Расказваем вам, як захаваць здаровы розум у пекле інфармацыйнай вайны ды не стаць ахвярай прапаганды.

Мы — заўзятары

Самае галоўнае, што варта разумець у сённяшняй сітуацыі — усе мы, хто непасрэдна не знаходзіцца ў гушчы падзеяў, фактычна заўзятары. Кожны з нас з той ці іншай прычыны абірае той ці іншы бок.

Хочам мы таго ці не, але на жыццёвым шляху будуць сустракацца людзі з супрацьлеглымі паглядамі. Таму не варта здзіўляцца, калі раптам у вашым атачэнні з’явіцца чалавек, які папросіць не называць вайну вайною, а, напрыклад, спецаперацыяй.

Абіраючы адзін з бакоў канфлікта, вы аўтаматычна абіраеце і ягоную інфармацыйную павестку. Маўляў, гэтыя кажуць праўду, а тыя брэшуць. Але насамрэч гэта працуе крыху іначай: кожны з бакоў будзе даводзіць сваю рацыю, паказваць свае перавагі і мінусы праціўніка. Такі падыход цалкам лагічны і было б дзіўна, каб усё было іначай.

Верыфікацыя

Ні ў якім разе не трэба прымаць на веру ўсё, што пішуць і паказваюць. Нават, калі вам вельмі хочацца, каб так было, як пішуць і паказваюць. Бо ў часе, калі ідзе інфармацыйная вайна, вельмі важна не згубіць уласную суб’ектнасць і не зрабіцца аб’ектам гэтай самай інфармацыйнай вайны. Таму ўважліва правярайце тую інфармацыю, якая непасрэдна вас цікавіць.

Самы просты спосаб — верыфікацыя па некалькіх крыніцах, якія заслугоўваюць даверу. У ідэале яны маюць быць нейтральнымі. То бок не займаць адкрыта і выразна чыйсці бок. Ясная справа, што такія крыніцы інфармацыі знайсці цяжка, таму чытайце і глядзеце тых, хто не заўважаны ў стварэнні фэйкаў.

А лепей спрабуйце разважаць самі.

Эмоцыі

Для крызісных часоў, а тым больш для вайны, характэрны эмацыянальны і пачуццёвы ўсплёск: ад злосці і нянавісці да ворага і да шчырай прыязнасці да «сваіх». І нічога з гэтым не паробіш, бо так працуе нашая псіхіка. Архаічны падзел на свой-чужы дае пра сябе ведаць.

Разам з тым варта памятаць, што вашыя пачуцці заўжды павінны быць падпарадкаваныя волі, а воля — розуму. Гнеў, выкліканы нават самымі справядлівымі пачуццямі — гэта ўсё ж вельмі разбуральная сіла. І калі ёй не ўмець кіраваць — гэта можа прывесці да негатыўных наступстваў, найперш для вас жа саміх. Таму імкніцеся да таго, каб успрымаць любыя навіны з цвярозай галавой.

У ідэале кожны чалавек павінен умець дасканала падпарадкоўваць свае моцныя пачуцці і эмоцыі волі і розуму. Іначай — бяда.

Не спрачайцеся!

Як ужо пісалася вышэй, у вашым жыцці рана ці позна могуць узнікнуць людзі з адрознымі паглядамі на сітуацыю. Не спрачайцеся з імі, бо марная справа. Вы патраціце шмат сваёй энэргіі на пустую дыскусію, якая скончыцца нічым, бо з вялікай верагоднасцю кожны застанецца пры сваім.

Не пішыце гнеўных каментароў! Не ўступайце ў абмеркаванні, якія, як і тая пустая дыскусія, не прывядуць да нейкіх зрухаў. Бо вам наўрадці ўдасца давесці сваю рацыю невядомаму чалавеку. А да ўсяго яшчэ гэта можа быць адзін з троляў, якія надзвычай актыўна шчыруюць у такія часы.

Беражыце свой час і нервы. Не разменьвайце іх на пустое.

Стаіцызм

Імкніцеся захоўваць спакой у самых складаных, здавалася б, патавых сітуацыях. Нават калі вам падаецца, што гэта канец свету, не варта губляць раўнавагу.

Калі не можаце справіцца самастойна са сваімі змрочнымі думкамі і эмоцыямі, то звярніцеся да досведу папярэднікаў. Напрыклад, паспрабуйце пачытаць што-небудзь са стоікаў, якія мелі добрую практыку ў гэтай справе і здолелі стварыць цэлы напрамак у філасофіі.

У якасці прыклада можна парэкамендаваць кнігу Стывена Хансельмана і Раяна Холідэя «Стаіцызм на кожны дзень: 366 разважанняў аб мудрасці, волі і мастацтве жыць», якая пабачыла свет у мінулым годзе.

Напісаная простай мовай, з даступнымі фармулёўкамі, гэта будзе добрая адпраўная кропка, бо там на кожны дзень прапануецца невялічкая цытата з каментаром. Зразумее пра што гаворка нават той, хто за жыццё прачытаў паўтары кніжкі. 

КК, budzma.org