З асабістага жыцця карэспандэнтаў «Салідарнасці» — да Дня роднай мовы.

Тры гісторыі ад Таццяны Гусевай

Дню роднай мовы прысвячаецца. Гісторыя першая. Купляю бульбу на слуцкім рынку ў вясковага дзядзькі гадоў 45-ці. Пытаюся, колькі каштуе. Ён адказвае: «Чаму па-беларуску?» і задае звычайнае ў такіх выпадках пытанне: «Вы настаўніца беларускай мовы?» — «Не». —«У нас так ніхто ў дзярэўні не гаворыць, як вы. Мы па-калхознаму — на трасянцы».

Наступны раз сустракаемся на тым самым месцы і прадавец бульбы мне крычыць: «Беларуская мова! Бульба трэба?».

***

Гісторыя другая. Едзем з любым у рэстарацыю ў Дзень святога Валянціна. Кіроўца таксі са здзіўленнем: «Впервые слышу в Слуцке беларускую мову. А вы почему разговариваете?» — «Ну, дык у Беларусі жывем». — «А у нас так никто не говорит на этом языке, молодежь вообще мовы не знает». Адчуваем сябе калі не дыназаўрамі, дык іншапланетнікамі.

***

Гісторыя трэцяя. Набываем мінскі хлеб побач з гандлёвым цэнтрам «Крыніца» ў павільёне, які адкрыў мясцовы прадпрымальнік. Звяртаешся да яго па-беларуску — і на твары яго расцвітае ўсмешка. Адказвае па-беларуску.

Дзве гісторыі ад Сямёна Печанко

Рынак, гандляр-азербайджанец узважвае гародніну.

— Як цябе завуць? — пытае ён у майго сына, працягваючы малому цукерку.

— Што ён сказаў? Сямён? Амаль што Сымон-музыка, — усміхаецца і нам, і сваім знаёмым бабуля, што стаіць за намі ў чарзе.

— Што трэба адказаць? — шэптам пытае жонка ў сына.

— Ён сказаў «дзякуй»? — здзіўлена перапытвае ўсё тая ж цікаўная бабуля. — Ну, тады дакладна Сыном-музыка.

Гандляр уважліва слухае нас і робіць нам невялікую зніжку.

***

Каса Купалаўскага тэатра, касірка размаўляе з мужчынам сталага веку. Я набываю квіткі ў падарунак жончынай сястры.

— Вой, як прыгожа вы размаўляеце па-беларуску! — дзівіцца касірка.

Яе падтрымлівае мужчына, які кажа пра сваё пакаленне, што ў большасці сваёй так і не адважылася вярнуцца да роднай мовы. Я спяшаюся і прашу два квітка на патрэбную мне дату. Жанчына, усё яшчэ ўражанная, прадае квіткі і працягвае абмяркоўваць смелую моладзь.

Я кідаю позірк на дату і хаваю квіткі ў кішэню. Толькі вярнуўшыся дамоў заўважаю, што набыў квіткі на патрэбнае мне 22-е чысло, але не студзеня, а снежня. І што гэта ўжо заўтра.

Сямён Печанко, Салідарнасць