Гамяльчук Сяргей Козыраў мае незвычайнае захапленне. У вольны ад працы час ён перакладае на беларускую мову замежныя коміксы. На створаным ім сайце можна бясплатна спампаваць і прачытаць больш за 200 гісторый ў малюнках, у якіх Бэтмен, Чалавек-павук і іншыя вядомыя персанажы гавораць па-беларуску.

І трэба сказаць, гэта не здаецца дзіўным. Хутчэй, дзіўна, наколькі арганічна глядзіцца родная мова ў вуснах замежных герояў.

Ідэя заняцца перакладам прыйшла Сяргею гадоў пяць таму. А прыступіўшы да працы, ён ужо не можа спыніцца:

– Ёсць шмат людзей, якія б хацелі глядзець, чытаць і размаўляць па-беларуску. Я люблю беларускую мову і люблю коміксы. Вось і вырашыў сумясціць. На мой погляд, атрымалася цікава. Мяркуючы па тым, як расце наведвальнасць сайта, можна сказаць, што гэта так і ёсць.

Графічныя раманы, такое вызначэнне даюць коміксам, яшчэ ў сярэдзіне мінулага стагоддзя сталі сапраўднай культавай з’явай у Амерыцы і еўрапейскіх краінах. І не губляюць папулярнасці да гэтага часу. Нават далёкія ад падобнай літаратуры людзі напэўна чулі, як герой таго ці іншага замежнага фільма ганяецца за рэдкім выпускам коміксаў, пакідае новенькае выданне з абмежаванай серыі нераспакаваным, калекцыянуе фігуркі і атрыбутыку з сюжэтаў любімых гісторый.

Безумоўна, у Беларусі такой папулярнасці комікс-культура пакуль не мае. Але, па словах Сяргея, з году ў год колькасць яе прыхільнікаў нязменна расце:

– Успомні, колькі гэтым летам людзей хадзілі па вуліцах у майках з супергероямі – Супермэнам, Чалавекам-павуком і іншымі. А гэта ж героі коміксаў. Акрамя таго, зараз выходзіць шмат фільмаў, знятых па матывах комікс-гісторый, і многія хочуць даведацца, як сюжэт быў выкладзены ў першакрыніцы. У Расіі таксама яшчэ год-два таму была ўсяго пара крам коміксаў, а сёння я ведаю ўжо 60-70, якія былі адкрыты менавіта ў апошні час.

Сапраўды, акрамя тых, каму майка з Супермэнам трапілася выпадкова, у Гомелі ёсць фанаты коміксаў, у якіх усё па-сапраўднаму. Яны збіраюць рэдкія асобнікі кніг з абмежаваным накладам, шукаюць пэўныя выданні, аўтараў або аддаюць перавагу якому-небудзь супергерою. Адзін мой знаёмы плануе купіць другую шафу, каб расставіць павелічэлую калекцыю.

– Упэўнена, чытаючы нашу гутарку, многія падумаюць: ну, якая ж гэта літаратура! Коміксы – часопісы для дзяцей …

– Думаю, так можа сказаць той, хто іх не чытаў, а проста ўяўляе такі сабе часопіс з малюнкамі, – перакананы Сяргей. – На самай справе, калі чытаць коміксы і разбірацца, становіцца зразумела, што гэта даволі сур’ёзная літаратура. Напрыклад, па сюжэце аднаго з класічных коміксаў увесь свет захоплівае нейкая карпарацыя, якая падмінае пад сябе ўсіх астатніх. А ў процівагу ёй, па законе жанру антыўтопіі, дзейнічае атрад супраціву. Сярод іншых вылучаецца чацвёрка самых смелых, якія і кідаюць выклік сістэме. Галоўная гераіня – дзяўчынка, якая вырасла ў гэтым супрацьстаянні. І ёй трэба будзе ў ім сыграць сваю ролю, а таксама зразумець, дзе яе месца ў жыцці.

