Сведчанні гісторыі нашага народа і нашага Касцёла раскіданыя па бібліятэках, архівах, прыватных калекцыях і паддашшах. І збіраць іх даводзіцца па крупінках як якую мазаіку, не ведаючы, дзе знойдзецца наступная дэталь. Ян Рамэйка піша пра дату і акалічнасці асвячэння капліцы ў Дубку-Кургане, якой сёлета спаўняецца 95 гадоў, і якую справядліва называюць «самай лясной» і «самай таямнічай» капліцай Беларусі.
Капліца на беразе Вяллі каля вёскі Дубок Астравецкага раёна. Фота з Фэйсбука Віктара Малышчыца
«Дар не нашых рук, а сэрца»
Нядаўна знаёмы калекцыянер паказаў некалькі папяровых каталіцкіх абразкоў, знойдзеных на паддашы хаты ў Ваўкавыскім раёне. Сярод іх маю ўвагу прыцягнуў пажоўклы аркушык, выняты калісьці з малога фармату (9 на 13 сантыметраў) брашуры, дзе было відаць фота алтара з вялікім абразом Маці Божай Нястомнай Дапамогі.
Знойдзены папяровы абразок з фотаздымкм алтара. Фота Аляксея Шоты
Папяровы абразок з фотаздымкм алтара з вялікім абразом Маці Божай Нястомнай Дапамогі. Фота з асабістага архіву аўтара
«Курганская капліца і сем стацый Тваіх балесцяў — гэта дар не нашых рук, а сэрца», — было напісана.
Трэба было раней сустракаць гэтую назву ў старых газетах, каб зразумець, пра якую капліцу гаворка. Гугл бы не дапамог. Хоць гэтая капліца стаіць да сённяшняга дня, і пра яе перыядычна пісалі і на рэлігійных, і на турыстычных, і на навінавых парталах. «Самая таямнічая капліца Беларусі», «самая лясная капліца Беларусі» — так называюць яе сучасныя аўтары.
Курганская капліца, якую называюць самай таямнічай у Беларусі. Фота з Фэйсбука Віктара Малышчыца
Гэтая капліца на беразе Вяллі каля вёскі Дубок Астравецкага раёна. І па гэтай назве яе ведаюць цяпер. Хоць назва Курган яшчэ не зусім сцёрлася — мясцовыя жыхары яшчэ ўжываюць акрэсленне «Маці Божая Курганская».
Дата і акалічнасці асвячэння капліцы
Капліцы ў Дубку-Кургане сёлета спаўняецца 95 год. Калісьці, пераглядаючы ў польскіх лічбавых бібліятэках сканы віленскага тыднёвіка «Nasz Przyjaciel» № 22 за 1929 год, я знайшоў і захаваў сабе на камп’ютар нататку, якая апісвае дату і акалічнасці асвячэння капліцы.
«Дня 26 мая ў вёсцы Курганы парафіі Жодзіскай адбылося асвячэнне новазбудаванай капліцы. Акт пасвячэння здзейсніў Яго Эксцэленцыя біскуп Бандурскі ў прысутнасці шматлікіх святароў, якія прыбылі на ўрачыстасць, і натоўпаў вернікаў. Капліца збудаваная з дрэва, абшырная і робіць прыемнае ўражанне звонку, а ўнутры цалкам падрыхтаваная да правядзення набажэнстваў. [Капліца] паўстала дзякуючы старанням Жодзіскага пробашча Кс. Дроніча і ахвярнасці парафіянаў».
У адным з наступных нумароў «Przyjaciela» былі надрукаваныя два фотаздымкі з урачыстасці: натоўп вернікаў перад капліцай ды біскуп Уладыслаў Бандурскі і ксёндз Рамуальд Дроніч пры алтары. Здымкі не надта якасныя, як усе здымкі ў тагачасных газетах. Але іншых няма.
