Лютасць і чаканне вясны. 10 работ, якія зрабілі «Восеньскі салон» гэтага года

Скончыў працу «Восеньскі салон» — калектыўная выстава-продаж беларускіх мастакоў. Салонам па-ранейшаму апякуецца апальны «Белгазпрамбанк». Сёлета на выставе прадставілі 430 работ 246 аўтараў, піша sn-plus.com.


76.jpg

Як і «Арт-Мінск», салон цяжка назваць выставай мастацкіх адкрыццяў: гэта свайго роду «салянка», дзе работы моцна розняцца па тэхнічным узроўні, моцы ідэйнага зараду і актуальнасці. Тут можна ўбачыць як халтуру (напрыклад, фота жанчыны ў масцы плэйбойнага труса), так і выбітныя творы (карціны Алякандра Даманава). Кошты праляглі ў дыяпазоне ад 150 рублёў за цыянатыпію да 37 895 рублёў за «Сунічнае лета» Алесі Скарабагатай.

Але мы не станем засяроджваць увагу на правальных момантах — раскажам пра дзясятак работ, за якіх не шкада аддаць 12 рублёў на квіток. Работы актуальныя, тонкія, запамінальныя.

«Белы трус», Аляксандр Даманаў. 2022

77.jpg

Аляксандр Даманаў — майстар містычнага партрэта і іранічнага нацюрморта. Сёлета ён прадставіў абедзве катэгорыі. Жаночыя партрэты ў выкананні Даманава пазбаўленыя пошласці і кічу, якія, на жаль, не рэдкасць на «Арт-Мінску» і салоне. Жанчына ў Даманава — глыбокая асоба. Кранальная пастава ног, празрыстасць скуры, натуральная складкі і выгіны — яго партрэты заварожваюць.

Работы Даманава нязменна драматычныя: кантраст светлага цела і цёмнага фону, дынамічная поза, нечаканыя спалучэнні прадметаў у нацюрморце і іронія, якая чытаецца ў гэтых спалучэннях.

«Белы трус» — яркі прыклад. У крафтавую паперу загорнуты вільготны трупік труса. Ружовыя цягліцы пабліскваюць, шакуюць аголенай праўдай жыцця, у якім безабароннай жывёле наканавана быць забітай. Можна прачытаць нацюрморт саркастычна: чароўны белы трусік, за якім у пошуку цудаў спяшае Аліса, скончыць жыццё на стале мясніка.

Каштуе нацюрморт 9 800 беларускіх рублёў.

«20th Century Boy», Андрэй Пічушкін. 2022

78.jpg

Андрэй Пічушкін запомніўся на апошнім «Арт-Мінску» партрэтам дзеда ў кіслотных колерах, дзе добрыя вочы кантраставалі са свіной галавой на каленях.

Мастак працягвае працу ў правакатыўнай манеры. Вылучым «20th Century Boy» — безнадзейны партрэт часу. Маладзён у спартовым і нацягнутай на вочы кепцы абыякава глядзіць на постсавецкі свет з яго хрушчоўкамі, жабрацтвам і хамствам. «И чё?» — крэда юнака; задушлівая атмасфера забівае цікаўнасць, чуйнасць, чалавечыя якасці, якія робяць жыццё выносным. Пастава юнака і прапорцыі карціны наводзяць на думку, што герой адасабляе сябе ад рэальнасці, узвышаецца над ёю, але «І чо?» не дазваляе вырвацца з карціны свету.

Вайна, рэпрэсіі, неадукаванасць, хамства — на ўсё адзін адказ. «І чо?» — вырак эпохі.

Кошт працы — 2 450 беларускіх рублёў.

«Atropos» і «Prometheus» Вольгі Мельнік-Малахавай. 2022, 2021

79.jpg

Калі вы знаёмыя з работамі Эндру Ўайета, можаце лічыць, што знаёмыя з беларускай мастачкай Мельнік-Малахавай (яе карцінай «Atropos» мы праілюстравалі гэты матэрыял). Пранізлівае адчуванне жыцця, няўлоўнае святло, прадметнасць, у якой чытаецца любоў да чалавека і яго рэчаў, — усё гэта характэрна і для амерыканскага майстра, і для нашай мастачкі.

Фармальна ейныя работы абазначылі як нацюрморты у рэалістычным жанры з побытавым сюжэтам. Але больш слушна сказаць, што гэта містычныя партрэты рэчаіснасці, сімвалізм, які выкарыстоўвае раэлістычную манеру пісьма як інструмент, а не мэту.

Кожная з работ каштуе 8 441 рубель.

«Чаканне вясны», Таццяна Камышнікава. 2022

80.jpg

Пазнавальны пейзаж: абсечаныя канечнасці дрэў, ператвораных у пудзілы. Як макбетаўскі лес, яны пашыхтаваліся на мяжы зімы і надзеі на адлігу. Якраз выбар сімвала — скалечанае беларускім камунальнікам дрэва — наводзіць на інтэрпрэтацыю работы ў «грамадскім» рэчышчы. У такім стане знаходзяцца беларусы: жывыя памкненні, надзеі і планы панішчаныя, абсечаныя як лішняе, як штосьці, што муляе Галоўнаму Камунальшчыку. Трывожнасць узмацняюць адценні жоўтага.

Карціна Камышнікавай адначасова выклікае непрыязнасць і прыцягвае. Увогуле, кантраст — вызначальная характарыстыка работ, якія на сёлетнім салоне аказаліся самымі моцнымі. Падвышаная драматычнасць часу, вастрыня падзей адбіліся ў работах мастакоў.

Прадаецца трывожны пейзаж за 25 350 рублёў.

