай кнігі Рэспублікі Беларусь (знаходзіцца на мяжы знікнення).

Месцазнаходжанне Abies alba ва ўрочышчы Цісавік вядомае ўжо больш за 200 гадоў. За гэты час вечназялёную прыгажуню шматкроць даследавала мноства вучоных самых розных краін. Акрамя гэтай папуляцыі ў Белавежскай пушчы таксама добра вядомы яшчэ тры ўчасткі, дзе расце белая піхта. Гэтыя дрэвы, высаджаныя ў розны час, — штучнага паходжання. Яны таксама апісаны ў навуковай літаратуры, самаму старому з вырашчаных на гэтых участках дрэў зараз каля 90 гадоў.

У мэтах падрабязнай інвентарызацыі новага месца росту белай піхты супрацоўнікамі навуковага аддзела быў арганізаваны спецыяльны выезд. У выніку абследавання Свіслацкага лясніцтва нацыянальнага парку знойдзена 8 (восем!) дарослых дрэў піхты, самыя вялікія з якіх ужо дасягнулі вышыні больш за 25 метраў пры таўшчыні ствала за 40см. 

Прыблізны ўзрост выяўленых дрэў — 50-60 гадоў. Іх паходжанне застаецца незразумелым, аднак найбольш верагоднай з’яўляецца версія аб штучным паходжанні.

Цяпер вельмі важна устанавіць паходжання знойдзеных дрэў, паколькі натуральная папуляцыя піхты ў Белавежскай пушчы зараз прадстаўлена толькі 24 дарослымі дрэвамі, якія прымаюць удзел у размнажэнні, і мноствам маладых экземпляраў у складзе натуральнага аднаўлення. 

У выпадку пацверджання падабенства генетычных параметраў выяўленых дрэў з абарыгеннымі, знойдзеныя экземпляры стануць каштоўным сховішчам мясцовага генафонду піхты, што дазволіць у далейшым выкарыстоўваць іх пры правядзенні работ па захаванні і аднаўленні белай піхты ў Беларусі.

npbp.by