• budzma.org
  • Пра нас
  • Крама
Будзьма беларусамі! Будзьма беларусамі!
telegram www.instagram.com/budzma/ Facebook.com vk.com twitter.com youtube.com
  • Актуаліі
  • Меркаванні
  • Гісторыя
  • Літаратура
  • «Музыка»
  • Гатуем з «Будзьма!»
  • «Гісторыя за 5 хвілін»
  • «Трызуб і Пагоня»
  • «Разумняты»
  • Вандруем разам
  • Афіша
06.02.2017 | Літаратура

Андрусь Горват як пачатак беларускага цуду

Я спяшалася па кнігу Андруся Горвата “Радзіва “Прудок” так, як імкнуцца да ратавальнага круга. Але набывала хутчэй не для сябе – многія фрагменты ўжо прачытала ў фэйсбуку. Найперш для сваякоў. Дзесьці падсвядома лунала надзея: “Можа быць, вось ён, ключ? Тая сцежка, якая прывядзе нас да цуду?..”

Андрусь Горват “Радзіва “Прудок”

Беларуская мова атачала маіх родных з самага іх дзяцінства. І цяпер, прыязджаючы на малую радзіму, яны толькі на ёй і размаўляюць. Але дзесьці ў “цывілізаваным” грамадстве гаварыць па-свойму неяк не прынята.

Нядаўна родзічы цікавіліся ў мяне: “Дык нашто табе тая беларуская мова? Чаму ты пішаш на ёй? Грошай хочаш зарабіць ці проста каб яна адрадзілася, была папулярнай?” “Другое”, – ціха адказвала я, бо ў палеміку і тлумачэнні ўдавацца не хацелася.

…І ў гэты самы момант на гарызонце з’явіўся Андрусь Горват і яго “Радзіва “Прудок”. Гэта тая літаратура на роднай мове, якая можа спадабацца людзям, далёкім ад культурніцкіх тусовак. Яна не занудная, не сумная, не дэпрэсіўная. Не занадта вычварэнская і не пошлая. Гэта кніга пра жыццё. Найперш я дам яе пачытаць маме. Хаця мама і так адразу чытае ўсё, што праходзіць праз мае рукі. Пасля адвязу “Радзіва” бабулі на вёску. Бо мы з ёй ужо абмяркоўвалі, што ёсць у “камфютары” чалавек, якія піша пра тое, як доіць казу і як з-пад сваёй хаты пазірае на зорнае неба. “Пра тое, як доіць казу, я б таксама пачытала!” – узрадавалася бабуля.

Мая братавая ніколі не бярэ кнігу, калі ведае, што там нешта “страшнае” ці “вельмі сумнае”. Напрыклад, чуе ад некага, што ў канцы гераіня зробіць аборт ці нейчы лёс складзецца трагічна – не адгарне нават першай старонкі. Прыхільніца здаровага ладу жыцця, у харчаванні, спорце і ў спажыванні інтэлектуальных прадуктаў яна таксама выбірае тое, што лічыць карысным для розуму і душы. Горвата ёй можна! Кніга мае агульны пазітыўны настрой.

Я не пагаджуся з тымі, хто кажа, што так шмат упадабанняў у “Радзіва “Прудок” праз тое, што твор – пра вёску. Гэта больш, чым нізка назіранняў чалавека, які жыве ў глыбінцы. Гэта хутчэй аповед пра тое, як аўтар не скарыўся абставінам і літаральна ілбом прабіваў уласны шлях, нягледзячы ні на якія выпрабаванні. Скончыў журфак – і, як і многія гуманітарыі, думаў, што ўвогуле ні на што не здольны, хадзіў па кватэрах, гандлюючы кухоннымі прыладамі. Працаваў дворнікам Купалаўскага тэатра – каб абраць такую працу чалавеку з вышэйшай адукацыяй, патрэбная пэўная смеласць. З’ехаў у дзедаву хату – і не ўцёк адтуль, калі даводзілася начаваць пры тэмпературы плюс восем і есці адны кабачкі. Памятаю, прачытала ў фэйсбуку, што ў яго мала ежы, падумала: мо даслаць што?.. Але намер так і застаўся нерэалізаваным. Гэтым многія з нас і адрозніваюцца ад Андруся Горвата: так шмат думаем і так мала робім… А ён перамяшчаецца і здзяйсняе свае досыць маштабныя праекты хутчэй, чым мяняюцца сезоны за акном.

