Марыя Грыц піша пра асэнсаванне і прыняцце эміграцыі, свой шлях і надзею на вяртанне. Нават не надзею. Не. У выпадку Марыі гэта не надзея, а свядомае рашэнне — «сталая, вытрыманая, дарослая воля».

 Марыя Грыц. Фота з асабістага архіву

Калі мне выпадае пагаварыць з людзьмі, якія засталіся ў Беларусі, я найчасцей чую два пытанні, што раструшчваюць сэрца.

Першы стрэл: Чым вам там, за мяжой, дапамагчы?

Другі (яшчэ цяжэйшы): Ці шмат чалавек вернецца?

Я адкажу толькі за сябе — бо гэта адзіны чалавек, з кім я па-сапраўднаму знаёмая.

На першае пытанне адказ просты: не забывайцеся на тых, хто з’ехалі.

Так, я цяпер «радыеактыўная» на радзіме. Не пішу, не тэлефаную, не нагадваю пра сябе без вострай патрэбы. Але гэта не таму, што людзі мне не патрэбныя. А таму, што частку сэрца я сапраўды паклала ў маразілку і захоўваю яе да таго самага Дня, калі яе можна будзе размарозіць і вярнуць да жыцця.

І менавіта мара аднавіць стасункі — жывыя, цёплыя, натуральныя — і дае мне сілы вытрымаць усё гэта.

Таму проста не крыўдуйце за маўчанне.
Проста памятайце.

«Ці вернешся?» — «Так»

Гэта не надзея, а рашэнне.

Першы год гэтая думка была маім ратавальным колам: «Вось яшчэ трошачку пацярпець, усё зменіцца-наладзіцца, і паедзем назад». Праз чатыры гады гэта ўжо не фантазія, а сталая, вытрыманая, дарослая воля.

Бо ўсё жыццё я працавала на тое, каб быць карыснай сваёй радзіме, і не планую мяняць гэты вектар. І цяпер я проста працягваю рух, нават калі часова жыву ў іншым пункце на мапе.

Так, гучыць пафасна. Але гэта — шчырая праўда.

Свята Вяртання

І гэта не пра сіндром адкладзенага жыцця, калі людзі не вучаць мову краіны знаходжання ці не набываюць праязныя дакументы, а сядзяць і чакаюць, што заўтра — назад. Ой, не! У мяне гара планаў на гады наперад: Масленка, пірацкі паход у жніўні, вучоба ў польскай ВНУ з наступнага года, здымкі дакументалкі па «Літоўскай гаспадыні», развіццё летнікаў на Падляшшы, магчыма, грамадзянства і нават выбары... АЛЕ! Я зраблю гэта ўсё, калі да гэтага часу не вернемся.

Гэта не адмаўленне жыцця. Гэта яго форма.

Кожная мая вандроўка ў розныя краіны цяпер — маленькая інвестыцыя. Я прывожу бутэльку тамтэйшага алкаголю, стаўлю ў шафу і думаю: «Вось у Дзень Вяртання мы адкрыем гэтыя запасы, і пакуль будзем стаяць у чарзе на мяжы — зладзім фестываль!».

Калі я распавяла пра сваю новую традыцыю аднаму знаёмаму, ён сказаў: «Музыку я вазьму на сябе — абсталяванне ўжо ёсць». Іншы далучыўся: «А я зраблю феерверкі!»

Каму заняць месца ў чарзе? ;)

Жыць на чамаданах — не пра няздольнасць асесці

У юнацтве я са шкадаваннем чытала пра эмігрантаў і эмігрантак пасля Чырвонай рэвалюцыі, якія не распакоўвалі валізкі, чакаючы вяртання. 

А цяпер вось яно як — я свядома абіраю жыць на чамаданах, не набываць лішніх рэчаў, каб у пэўны дзень устаць і пайсці на Усход.

Я не хаваюся. Я не заміраю. Я ствараю праекты, аб’ядноўваю людзей, дапамагаю ўсміхацца хаця б на хвіліну. Я завязваю стасункі, якія грэюць.

Я жыла, жыву і буду жыць на поўную моц. Проста — я тут не назаўжды.

Адзін чалавек з польскай беларускай меншасці пажартаваў: «Пасля яшчэ пары гадоў прыжывішся і застанешся».

Дарагі мой чалавек... дома і вада смачней, і пах туману іншы, і магілы чакаюць мяне на Дзяды.

Не, няма такой прыгажосці і такіх ланцугоў, каб утрымаць мяне.

Набліжаецца мая 4-я гадавіна эміграцыі ў Польшчу, і я больш не хачу гараваць. Я бачу шлях і прайду яго, колькі б ні заняў ён часу.

Марыя Грыц, малюнкі Андруся Такінданга, Budzma.org