Вы дакладна чулі пра яйкі пашот і, магчыма, сустракалі ў салаце або сэндвічы. Але, мабыць, наўрад ці маглі падумаць, што нашыя продкі гатавалі такім чынам яйкі ўжо з пачатку ХІХ стагоддзя. Сняданак з яек «пашот» гатуецца вельмі проста і хутка, а на выгляд і смак не горш, чым у рэстарацыі.
Два стагоддзі таму страва была нашмат папулярней, чым зараз
Згодна даследчыкам гісторыі кулінарыі, упершыню страва (яйкі, апараныя кіпенем), як яе называюць жыхары Францыі, было згадана ў кулінарнай кнізе XIV стагоддзя пад назвай «Le Menagier de Paris», і з тых часоў яна здабыла прыхільнікаў па ўсім свеце дзякуючы пяшчотнай і крэмавай кансістэнцыі, якая атрымліваецца ў выніку спосабу гатавання.
Беларуская кухня за ўсю сваю гісторыю вельмі шмат пераняла кулінарных звычаяў з суседніх краінаў. Яйкі «пашот» і вяршковы соўс таксама не выключэнне. На пачатку ХІХ стагоддзя такая страва выклікала меней здзіўлення, чым зараз. У «народзе» яна мела некалькі назваў: «выпускныя яйкі», «яйкі пярдуты» або «ашпараныя». Такую страву гатавалі не толькі дома, але і ў тагачасных кавярнях, асабліва ў вялікіх гарадах.
Кароль уцёк, а страва засталася
Вяршковы соус стаў папулярным нашмат раней — яшчэ ў ХVI стагоддзі. Такі соус вельмі падобны да далікатнага бешамелю, і ён ужо з італьянскай кухні. А патрапіў на нашыя землі праз Кацярыну Медычы, што была жонкай караля Рэчы Паспалітай Генрыха дэ Валуа.
Праўда, кароль кіраваў дзяржаваю ўсяго каля 4 месяцаў і потым збег у Францыю, але мясцовыя арыстакраты паспелі даведацца пра такі ласунак. Праз пару стагоддзяў соус перастаў быць нечым незвычайным, а ў «Літоўскай гаспадыні» сярэдзіны ХІХ стагоддзя аўтарства Ганны Цюндзявіцкай, сцвярджаецца, што такі соус абавязаная ўмець гатаваць любая кухарка.
Як прыгатаваць яйкі пашот з вяршковым соусам?
Спачатку трэба выбраць свежыя яйкі, старайцеся купляць максімальна свежы прадукт, бо паляжалыя яйкі могуць не згарнуцца і страва не атрымаецца. Ваду трэба закіпяціць, крыху прысаліць і дадаць воцат. На адно яйка старайцеся выкарыстоўваць літр вады і лыжку воцату ці лімоннага соку.
Каб яйка «схапілася», трэба добра размяшаць кіпень, калі пабачыце ў цэнтры рондаля вір, тады і залівайце яйкі. Іх трэба падрыхтаваць загадзя, разбіць па аднаму яйку ў невялічкі посуд, з якога потым яйка выліць у ваду. Можна выкарыстоўваць апалонік.
Важна! Дадаем толькі па аднаму яйку! Іначай яны склеяцца між сабой. Варыць яйкі пашот варта 3 з паловай хвіліны максімум. Іначай далікатная крэмавая структура яйка знікне.
Пакуль вада для яек закіпае, можна падрыхтаваць вяршковы соус. Трэба растапіць кавалак масла на слабым агні, усыпаць лыжку мукі і хутка абсмажыць муку на масле. Калі з’явяцца камы, уліць шклянку падагрэтых вяршоў, хутка размяшаць да стану пасты аднароднага колеру, пры жаданні можна прысаліць і мяшаць, пакуль камы не знікнуць.
С такога соусу можна зрабіць «подушку» на посудзе, выкласці яйкі і дадаць яшчэ крыху соусу зверху. Прыперчыць па смаку, упрыгожыць зелянінай, падаваць смачней з падсмажаным хлебам.
Іншы варыянт падачы — спячы аладкі або блінцы, выкласці яйка зверху, паліць соусам.
