Мінулы год для беларускага экатурызму выдаўся нядрэнным. Статыстыка адзначае рост колькасці сядзіб у краіне. Паводле звестак Белстата, на пачатак 2022 года ў Беларусі налічвалася 3150 аграсядзіб.
Для параўнання: у пачатку 2021 года іх было больш чым на дзве сотні менш-2936. Павялічылася і выручка галіны. За 2021 турысты пакінулі ў аграсядзібах каля 31 млн рублёў. Што чакае аграэкатурызм ў 2022 годзе? Сваім меркаваннем з Myfin. by падзяліўся эксперт па сельскім турызме Валерыя Кліцунова.
Погляд на вынікі 2021 года
За ўвесь мінулы год паслугамі аб’ектаў аграэкатурызму скарысталіся больш 563 тысяч чалавек, з іх каля 552 тысяч — беларусы. Такія звесткі публікуе Белстат. Самае вялікая колькасць аграсядзіб (больш 1000) размешчана ў Мінскай вобласці. Сталічны рэгіён прыцягвае і больш за ўсё турыстаў: каля 197 тысяч.
Другое і трэцяе месца па папулярнасці сярод турыстаў дастаецца Гродзенскай (больш за 99 тысяч наведвальнікаў на 455 аграсядзіб) і Брэсцкай абласцях (больш за 94 тысячы наведвальнікаў на 462 аграсядзібы). Віцебская (больш за 63 тысячы наведвальнікаў на 732 аграсядзібы), Магілёўская (каля 59 тысяч наведвальнікаў на 245 аграсядзіб) і Гомельская (каля 51 тысячы на 206 аграсядзіб) вобласці — у замыкальных.
Па словах Валерыі Кліцуновай, падобнага росту ёсць лагічнае тлумачэнне.
— Краіна апынулася ізаляванай ад міжнароднага турызму, беларусам нічога не заставалася, як паехаць у сядзібы і заняцца ўнутраным турызмам.
Магу нават адказаць, чаму людзі выбіралі сядзібы, а не санаторыі. Таму што падчас пандэміі COVID-19 не хочацца апынуцца сярод навалы людзей, асабліва на адпачынку. У доміку ў вёсцы вы прадастаўлены самому сабе і вас акружае толькі прырода. Па гэтай жа прычыне сядзібы часцей выбіралі для вяселляў мінулым летам. Як вынік — больш за паўмільёна турыстаў.
Праўда, і гаспадары не сядзелі склаўшы рукі. Яны прыдумлялі тэатралізаваныя праграмы, праводзілі майстар-класы, арганізоўвалі Дзіцячыя лагеры, сплавы, велапаходы, хлеб пякуць, натуральную касметыку вырабляюць, травой займаюцца, кулінарныя класы праводзяць. Плюс усякага роду фестывалі і святы. Яны таксама прыцягвалі людзей.
«Колькасць сядзіб скароціцца на 10-15%»: прагноз для агратурызму на 2022-ы год
Эксперт упэўненая, што 2022 год будзе не самым лепшым для галіны, у першую чаргу з-за змяненняў у падатковым заканадаўстве.
— У 2021 годзе ўладальнікі аб’ектаў аграэкатурызму выплачвалі штогадовы падатак у памеры двух базавых велічынь (быў роўны 58 рублям). З 2022 года ўведзены штомесячны збор у памеры 31 рубля. Гэта значыць, за 12 месяцаў трэба будзе заплаціць 372 рубля.
Каля 400 рублёў для сельскіх жыхароў — гэта вялікія грошы, якія зарабляюцца з цяжкасцю. Так як аграсядзібы — больш сезонны бізнес, яны працуюць у поўную сілу пяць месяцаў у годзе. У астатні час там зацішша.
Некаторыя гаспадары проста не могуць адпавядаць новай сістэме. Ім прыйдзецца зачыніцца. Дробныя сядзібы ўжо паступова зачыняюцца. Я думаю, за 2022 год колькасць сядзіб скароціцца на 10-15%.
Таксама Валерыя нагадала, што з сакавіка 2022 года Беларусь адключаная ад сістэм браніравання Booking, з красавіка-Airbnb.
— Многія сядзібы жылі з наладжанымі сістэмамі браніравання, і, вядома, у іх цяпер абвал. Адносна стабільнай сітуацыя будзе ў тых сядзіб, якія існавалі за кошт уласных сайтаў і сваёй кліентуры або працавалі з тураператарамі і турагентамі.
Эксперт прадказвае ў гэтым годзе і зніжэнне ўнутранага турыстычнага патоку.
— Беларусы, якія раней не адпачывалі на Радзіме, у перыяд пандэміі для сябе ўпершыню адкрылі сельскі турызм. Так, яны вельмі прыемна здзівіліся таму, як у нас усё арганізавана. Сёлета яны таксама застануцца адпачываць у краіне. Але леташняга поспеху не будзе.
Дабіванне падаткам
У будучыню галіны ў цэлым эксперт глядзіць са скептыцызмам — вялікая верагоднасць страціць яшчэ больш аб’ектаў аграэкатурызму.
— З 2023 года ўладальнікаў аграэкатурызму, гэтак жа як рамеснікаў і самазанятасці, перавядуць на падатак на прафесійны даход. Збор прадугледжвае адлічэнні ў памеры 10% ці 20% ад абароту.
Згодна з законам, стаўка 10% будзе прымяняцца пры працы з фізічнымі асобамі і арганізацыямі-нерэзідэнтамі. Калі супрацоўнічаць з арганізацыямі-рэзідэнтамі, паказаная стаўка будзе прымяняцца пры суме выручкі да 60 тыс. рублёў. Пры перавышэнні — стаўка падвоіцца.
— Нават 10% ад абароту — гэта велізарныя грошы для агратурызму, я ўжо не кажу пра 20%. Людзі шмат укладваюць у кожнае мерапрыемства, у прывядзенне сядзібы ў годны выгляд, у пабудовы і прыбудовы. Я думаю, што ў наступным годзе галіна можа страціць яшчэ 40% сядзіб.
Прычына яшчэ і ў тым, што па новых правілах ўсю справаздачнасць трэба будзе весці ў электронным выглядзе — праз дадатак «падатак на прафесійны даход».
Многія ўладальнікі сядзіб — пенсіянеры, для якіх гаджэты і кампутары — праблема і стрэс. Да іх едуць не дзеля кампутарнай пісьменнасці, а дзеля унікальных ведаў і ўменняў, дзеля грыбоў, ягад, песень, фальклору. Яны жывуць беларускай культурай і нашымі традыцыямі.
Калі тыя, хто не ўмее працаваць на кампутары, адсеюцца, хто ж застанецца? Мабыць, толькі буйныя комплексы, як у Расіі. Не думаю, што гэта згуляе ў плюс. Мне здаецца, ад гэтага знікне унікальнасць беларускага аграэкатурызму.