Чарговы рэцэпт ад «Будзьма!» — посныя бульбянікі з ляснымі грыбамі — цалкам раслінны і адначасова смачны ласунак. Гэтую страву можна ўжываць у пост, тым больш, што набліжаецца Раство ў праваслаўных вернікаў. Таксама страва спадабаецца і тым, хто не ўжывае мяса.
Бульбянікі, картаплянікі, гульбянікі, раскольнікі і маскалі. Страва некалькіх народаў
Бульбянікі — своеасаблівы правобраз зразаў — мясной стравы, вядомай яшчэ з часоў Вялікага Княства Літоўскага. Зразы — мясныя рулеты невялічкага памеру з гароднінным начыненнем. Ёсць здагадкі, што на нашыя землі гэтая страва патрапіла з Заходняй Еўропы дзякуючы прынцэсе з Мілана, а потым каралеве польскай і вялікай княгіні літоўскай Боне Сфорцы. Падобным спосабам на нашых землях рабілі галубцы, замест кавалка мяса быў ліст капусты, а ўнутры — начыненне. З цягам часу як абалонку сталі выкарыстоўваць і бульбяную кашу, начынка магла быць з мяса, гародніны, або грыбоў — так з’явіліся бульбянікі.
Падобная да нашых бульбянікаў страва ёсць і ў нашых суседзяў: украінцы гатуюць «картаплянікі», ёсць здагадкі, што менавіта праз Палессе з Украіны патрапіла гэтая страва на беларускія землі. Літоўцы называюць бульбянікі «жамойцкімі блінамі», на ўсходзе Польшчы страва мае назву «дзяды», бо падавалі іх на аднайменны дзень памяці продкаў. У латышоў — «гульбешнікі»; «гульбянікамі», «раскольнікамі» ці «маскалямі» страву называюць на Беларускім Падзвінні. Мяркуецца, што агульнавядомы беларускі рэцэпт бульбянікаў прыдумалі перасяленцы з Расіі ў XVIII стагоддзі. Рускія стараверы моцна пераследаваліся праваслаўнай царквой, таму вымушаныя былі шукаць прытулку на ўсходніх землях Вялікага Княства, адсюль і назва стравы.
Як гатаваць бульбянікі?
На тры порцыі нам спатрэбяцца:
Бульба — 600 грамаў
Вада — 2,5 літры
Сталовая лыжка солі
Перац па смаку
Лясныя грыбы — 150 грамаў
Цыбуля — 150 грамаў
Мука — 4 сталовыя лыжкі
Алей — 6 сталовых лыжак
Пучок кропу і зялёнай цыбулі
Бульбянікі — страва, якую падавалі на святочны стол. У залежнасці ад свята яны маглі быць посныя ці з мясам або яйкам. Мы распавядзем, як прыгатаваць посныя бульбянікі на святочны стол — да Раства. Такой страве абрадуюцца і тыя, хто не ўжывае мяса ці прадукты жывёльнага паходжання. Бульбянікі — страва смачная і сытная, яе можна есці як на сняданак, так і на вячэру.
Напачатку трэба зварыць бульбу. Каб яна атрымалася смачнай, варта дадаць у ваду солі і лаўрушкі. Да поўнай гатоўнасці бульба ў кіпені варыцца 25–30 хвілін, у залежнасці ад памеру самой бульбы. Пакуль бульба варыцца — зоймемся начыненнем. Нам спатрэбіцца некалькі цыбулінаў, іх чысцім і дробна рубім. Лясныя грыбы папярэдне адварваем і рэжам на дробныя кавалачкі. Абсмажваем цыбулю і грыбы на алеі. Соль і перац дадамо для смаку.
Пакуль смажыцца начыненне — таўчэм бульбу ў кашу, дадаем для вязкасці крыху мукі. Працягваем таўчы бульбу, пакуль разаб’юцца ўсе камячкі. Бульбяной кашы трэба даць астыгнуць, тады яе будзе прасцей фармаваць. Астывае каша каля 2 гадзін.
Затым пасыпем працоўную паверхню мукой, каб бульба менш прыліпала, і пачнем фарміраваць бульбянікі. Спачатку трэба выкласці ніжні слой бульбяніка, на яго высыпаем лыжку начынення, а зверху зноў закрываем бульбяной кашай. Каб бульбянік лепш фарміраваўся ў руках — злёгку пасыпем яго мукой. Прыдаем яму форму катлеты. Выкладваем на патэльню з разагрэтым алеем і смажым бульбянікі з двух бакоў да залатой скарыначкі. На гатовыя бульбянікі можна высыпаць начыненне, якое засталося, і ўпрыгожыць зелянінай. Калі гатуеце бульбянікі не ў перыяд поста — раім падаваць іх са смятанай.
Смачна есці!
АМ, budzma.org