Горват жыве ў тым жа грамадстве, але своечасова зразумеў, што калі сістэма табе нічога не дае, варта знайсці ў ёй маленькі вольны пляц і пабудаваць на ім падворак сваёй мары. Тады і ўся краіна зменіцца – калі ў кожнага будзе па астраўку свайго шчасця. Аднойчы яны злучацца ў адно і ўтвораць цэльную светлую прастору.

Горват не сыпле праклёнамі ў наваколле і не займаецца бясконцым абурэннем, а дзякуе жыццю за кожны пражыты момант і новы дзень. Як кажа ён сам, “людзі для мяне падзяляюцца на дзве катэгорыі, адных я люблю, а другіх не ведаю”.

Спачатку Андрусь не верыў у свой пісьменніцкі талент – быў сарамлівым, як і ўсе беларусы, схільныя сябе недаацэньваць. Але ўсё-такі паспрабаваў і выдаў уласную кнігу. Калісьці дворнік, цяпер – пісьменнік. Дадатковы тыраж выдання склаў 1000 асобнікаў – вельмі сур’ёзная лічба для Беларусі. 750 з іх прадаў адразу, падчас аўтограф-сесіі ў Купалаўскім тэатры. Чарга да яго амаль не спынялася. І я там была.

Калі ехала з нованабытай кніжкай у метро, адразу прачытала анатацыю: “Гэта кніга не пра тое, як аднавіць напаўразбураны дом, саджаць агарод, даіць казу, жыць у вёсцы і не спіцца. Гэта кніга пра тое, як аднавіць напаўразбуранага сябе. Можа быць, яна пра тое, як вярнуцца да каранёў, да роднай моўнай і культурнай стыхіі і пра тое, як важна не згубіць бабуліны аповеды. А, можа, пра тое, як стаць сваім для самога сябе”. Па маіх шчоках цяклі слёзы. Напаўразбураная нацыя. І мы, якія яшчэ не знайшлі саміх сябе…

Ніна Лістота

Глядзіце таксама:

Космас, Вольскі, кабачкі. Андрусь Горват і квіткі ў мінулае

Апошняе ў рубрыцы:

valiancina_shauchenka
Грамадства

Сёння раніцай пасля вобшуку дома затрымалі спявачку Аляксандру Захарык

34-гадовай дзяўчыне інкрымінуюць арт. 342 КК (Арганізацыя і падрыхтоўка дзеянняў, якія груба парушаюць грамадскі...

valiancina_shauchenka
Грамадства

«У 73 гады паехала сакараць Берлін». Як баба Каця зрабіла вёску вядомай на ўвесь свет

Гэтая гісторыя не пра тое, як чалавек доўга і мэтанакіравана ішоў да сваёй мэты — стаць знакамітым. Яна аб іншым....

valiancina_shauchenka
Грамадства Літаратура

«Дамавікамерон» Адама Глобуса цяпер можна паслухаць

У аўдыёфармаце выйшла кніга Адама Глобуса «Дамавікамерон» на kamunikat.org. Зборнік кароткіх гісторый Адама...

valiancina_shauchenka
Грамадства Літаратура

«Добры доктар Будзь-Здароў». Выйшла знакамітая казка Карнея Чукоўскага ў перакладзе Андрэя Скурко

Рэдактар Андрэй Скурко пераклаў знакамітую казку Карнея Чукоўскага, знаходзячыся ў зняволенні. Пра гэта напісала...