Экалагічная серыя Kate Shi. 2022

81.jpg

82.jpg

Работы Kate Shi належаць да канцэптуальнага мастацтва. Ідэя — паказаць маштаб экалагічных праблем. Па сутнасці, гэта інфаграфіка, для ўвасаблення якой выкарысталі акрыл і палатно.

«61 — 4 — 35» адлюстроўвае суадносіны колькасці млекакормячых на Зямлі, дзе большасць — 61% — гэта скот, якім апякуецца чалавек (то бок, наша ежа), 35 % займаюць самі людзі, а на рэшту 4% прыходзяцца ўсе астатнія, «ад мышэй да кітоў». Той жа падыход выкарыстаны ў работах «576» і «70 — 30». 576 — колькасць ліній на палатне і колькасць гадзін, неабходных пчале, каб вырабіць лыжку мёду.

Другая работа дэманструе, наколькі важныя пчолы: 70% раслінных культур маюць патрэбу ў апыленні імі, і гэтыя культуры складаюць 90% харчавання чалавека.

Кошт серыі складае 5 180 рублёў (работы можна набыць паасобна).

«Заслона / Трансфармацыя», Ірына Котава. 2022

83.jpg

Жаночыя партрэты Ірыны Котавай выглядаюць адчайна. Позы наводзяць на думку пра Тулуза-Латрэка, колеры, іх насычанасць і інтэнсіўнасць — пра Суціна.

Той рэдкі выпадак, калі работы мацнейшыя за апісанне. Трагічныя і гіпнатычныя партрэты выглядаюць глыбей і прачытваюцца цікавей за канцэпцыю, якая прадстаўляе іх у межах адной інсталяцыі: «Мастачка Ірына Котава працуе з тэмай трансфармацыі асобы і пераадолення страху зменаў. Страх новага і невядомага прашыты ў нашых генах і з’яўляецца натуральным для нас. ... Мастачка шукае стваральныя спосабы зносінаў чалавека з самім сабой, як яму наважыцца выйсці на сцэну, праявіцца ў гэтым свеце».

Кошт інсталяцыі (на справе — трох паўнавартасных партрэтаў) 2 520 рублёў.

«Традыцыі (Улада)», Ян Басалыга. 2022

84.jpg

Шамот, глазура і дрот выкарыстаў мастак для стварэння змрочнай, быццам адсечанай ад трупа каранаванай галавы. Чорныя плямы, цяжкія павекі, абхопленая кашчавымі пальцамі карона і крывавыя (ці гнойныя) падцёкі пад ёю — усё кажа сутнасць улады. Чалавек і ўлада, цана, якую трэба за яе заплаціць, змены, якія яна цягне за сабой, атручваючы ўладальніка, — тэма неабдымная. І актуальная.

Кошт улады — 2 240 рублёў.

«Лютасць», Анастасія Шчарбакова. 2020

85.jpg

Чорныя ваўкі на белым снезе вось-вось счэпяцца ў бойцы — пра гэта сведчаць паставы і ашчэраныя пашчы. Глядзіш на лінарыт Шчарбаковай — чуеш ляскат іклаў. Ёсць у гэтай працы штосьці ад першабытнага мастацтва, з яго мінімалістычнымі формамі і бездакорна дакладнымі рысамі. Застыглая карціна жыве, транслюе гледачу лютасць. Акурат з 2020 года, у якім створаны лінарыт, градус лютасці ў грамадстве расце. Нават складана сказаць, калі менавіта ён зашкаліў, перасягнуўшы межы вымяральнага.

Каштуе работа Шчарбаковай усяго 278 рублёў.

«Турбота», Кацярына Коўзусь. 2022

86.jpg

Трывожная, мулкая, непрыемная работа немінуча прыцягвае ўвагу. Як і «Лютасць» Шчарбаковай, і «Чаканне вясны» Камышнікавай, яна патрапляе ў гледача актуальнасцю.

Калі ў Шчарбаковай спрацавалі формы і кантраст, у Камышнікавай — выбар сімвала і колер, то ў Коўзусь — незвычайны ракурс і поза натуры. Худы прыгорблены мужчына абхапіў твар рукой, але ўсё адно пазірае на свет, не ў змозе адвесці вочы ад прадмета свайго страху. Запалыя грудзі, тонкія ногі і рукі — усё падкрэслівае змучанасць чалавека, цяжар, які на яго цісне. Стан, на жаль, многім знаёмы.

Кошт карціны — 1 230 рублёў.

«Пад’ём», Вікторыя Старавойтава. 2021

87.jpeg

І ў працяг тэмы — работа Вікторыі Старавойтавай: на чорнае дрэва караскаецца чалавек. Колеры — змрочныя, пастава — цяжкая, усё разам пакідае гнятлівае ўражанне. Ты адчуваеш, як гэта няпроста — ускараскацца, падняцца, дасягнуць мэты.

Палатно можна назваць інтэрпрэтацыяй міфа пра Сізіфа, толькі замест каменя, які чалавек пхае, — ён сам. Герой на пачатку свайго шляху, але чамусьці разумееш, што мэты яму не дасягнуць. Аголенасць падкрэслівае неабароненасць чалавека, уражлівасць. Вецер, холад, вострыя галіны — усё супраць. Але чалавек караскаецца.

Кошт карціны 1 400 рублёў.

«Рэлакацыя», Наталля Неўмяржыцкая

88.jpg

P.S. Наастачу — карціна-жарт, не менш актуальная за папярэднія работы. «Рэлакацыя» Наталлі Неўмяржыцкай паказвае ідылічны спакой беларускай вёскі, які парушыў НЛА: ён скрадае цэлы дом, верагодна, разам з заспанымі жыхарамі. Так, відаць, і адчувае сябе гвалтоўна-раптоўны беларускі эмігрант: скрадзеным з роднай вуліцы ў невядомасць.