Сярэдзіна 90-х мінулага стагоддзя. Палац прафсаюзаў. Чарговы паказ замежнай стужкі ад нашага “Кінаклюбу”. “Тут цябе шукалі! – цётачка-кінамеханік з трывогай глядзіць на мяне. – Зайшлі наўпрост сюды, чырвоныя кніжачкі паказалі…” Тады не знайшлі. Знайшлі пазней: “Вось вы тут з замежнікамі працуеце, можа заўважылі штосьці… ” Не, ніякіх подпісаў, дамоваў ды ціску – проста час ад часу размовы на вольным паветры. Мой асабісты ўнёсак у справу дзяржбяспекі проста зашкальвае: дзве касеты польскай банды Elektryczne Gitary, small talk пра псіхалогію масавых дзеянняў, абмеркаванне асобы магчымага кіраўніка “Беларусьфільму”… І што? І ўсё. Чаму размаўляў? Бо не было чаго хаваць. Плюс была надзея трохі паправіць оптыку айчынных пінкертонаў. Потым надакучыла. Больш не размаўляем. Я не той. Яны не тыя.
Як на мяне, самы трапны трэк сезону вырабілі беспартыйныя артысты з сямейнага гурта Zui. Бадзёры дыска-біт, лайтовы арганчык, шалёныя бубны і лагодны дзявочы (амаль дзіцячы) галасок: «Танцы, танцы для Кейджиби, наверное, им не хватает любви!» А далей – яшчэ лепш, яшчэ дакладней: “К кому–то подошли, тронули за локоть – наверное, его приглашают на парный. Он, видимо, не хотел соглашаться, но слишком серьезными были аргументы. От короткого удара перегнулся пополам – мы поняли: это поклон. Что ж, танцор заслужил аплодисменты!” І зноў рэфрэн пра танцы для Кэйджыбі. Хэй-хэй! Оле-оле! Дзе вашыя ручкі?
Калі пра дзяржбяспеку пачынаюць танчыць – гэта ўжо дыягназ. Не для артыста – для грамадства і (нібыта) ягоных абаронцаў. Гераічная міфалогія савецкага ўзору – суворыя справы змагароў нябачнага фронту – неадваротна ператвараецца ў танны комікс, над якім лёгка смяяцца. Бо ў ім няма ані сэнсу, ані сэрца. Ёсць выконваючыя абавязкі. Дзяржслужачыя. Якая дзяржава – такія і служачыя.
Цяжка верыць у абаронцаў, якія не абараняюць. Альбо абараняюць – але ад нас. Ці засталіся ў гэтым горадзе мазахісты, здольныя захлынуцца ад кайфа, сустрэўшы чарговы патруль на Кастрычніцкай (моцныя злыя дзядзькі ў чорных бярэтках, погляд як рэнтген, дручкі нагатове)? Чаму зона нашай волі вымяраецца аўтазакамі? Варта пачуць неўцямнае мармытанне сведкаў ў пагонах, каб здагадацца: гэтыя таксама танчаць. Скрозь нас. Танчаць сваё службовае дыска. Пад свой патаемны службовы біт.
Танцы – тое самае слоўка. Бо танец – не марш і не мітынг. Не маршрут і не рэйс. Не перспектыва і, тым больш, не прарыў. Сэнс дэнсу – проста ў самім дэнсе. Канкрэтна тут. Канкрэтна зараз. І не пытайся: навошта.
Мінулага няма. Будучыні не бачна. Затое можна танчыць. Танчыць для Кэйджыбі.
Замест свабоды зрухаў – свабода харэаграфіі. Тое, што калісьці падавалася вышэйшай матэматыкай, апынулася вясковай дыскатэкай, дзе святая справа – заляпіць апаненту ў вока. Дзе нармальны код камунікацыі – бязглуздыя мацюкі. Дзе невядома, ці прыйдзеш дадому целым? І ўвогуле: ці прыйдзеш дадому?
Знікаюць палітыкі і арт-менеджэры – каб праз дзень-два патрапіць ці на волю, ці ў суд. Як пашчасціць. Невядомыя збіваюць людзей на горкі яблык. Нармальная справа. Як той казаў, “спасибо, что живой”. Самае цікавае, што да гэтага можна прызвычаіцца. Самае цікавае, што мы ўжо прызвычаіліся. Чаму? Бо тут ніколі не жылі інакш.
Як у нармальным дэнсінгу, могуць падыйсці калі заўгодна. Нават калі ты на сцэне. Тым больш, калі ты на сцэне. Як у нармальным дэнсінгу, пачынаеш вагацца: пагадзіцца ці не? Што ні зрабі – сумнеўна. Наступствы пралічваюцца слаба: на дыскатэцы лёгіка не працуе. Галоўнае – адказаць тэхнічна. Бо гэта танцы. Танцы для Кэйджыбі.
Насамрэч прысутнасць партнера тут не галоўнае. Як і назва ягонай ксівы. Хапае ведаў, што ён ёсць. Айчынны Біг Бразер. Нясупыннае свята ўнутраных органаў.
Калі ў мабілцы штосьці пачынае фаніць ці маеш дзіўны колл ад ананіма – ты амаль у курсе, што адбываецца. Калі пачынаеш шыфравацца ў размовах і азірацца – ты ўжо падпісаўся на танец. Калі ўключаеш свайго унутранага рэдактара падчас публічнай прамовы ці папраўляеш чарговы жорсткі тэксцік – ты танчыш.
Нават калі зрабіў ўсё як трэба. Нават калі сам напісаў словы і музыку. Нават калі танчыш супраць.
І не кажы, што не можаш. Усе могуць. Бо гэта ж наша дыскатэка, дзетка!
Максім Жбанкоў