Апошнія навіны

    Грамадства
    Сёння раніцай пасля вобшуку дома затрымалі спявачку Аляксандру Захарык
    Грамадства
    «У 73 гады паехала сакараць Берлін». Як баба Каця зрабіла вёску вядомай на ўвесь свет
    Грамадства Літаратура
    «Дамавікамерон» Адама Глобуса цяпер можна паслухаць
    Грамадства Літаратура
    «Добры доктар Будзь-Здароў». Выйшла знакамітая казка Карнея Чукоўскага ў перакладзе Андрэя Скурко
    Культура
    «Біша бо іх із града крэпка». Абліччы Анастасіі Слуцкай
    Грамадства
    «Партрэт з памяці»: Віслава Шымборска ў вершах і беларускіх перакладах. «Прастора польскай культуры» запрашае на анлайн-вечарыну
    Грамадства Адукацыя
    «80% настаўнікаў былі ў жудасным стане». Эксперт — аб тым, што цяпер адбываецца са школьнай адукацыяй у Беларусі і што з ёй не так
    Культура
    Сплаў авангардызму і мадэрнізму
    Грамадства
    Рэшткі былой сядзібы ў Ручыцы, што на Вілейшчыне, унеслі ў Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей
    Грамадства
    Памёр паэт Дзмітро Паўлычка
    Грамадства Кіно Асоба
    «У кожным фільме ёсць частка мяне». Факты з жыцця і фільмаграфія Міхаіла Пташука
    Грамадства Каляндар
    Каляндар з 30 студзеня па 5 лютага. Што святкуем? Па чым сумуем?
    Вандруем разам
    Мілыя сцежкі ў парку Рэпіхава
    Грамадства Літаратура
    «Мне важна, каб верш нагадваў фрыджазавае сола»: паэт і музыка Віктар Сямашка — пра сваю новую кнігу і беларускі авангард
    Грамадства
    Экскурсаводы Іван Сацукевіч і Алесь Варыкіш выйшлі на свабоду

Афіша

  • 01.02

    Спектакль у авангардным тэатры Komuna Warszawa ў пастаноўцы Паліны Дабравольскай

  • 30.01 — 22.04Выстава ткацкіх працаў у Мінску
  • 30.01 — 05.02Выстава Наталлі Разуменка ў Мінску
  • 30.01 — 30.03Экспазіцыя да 100-годдзя з дня нараджэння Алены Васілевіч у Мінску
  • 30.01 — 26.02Выстава айца Сяргея Сурыновіча «Птушыны вянок» ў Віцебску
  • 30.01 — 27.02Зімовая выстава ў Мінску
  • 30.01 — 26.02«Самародак з Рагачова». Выстава Анатоля Каплана ў Гомелі
  • 30.01 — 28.02Выстава выцінанкі «Зімовыя цуды» ў Маладзечне

УСЕ ПАДЗЕI

Рассылка навінаў

Важнае пра нас

  • Што такое "Будзьма беларусамі!"
  • Рэкламадаўцам
  • Асобы кампаніі
  • Усе праекты "Будзьма!"
  • Рэдакцыйная пошта: [email protected]

Папулярнае

    • Лідар «Океана Ельзи» Святаслаў Вакарчук пракаментаваў прысуд за сваю песню ў Мінску
    • Мікалай Пачкаеў: «Беларуская лацінка далёкая ад польскай, а гістарычнай сувязі сучаснага кірылічнага алфавіту з тэкстамі старабеларускай мовы няма»
    • Гурт NaviBand выпусціў новы сінгл з украінскай спявачкай Tayanna. Паслухайце, як нашы мовы гучаць разам
    • «Нікому няма справы, ці беларусы — нашчадкі паўстанцаў-1863, Каліноўскага, ВКЛ, Вітаўта, Астрожскага»
    • «Цяпер у мяне ёсць месца, дзе я магу быць шчырай і не думаць пра тое, каб выжыць»: актрыса Святлана Зелянкоўская адкрыла ў Варшаве тэатр-студыю
© Грамадская культурніцкая кампанія «Будьма беларусамі!», 2008-2019.
Логотип