«Народная воля» працягвае публікаваць фрагменты з кнігі «250 асоб з Беларусі ў дыялогах культур». Гэтым разам аповед пойдзе пра археолага, этнографа, гісторыка і фалькларыста Канстанціна Тышкевіча.

Канстанцін Піевіч Тышкевіч (5 (17) лютага 1806 г. — 1 (13) ліпеня 1868 г.)

Канстанцін Тышкевіч — археолаг, этнограф, гісторык, фалькларыст.

Нарадзіўся ў Лагойску Мінскай губерні (цяпер раённы цэнтр Мінскай вобласці) у сям’і этнографа і археолага Пія Тышкевіча, брат Яўстафія Тышкевіча. Вучыўся ў Полацкім езуіцкім і Забельскім дамініканскім калегіумах. У 1828 годзе скончыў Віленскі ўніверсітэт.

На працягу 1828–1836 гадоў працаваў у Варшаве ў Міністэрстве фінансаў Каралеўства Польскага. Удзельнік паўстання 1830–1831 гадоў. Пасля выхаду ў адстаўку ў 1836 годзе вярнуўся ў радавы маёнтак Лагойск і да канца жыцця прысвяціў сябе гаспадарцы, навуковай і краязнаўчай працы. Тут ён заснаваў ашчадны банк для мяшчан і сялян, цукровы завод. Лагойскую палатняную мануфактуру, на аснове ўласных калекцый разам з бацькам і братам заснаваў у 1842 годзе першы ў Беларусі музей старажытнасцяў. Музей складаўся з архіва старажытных рукапісаў, калекцыі мастацкіх твораў, унікальнай бібліятэкі і калекцыі археалагічных знаходак. У 1861 годзе ўдзельнічаў у рабоце Мінскага губернскага камітэта па сялянскіх пытаннях. Шмат падарожнічаў па Заходняй Еўропе і Расіі.

Канстанцін Тышкевіч з жонкай і сынам Оскарам у Дрэздэне, 1860-я гг. Малюнак, зроблены па фатаграфіі

Адзін з заснавальнікаў Віленскага музея старажытнасцяў, член Віленскай археалагічнай камісіі, член Маскоўскага археалагічнага таварыства (1864) і розных навуковых таварыстваў Кракава, Прагі, Парыжа, Лондана. За гады жыцця самастойна і разам з братам Яўстафіем раскапаў каля 200 курганоў, даследаваў некалькі дзясяткаў гарадзішчаў і замчышчаў у Мінскай губерні.

  Палац Тышкевічаў у Лагойску. Малюнак Напалеона Орды, 1870-я гг.

К.Тышкевіч першым у Беларусі пачаў складаць тапаграфічныя планы археалагічных помнікаў: гарадзішчаў і курганных могільнікаў. Ён аўтар першага атласа гарадзішчаў Беларусі. З’яўляўся прапагандыстам і прыхільнікам сучасных еўрапейскіх канцэпцый у археалогіі, у прыватнасці метаду дацкага археолага К.Томсена, які меркаваў падзел старажытнай гісторыі на тры эпохі: каменны, бронзавы і жалезны вякі. У працах класіфікаваў знаходкі па тэхніцы і матэрыялах выканання, шырока выкарыстоўваў аналітычныя табліцы.

  Замалёўка тыпаў сялян падчас экспедыцыі па Віліі

У 1856 годзе арганізаваў навуковую этнаграфічную экспедыцыю па Віліі, вынікам якой стала ўзорная краязнаўчая праца «Вілія і яе берагі», надрукаваная на польскай мове ў Дрэздэне ў 1871 годзе. На працягу ўсяго жыцця часта друкаваўся ў перыядычных выданнях «Пшыяцель люду» і «Новое время», газеце, якую выдаваў у Пецярбургу А.Кіркор. К.Тышкевіч першым увёў у навуковы зварот арыгінальную катэгорыю археалагічных знаходак: свінцовыя пломбы з Драгічына над Бугам, якія ён інтэрпрэтаваў як знаходкі старажытнага пісьменства славян-яцвягаў.

  Надмагілле Канстанціна Тышкевіча ў Лагойску

Памёр у Лагойску.