• budzma.org
  • Пра нас
  • Крама
Будзьма беларусамі! Будзьма беларусамі!
telegram Tiktok www.instagram.com/budzma/ Facebook.com vk.com twitter.com youtube.com
  • Актуаліі
  • Меркаванні
  • Гісторыя
  • Літаратура
  • Музыка
  • Гатуем з «Будзьма!»
  • Гісторыя за 5 хвілін
  • Трызуб і Пагоня
  • Разумняты
  • Вандруем разам
  • Афіша
07.07.2018 | Літаратура

“Беларускі палкоўнік” – пратэстанцкае фэнтэзі пра “Крывавы патоп” XVII ст.

Сёлета выйшла першая частка рамана Яўгена Зубовіча, прысвечаная Магілёву і лёсам яго жыхароў цягам вайны з Масковіяй 1654 года. Што атрымалася ў выніку і ці спалучальны сармацкі стыль з пратэстанцкай этыкай?

bielaruski_palkounik

Першае, што кідаецца ў вочы, – гэта сапраўды дабротнае густоўнае афармленне. Цвёрдая вокладка, добрая папера і чытабельны шрыфт, а яшчэ – часам наіўна-казачныя, але ад таго не менш сімпатычныя ілюстрацыі. Візуальная канцэпцыя – чорна-белая, што падкрэслівае мінорнасць і жалобу часоў “беларускай смуты”.

Паводле сюжэта, галоўны герой, шляхціц Паклонскі, як праваслаўны магілёвец выбірае ў канфлікце бок расійскага цара і атрымлівае з рук Аляксея Міхайлавіча пярнач палкоўніка. Адгэтуль ён кіраўнік “беларускага палка”. Перад ягоным войскам адчыняюць брамы гарады і мястэчкі, а сам палкоўнік шчыра ўпэўнены, што ўсё робіць слушна, бо бароніць веру, якую ўціскаюць лаціннікі.

Калі ж Паклонскі пасля ўзяцця Магілёва бачыць бясчынствы “вызваліцеляў”, то пачынае разумець, што нешта пайшло не так… Што было далей, мы не ведаем, бо кніга перарываецца, і чытачу давядзецца чакаць наступнай часткі (частак) – колькі іх яшчэ будзе, аўтар не папярэджвае.

Ёсць у рамане і лінія кахання: палкоўнік поўны пачуццяў да Стасі, якая паходзіць… з пратэстанцкай сям’і патрыётаў Вялікага Княства. Амурныя адносіны пры гэтым паказаныя максімальна ўзнёсла і пастаральна. Перапіска, пакуты, “суворы бацька” і, зразумела, ніякай жарсці і сэксу: Стася – пратэстантка.

bielaruski_palkounik4

Наогул, пратэстанцкі след прасочваецца ў кнізе максімальна выразна (аўтар – евангельскі хрысціянін). І гэта не толькі рэмаркі кшталту “грэх п’янства”, “паганскае племя радзімічаў”, дэманізацыі езуітаў і іхнага патрона Жыгімонта ІІІ,  але і сама сюжэтная лінія: Паклонскі, нібы Маісей, яшчэ ў пачатку аповеду забівае вартаўніка ў Магілёве, аказваецца па-за законам, таму змушаны адправіцца ў доўгае падарожжа… Гісторыя кахання, у сваю чаргу, нагадвае гісторыю евангелізацыі: Стася дорыць Кастусю Біблію – каб чытаў і набіраўся розуму.

Наогул, асабіста мне ў кнізе не хапіла моцных эмоцыяў і жарсці: нават у сцэнах боек і сутычак баец, перад тым як рассекчы галаву ворагу, звяртаецца да яго з прамовай на некалькі сказаў. Паклонскі, які нібы мае быць гарэзам ды хуліганам, усё ж застаецца занадта інтэлігентным і тактоўным. Нават п’янкі апісаныя неяк сарамліва, быццам у шляхецкіх келіхах разліты кефір альбо грэйпфрутавы сок.

Разам з тым, аўтар добра папрацаваў з гістарычнымі крыніцамі. На кожнай старонцы мы сустракаем карабэлы, карабачы, сагайдакі, япанчу і г.д. – тэрмінаў часам ажно зашмат. Калі апісваецца застолле, то чытаем пра вяндліны, буракі, квашаную капусту, рыжскі селядзец, чавускі мёд… але, на жаль, не адчуваем іх паху і смаку: тэрміны застаюцца адно пералікам, меню сярэднявечнага рэстарана.

“Беларускі палкоўнік” стварае ўражанне пратэстанцкага рамантычнага фэнтэзі для падлеткаў, дзе аўтар ідзе ўжо пратаптанай сцяжынай Сянкевіча і Крашэўскага. Зразумела, што пасля “Агнём і мячом” напісаць пра той час нешта новае надзвычай цяжка, але і капіяваць Паклонскага з Багуна і Рудніцкага з пана Заглобы – мабыць, не самы ўдалы варыянт.

bielaruski_palkounik2

Ну і самае галоўнае. Сармацкі стыль – гэта не толькі шабля, конь і тое, у што апрануты шляхціч. Гэта ідэя і стыль жыцця: эмоцыя, маштаб, раскоша, смеласць і бязглуздыя рашэнні ў камбінацыі з абыякавасцю да смерці і лёсу заўтрашняга дня. Пратэстанцкая этыка – гэта ж пра веру, стваральную працу, разлік і эканамічны рост, ці не так? Ці спалучальныя гэтыя ідэі наогул? Я не ведаю. Чытайце і рабіце высновы самі.