Зусім не жартоўныя і малюнкі ў коміксах. Над імі доўга працуюць сур’ёзныя мастакі, часам цэлыя каманды: адзін малюе, іншы выконвае абводку, трэці залівае колер. У мяне ёсць комікс з калекцыі выдавецтва “Марвел”. Ён цікавы тым, што ствараўся на працягу некалькіх гадоў. Мастак маляваў яго пэндзлем і фарбамі з выкарыстаннем натуршчыкаў. Часам гэта былі жывыя людзі, часам статуэткі. Кожны малюнак прамаляваны як карціна, без контураў, як гэта звычайна бывае ў коміксах.

Немалаважна і тое, як звярстаны старонкі: найбольш важная сцэна вылучаецца буйным малюнкам. Бывае, што ў коміксе няма ні адной аднолькава звярстанай старонкі, на кожнай абсалютна розныя сеткі.

Увогуле, сюжэт і выкананне менавіта класічных коміксаў – гэта сур’ёзная справа. І, дарэчы, практычна ўсе яны, акрамя дзіцячых, натуральна, адзначаны абмежаваннем па ўзросце 16+, 18+.

Многія вядомыя фільмы, знятыя па сюжэтах коміксаў, значна адрозніваюцца ад першакрыніцы. З брутальных гісторый з барацьбой, грубымі жартамі і неадназначным хэпі-эндам робяць глянцавыя блокбастары, у завяршэнне якіх усе шчаслівыя і любяць адзін аднаго.

– Некалькі гадоў таму на экраны выйшла моладзевая камедыя з немілагучным назвай, – прыводзіць прыклад Сяргей і гартае адзін з любімых сваіх часопісаў. – Дзіўны фільм з жартамі, не зусім зразумелымі для далёкіх ад коміксаў людзей. Але калі пазнаёміцца ​​з гэтай гісторыяй у коміксе, якую напісаў вядомы аўтар Марк Мілар, то сюжэт становіцца складаней і цікавей. Героі гісторыі выварочваюць навыварат комікс-культуру і паказваюць, што было б, калі б падлеткі ўзялі і рэалізавалі ўсё, пра што напісана ў коміксах, чым бы ўсё скончылася. Хутчэй за ўсё, скончылася б гэта тым, што, не маючы суперсілы, каб лётаць, яны разбіваліся б, падаючы з дахаў. Або на каго-небудзь з іх напалі б хуліганы, так як без звышздольнасцяў аднаму складана супрацьстаяць натоўпу. Гісторыя распавядае, што ўсё напісанае ў коміксах – выдумка. Разам з гэтым аўтар пакідае надзею ў чытачоў, веру ў сапраўдных людзей, якія ў сваіх учынках могуць паводзіць сябе, як сапраўдныя героі.

Коміксы па-сапраўднаму захапілі Сяргея. Каб палегчыць сабе і такім жа зацікаўленым пошук рэдкіх асобнікаў кніг, зрабіць іх таннейшымі, нядаўна ён адкрыў інтэрнэт-краму, у якой збірае коміксы, фігуркі герояў, іншую фірмовую «гераічную» атрыбутыку. Цікавасць Сяргея падзяляе ўся яго сям’я. Жонка Крысціна заканчвае чытаць гісторыю ў коміксах пра Шэрлака Холмса, а два маленькіх сына не першы раз пераглядаюць любімага «Віні-Пуха».

Сяргей Козыраў верыць, што з часам гэты жанр літаратуры ў Беларусі стане папулярным. Больш за тое, абмежаванымі тыражамі коміксы будуць выдавацца і ў нас у краіне. Тым больш ужо ёсць беларускія аўтары, якія выдаюць айчынныя коміксы, якія, дарэчы, вельмі хутка раскупляюцца. А таму, ці то жартуе, ці то ўсур’ёз кажа Сяргей, трэба пачынаць калекцыянаваць коміксы прама цяпер.

Дар’я Стрэльчанка, newsgomel.by

Тэгі: Гомель