Старонка віленскага тыднёвіка «Nasz Przyjaciel», 1929 г. Фрагмент скана, апублікаванага на polona.pl
Старонка віленскага тыднёвіка «Nasz Przyjaciel», 1929 г. Фрагмент скана, апублікаванага на polona.pl
Са здымкаў можна даведацца, што капліца ў 1929 годзе стаяла не сярод лесу, а на адкрытай мясцовасці. А таксама тое, што алтар, які цяпер у капліцы — арыгінальны, а вось стары абраз Маці Божай Нястомнай Дапамогі не захаваўся, на яго месцы вісіць ікона з тым жа сюжэтам, але меншага памеру.
«Сем крыжоў узнеслася над вадой, як сем лілій»
Праз некаторы час вакол капліцы было пастаўлена сем каплічак-стацый у гонар Маці Божай Балеснай, дзе вернікі праводзяць набажэнствы, успамінаючы цярпенні Багародзіцы, Якой прыйшлося пакутаваць разам са Сваім Сынам.
Вяртаемся да пажоўклых старонак, знойдзеных на паддашшы. Там — вельмі прыгожыя, паэтычныя апісанні-разважанні аўтара.
Знойдзеныя на паддашшы старонкі, прысвечаныя капліцы каля вёскі Дубок Фота з асабістага архіву аўтара
Знойдзеныя на паддашшы старонкі, прысвечаныя капліцы каля вёскі Дубок Фота з асабістага архіву аўтара
«Па ціхай Курганскай даліне, дзе Вялля серабрыстай стужкай апаясвае Тваю капліцу, пасярод дрэў, што звешваючы галіны над вадой, не могуць надзівіцца Тваёй прыгажосцю, [дзе] нават зоркі любуюцца ў люстэрку водаў прыгожай Вяллі, разлегся спеў Тваіх дзяцей: «Маці Найсвяцейшая, да Цябе бяжым шукаць суцяшэння, бо тонем у слязах»... Сціхлі хоры птушак. Шызыя варонкі, седзячы на галінах, цікаўна круцяць галоўкамі. Ласіцы схаваліся ў спарахнелых камлях дрэваў. Заблукалая касуля з бліскучымі вачыма прабегла хутка, нібы вецер. Стотысячныя войскі цвыркуноў уцякаюць з-пад ног тых, хто ідзе. Сойкі шалёна закрычалі, збянтэжыўшыся... Сем крыжоў узнеслася над вадой, як сем лілій, на знак сямі пячатак Тваёй любові да нас. Пабожая песня ў гэтым месцы не заціхне...»
Аўтар тэксту не мог уявіць, як зменіцца наш край, палітычныя рэжымы і дзяржаўныя межы. У час Другой сусветнай вайны ксёндз Рамуальд Дроніч, які збудаваў капліцу, быў арыштаваны ў Ваўкалатах, дзе служыў — і расстраляны 4 ліпеня 1942 года ў лесе Барок каля Глыбокага.
Штогадовы фэст і імша пры свячах
Але пабожныя песні ў Дубку-Кургане не сціхлі. Штогод у першую нядзелю ліпеня туды на фэст Маці Божай Нястомнай Дапамогі збіраюцца некалькі ксяндзоў і сотні вернікаў з наваколля.
Падчас фэсту на фэст Маці Божай Нястомнай Дапамогі. Фота Віктара Ведзеня, Catholic.by
Мясцовыя жыхары ўпрыгожваюць капліцу рознакаляровымі сцяжкамі і дубовымі вянкамі. Імшу служаць пры адных толькі свечках, бо электрычнага святла ў капліцы няма.
Падчас фэсту на фэст Маці Божай Нястомнай Дапамогі. Фота Віктара Ведзеня, grodnensis.by
Імша пры свячах. Фота Віктара Ведзеня, Catholic.by
Даехаць у Дубок найлепш з боку мястэчка Гервяты, бо дарогу з Жодзішак разбілі лесавозы. Дыяцэзіяльная газета «Слова Жыцця» раіць падарожным, якія хочуць наведаць капліцу не ў дзень свята, зайсці ў каторую з хат у вёсцы Дубок: мясцовыя падкажуць, як даехаць да капліцы, а могуць нават і адамкнуць святыню.
Ян Рамэйка, Глыбокае — Беласток
Budzma.org
Чытайце яшчэ:
