• budzma.org
  • Пра нас
  • Крама
Будзьма беларусамі! Будзьма беларусамі!
telegram www.instagram.com/budzma/ Facebook.com vk.com twitter.com youtube.com
  • Актуаліі
  • Меркаванні
  • Гісторыя
  • Літаратура
  • «Музыка»
  • Гатуем з «Будзьма!»
  • «Гісторыя за 5 хвілін»
  • «Трызуб і Пагоня»
  • «Разумняты»
  • Вандруем разам
  • Афіша
10.12.2014 | Тэатр

Беларусы загаварылі? “Мабыць…”

Гвалт у беларускіх сем’ях – і бізнес, які стварылі жабракі, што просяць міласціну ля царквы; субкультура футбольных фанатаў – і продаж каляровых металаў. У Рэспубліканскім тэатры беларускай драматургіі паставілі вельмі праўдзівы спектакль пра нашу краіну.

Як ствараўся эксперыментальны праект “Мабыць?” Акцёры гутарылі з выпадковымі беларусамі пра жыццё (напрыклад, рэжысёр Аляксандр Марчанка размаўляў у трамваі з кантралёрам), драматург Дзмітрый Багаслаўскі зводзіў гэтыя маналогі і дыялогі ў тэкст, а акцёры імкнуліся перадаць асаблівасці маўлення і інтанацыі суразмоўцаў. Дарэчы, апошнія не з’яўляюцца грамадскімі асобамі (адно з выключэнняў – гутарка з мастаком Алесем Пушкіным).

Прыведзеная карціна – класічны прыклад ужывання тэхнікі “вербацім”, якая пакрысе пускае карані ў беларускім тэатры (слова “вербацім” часта выкарыстоўваюць як сінонім слова “дакументальны тэатр”). Напрыклад, летась у Мінску з’явіліся спектаклі “Patris” і “Бі-лінгвы”. Абодва мелі пэўны сацыяльны ракурс (у цэнтры апынуліся, адпаведна, патрыятызм і любоў да радзімы, а таксама ўжыванне беларускай мовы). А вось Аляксандра Марчанку больш зацікавілі агульныя праблемы. Ён вызначыў жанр пастаноўкі як “галасы вакол нашых пытанняў” і паспрабаваў “паразважаць на тэму хто такі беларус, што з’яўляецца яго адметнымі прыкметамі, што для яго важна”.

Для пераўвасаблення акцёраў Марчанка прапанаваў просты, але эфектны сцэнічны прыём. На сцэну перыядычна выкідваецца гара абутку. Выканаўцы разбіраюць іх, нібыта прымерваючы на сябе іншыя жыццёвыя лёсы. Асабліва арыгінальным выглядае рашэнне сцэны, у якой ідзе гаворка пра дзвюхмоўе. Акцёр размаўляе па-беларуску, стоячы ў адным абутку. Калі пераходзіць на рускую – мяняе пару на іншую. А ўрэшце застаецца стаяць у розных чаравіках.

Кола акрэсленых праблемаў уражвае. Дванаццаць акцёраў (дарэчы, яны апранутыя ў паўсядзённую вопратку і выходзяць на сцэну непасрэдна з глядацкай залы) абмяркоўваюць цяжкасці ва ўжыванні беларускай мовы і ўтрыманне жывёлаў у сталічным прытулку на вуліцы Гурскага. Даюць выказацца фанату маскоўскага “Спартака”, замежнікам, якія дзеляцца сваімі ўражаннямі ад Беларусі (напрыклад, англічаніну, які працуе ў ІТ; італьянцу, якога падчас першага візіту ў Мінску не пусцілі ў Беларусь – нібыта праз падроблены пашпарт), жанчынам, якія сталі ахвярамі сямейнага гвалту. Ёсць тэмы, якія яшчэ нядаўна нават не закраналі ў тэатры. Гэта развагі пра жабракоў, для якіх міласціна ля царквы ператварылася ў форму прыбытку. Або незаконны бізнес, звязаны з продажам каляровых металаў (пры гэтым, як кажа герой, трэба дамаўляцца з міліцыяй і спецслужбамі).

Праблемы, якія людзі не баяцца выносіць на шырокі агляд, паказальныя. “Мне здавалася, людзі будуць выказвацца пра жыццё радыкальна, – казаў на прэс-канферэнцыі Аляксандр Марчанка. – Але атрымаліся пастэльныя тоны”. (Напрыклад, ніхто не закранаў палітыку.) “Такая наша рэальнасць”, – канстатуе рэжысёр, і з ім цяжка не пагадзіцца. Па-сутнасці, “Мабыць?” выконвае функцыю шырокага сацыяльнага даследавання. Спектакль выступае ў ролі люстэрка, у якім беларусы могуць убачыць сябе і ўласныя праблемы (прычым як тыя, што іх хвалююць, так і тыя, пра якія можна разважаць).

Праўда, існуе і адваротны бок медаля. Калі ўявіць спектакль у выглядзе графіка, “Мабыць?” нагадвае бясконцую прамую, якая ідзе на адной і той жа вышыні. Таму атрымліваецца, што пастаноўка не мае дакладна акрэсленых межаў. Можна выразаць той ці іншы маналог, памяняць некаторыя з іх месцамі, і агульны вынік кардынальна не зменіцца.

Але галоўная вартасць пастаноўкі ў іншым. Большасць меркаванняў і фактаў, якія прагучалі са сцэны РТБД, не з’яўляюцца для абазнанага чалавека нечым зусім новым, але звычайна ён даведваецца пра іх з газет або інтэрнета. Бо ў апошні час айчынны тэатр застаўся месцам для прыемнага баўлення часу або, нашмат радзей, для размоваў пра вечныя пытанні, актуальныя ва ўсе часы. Навакольная рэчаіснасць там не адлюстроўваецца зусім.

“Мабыць?” выпраўляе гэты недахоп. Перад намі вельмі шчырае, эмацыйнае выказванне наконт праблемаў сучаснага жыцця. “Галасы вакол нашых пытанняў” не даюць адназначных адказаў, але міжволі правакуюць на дыскусію. У кантэксце сённяшніх рэалій (як тэатральных, так і грамадскіх) пастаноўка гэтых пытанняў са сцэны – ужо перамога. Хочацца спадзявацца, што яна адкрые дакументальнаму тэатру дарогу і ў рэпертуарныя калектывы.

 

Дзяніс Марціновіч

 

 

фота прадастаўлена Рэспубліканскім тэатрам беларускай драматургіі

Апошняе ў рубрыцы:

valiancina_shauchenka
Кіно Беларусы свету

Беларускія дакументалісты атрымалі прызнанне на фестывалі кіно ў Капенгагене

Фільм «Радзіма» беларускіх дакументалістаў Аляксандра Міхалковіча і Ганны Бадзякі атрымаў адну з галоўных узнагарод...

valiancina_shauchenka
Кіно Літаратура

«Беларусьфільм» здыме экранізацыю рамана Караткевіча. Сталі вядомыя падрабязнасці

Уладзімір Караткевіч належыць да тых рэдкіх аўтараў, чые творы хутка ператвараюцца не проста ў класіку, а ў невычэрпную...

valiancina_shauchenka
Грамадства Гісторыя

Квіз пра БНР у Батумі: цікавыя факты пра жыццё рэспублікі

24 сакавіка ў шматфункцыянальнай прасторы «аКсяродак» у Батумі адбыўся квіз «А што ты ведаеш пра БНР?». На мерапрыемстве,...

valiancina_shauchenka
Грамадства

Святочнае шэсце, мітынг і дваровы канцэрт. Як адзначаюць Дзень Волі ў Батумі

Беларусы Батумі адзначылі Дзень Волі шэсцем па вуліцах горада і ўрачыстым мітынгам на плошчы Еўропы. Настрою шэсцю...