Алесь Кіркевіч

Меркаванне калумністаў сайта budzma.by можа не супадаць з пазіцыяй кампаніі “Будзьма беларусамі!”

Апошняе ў рубрыцы:

valiancina_shauchenka
Гісторыя

З’явілася выстава, прысвечаная гісторыі Бабруйска на картах, планах і чарцяжах у ХІХ — ХХ стагоддзях

Нацыянальным гістарычным архівам Беларусі падрыхтавана і размешчана на сайце архіва віртуальная выстава «Бабруйск...

valiancina_shauchenka
Грамадства

Куды схадзіць на выходных? Падборка цікавых імпрэзаў на 10-11 чэрвеня

Калі вы раптам яшчэ не вызначыліся, як цікава і з карысцю правесці выходныя, мы падкажам. Сямейны фэст, выставы, фэст гістарычнай...

valiancina_shauchenka
Гісторыя Вандруем разам

Топ-5 гістарычных месцаў на Гродзеншчыне, куды варта паехаць на выходныя

Мінулым разам мы вандравалі па неафіцыйнай культурнай сталіцы нашай краіны, горадзе каралёў — Гродна. Гэтым разам прапануем...

valiancina_shauchenka
Музыка

«Знаходжу сілы ў веры ў тое, што людзі застануцца людзьмі». Алесю Камоцкаму 65

Сёння спаўняецца 65 гадоў паэту, музыку, перакладчыку, адному з пачынальнікаў беларускай аўтарскай песні Алесю Камоцкаму....

Апошнія навіны

    Гісторыя
    З’явілася выстава, прысвечаная гісторыі Бабруйска на картах, планах і чарцяжах у ХІХ — ХХ стагоддзях
    Грамадства
    Куды схадзіць на выходных? Падборка цікавых імпрэзаў на 10-11 чэрвеня
    Гісторыя Вандруем разам
    Топ-5 гістарычных месцаў на Гродзеншчыне, куды варта паехаць на выходныя
    Музыка
    «Знаходжу сілы ў веры ў тое, што людзі застануцца людзьмі». Алесю Камоцкаму 65
    Літаратура
    Міжнародны паэтычны флэш-моб: Іна Снарская чытае «Новую зямлю» Якуба Коласа
    Грамадства Гісторыя
    Перасялілі і жывых, і мёртвых. Як будавалі Вілейскае вадасховішча і наколькі яно бяспечнае?
    Музыка
    Музычная формула поспеху па-беларуску: тролі, тэхна і «Купалінка»
    Грамадства Літаратура
    «Воля да жыцьця». Кніга Андрэя Белавешкіна з'явілася ў вольным доступе
    Культура Музыка
    У гэтую пятніцу, 9 чэрвеня, на Падляшшы пачынаецца фэст беларускай традыцыі SONCAHRAJ
    Культура
    Мінкульт будзе выдаваць гастрольныя пасведчанні пасля праверкі творчасці «на прымальнасць»
    Грамадства
    Калектыўная памяць — інструмент альбо кансэнсус?
    Грамадства Гісторыя
    Паглядзіце на ўнікальнае фота аднаго з самых ранніх планаў старажытнага Бабруйска
    Трызуб і Пагоня
    Што трэба ведаць пра войны Беларусі і Украіны з Масковіяй? Новы выпуск відэапраекта «Трызуб і Пагоня»
    Літаратура
    Сучасная польская проза: 6 кніг, якія варта прачытаць беларусам
    Кіно
    Што паглядзець дзеткам: беларускія мультфільмы

Афіша

  • 10.06 — 11.06

    Сямейны фэст «TOYDAY» ў Мінску

  • 10.06 — 18.06Выстава «Калі яго парушыць, яно становіцца адчувальным» у Вільні
  • 10.06 — 18.06Выстава выцінанкі Наталлі Каньковай у Віцебску
  • 10.06 — 18.06Выстава «Abstract» у Віцебску
  • 10.06 — 18.06Новыя імёны мастацтва: фестываль «Арт-Мінск»
  • 10.06«Past Garden». Выстава Рамана Камінскага ў Варшаве
  • 10.06 — 23.06Выстава Міхаіла Анішчанкі «Горад людзей» у Гродне
  • 10.06 — 16.07Выстава Рышарда Мая ў Чаросаве на Лепельшчыне

УСЕ ПАДЗЕI

Рассылка навінаў

Важнае пра нас

  • Што такое "Будзьма беларусамі!"
  • Рэкламадаўцам
  • Асобы кампаніі
  • Усе праекты "Будзьма!"
  • Рэдакцыйная пошта: [email protected]

Папулярнае

    • Першая перамога беларусаў
    • Тэст для вандроўнікаў па Беларусі
    • Топ-3 смешных выпадкаў з Янкам Купалам
    • Цяжкая праца, сціплая ежа, гарэлка: жыццё сялян вачыма Сыракомлі
    • «Эйфарыя пасля пераезду нараджаецца з ілюзіі – у новай краіне ўсё будзе інакш». Псіхолаг пра перажыванне эміграцыі
© Грамадская культурніцкая кампанія «Будьма беларусамі!», 2008-2019.
Логотип