Апошнія навіны

    Кіно Беларусы свету
    Беларускія дакументалісты атрымалі прызнанне на фестывалі кіно ў Капенгагене
    Кіно Літаратура
    «Беларусьфільм» здыме экранізацыю рамана Караткевіча. Сталі вядомыя падрабязнасці
    Грамадства Гісторыя
    Квіз пра БНР у Батумі: цікавыя факты пра жыццё рэспублікі
    Грамадства
    Святочнае шэсце, мітынг і дваровы канцэрт. Як адзначаюць Дзень Волі ў Батумі
    У Коўне адкрылі помнік Клаўдзію Дуж-Душэўскаму
    Грамадства Кіно
    Фільм «Межы» Юлі Шатун з'явіцца на VODBLISK ужо 1 красавіка
    Грамадства
    27 сакавіка ўпершыню будзе адзначацца Дзень еўрапейскіх аўтараў
    Музыка
    Гурт VOLSKI выступіў з вялікім канцэртам да Дня Волі. Фотарэпартаж
    Навіны "Будзьма!" Гатуем з «Будзьма!»
    Печаная бульбяная каўбаса. Гатуем «бульбянку» разам з «Будзьма»
    Грамадства Літаратура
    У Беларусі прызналі «экстрэмісцкай» кнігу гомельскага журналіста Анатоля Гатоўчыца
    Навіны "Будзьма!"
    Віншуем з Днём Волі
    Грамадства Беларусы свету
    Дзень Волі ў Коўне: урачыстае адкрыццё помніка на магіле аўтара бел-чырвона-белага сцяга Клаўдзія Дуж-Душэўскага
    Грамадства
    «Свае людзі» ў Батумі. Севярын Квяткоўскі: беларуская самаарганізацыя, якая праявілася ў 20-м годзе, працуе і тут
    Грамадства «Музыка»
    Музыка Алесь Чумакоў выканаў вядомую польскую песню пра Гомель па-беларуску
    Грамадства Гісторыя
    Пойдзем жыва да Касьцюшкі, Рубаць будзем маскалюшкі!

Афіша

  • 26.03 — 25.03

    ПАДЗЕЯ ДНЯ: Беларускі спектакль «Жнівень» у Варшаве

  • 26.03 — 22.04Выстава ткацкіх працаў у Мінску
  • 26.03 — 30.03Экспазіцыя да 100-годдзя з дня нараджэння Алены Васілевіч у Мінску
  • 26.03 — 31.03Выстава, прысвечаная мастаку кіно Яўгену Ганкіну, у Мінску
  • 26.03 — 31.03«У краіне мар». Выстава, прысвечаная Канстанцыі Буйло, у Мінску
  • 26.03«Штучны інтэлект: мастак ці машына?»: выстава ў Мінску
  • 26.03Выстава «Джаз! Каты! Вясна!» у Мінску
  • 26.03Выстава «Веснавыя святы, абрады і звычаі беларусаў» у Гродне

УСЕ ПАДЗЕI

Рассылка навінаў

Важнае пра нас

  • Што такое "Будзьма беларусамі!"
  • Рэкламадаўцам
  • Асобы кампаніі
  • Усе праекты "Будзьма!"
  • Рэдакцыйная пошта: [email protected]

Папулярнае

    • У мастачкі Нікі Сандрас здарылася кровазліццё ў мозг. Ёй патрэбна дапамога
    • Ведаеце, на якой мове насамрэч размаўлялі ў Беларусі ў канцы 18 стагоддзя?
    • Як, дзе і калі беларусы свету будуць адзначаць Дзень Волі
    • Ва Украіне з’явіўся сайт пра тое, чаму ў Беларусі ўсё так і беларусы такія
    • Адкуль мы ўзяліся: 7 кніг пра нашу гісторыю
© Грамадская культурніцкая кампанія «Будьма беларусамі!», 2008-2019.
Логотип