Краўдфандынг для Беларусі і беларускіх музыкаў застаецца хутчэй словам з загалоўкаў навінаў заходняй культуры: літаральна раз на месяц-два можна ўбачыць паведамленне, што той ці іншы заходні гурт назбіраў рэкордную суму за рэкордны час для запісу альбома ці кліпа.
Айчынная ж “добраахвотная” схема працуе крыху інакш — беларускі слухач хутчэй гатовы паспачуваць, чым падзяліцца з выканаўцам рублём. Апошняй гучнай кампаніяй па зборы сродкаў на альбом стала ініцыятыва гурта Martin S., які распаўсюдзіў па СМІ адкрыты ліст з дэвізам “Альбом альбо смерць!”. Якія вынікі даў месяц збораў?
“Не хацелася б называць лічбы, але патроху грошы ідуць, — расказвае вакаліст гурта Уладзімір Боська. — Не так файна, як нам хацелася, але грошы збіраюцца. Інфармацыі надзвычай мала, я думаю, тут рэч у СМІ, а не ў ляноце нашых слухачоў альбо іх сквапнасці. Мы спадзяемся, што патрэбную суму назбіраем”.
Краўдфандынгавы праект Marin S. заключаецца ў тым, што гурт мусіць сабраць $3000 да 29 студзеня 2015 года. Калі суму назбіраць не атрымаецца, музыкі запішуць столькі песняў, на колькі хопіць грошай, і распусцяць гурт.
“У нас тут ультыматыўная форма, — кажа спадар Боська. — Ёсць гурты, якія ўжо збіралі грошы ў Беларусі і рабілі гэта паспяхова. Аднак яны найчасцей проста прапаноўвалі збіраць сродкі разам, а мы ставім ультыматум. Дарэчы, што дзіўна, найлепш грошы прыходзяць праз web-money, гэта мяне крыху здзівіла: я думаў, што перадаваць грошы часцей будуць асабіста. У любым выпадку надзеі мы не губляем”.
Ці ёсць сэнс у Беларусі ўвогуле звяртацца да краўдфандынгавай схемы?
“Краўдфандынг без розніцы дзе, у Беларусі, Расіі, ЗША, — гэта не халява, а працаёмкі занятак, — кажа Арцём Панкоў, кіраўнік праекта МЕМ-Museum of Electronic Music. — І ставіцца да гэтага занятку трэба адпаведна. Я лічу, што і музыка-пачатковец можа сабраць грошы на альбом у Беларусі, калі будзе выконваць правілы краўдфандынгу. Асноўныя з іх такія: 1) аформіць ідэю — зразумела і наглядна, 2) паказаць, якія “плюшкі” чалавек атрымае ад таго, што падтрымае твой праект, 3) сабраць меркаванні аўтарытэтных людзей, а таксама інфармацыйныя рэсурсы, 4) ад самага пачатку напісаць сваім блізкім, якія б маглі падзяліцца грашыма, 5) звяртацца да сяброў тваіх сяброў ў просьбай падтрымкі”.
Аднак найчасцей мы ўсё ж чуем адваротнае — нехта з музыкаў спрабуе сабраць грошы, але не атрымліваецца. З паспяховых праектаў адразу згадваецца Sounduk, але тое хутчэй выключэнне.
“На маю думку, у Беларусі гэтая схема практычна не працуе, асабліва калі гаворка пра мастацтва, — кажа галоўны рэдактар партала Ultra-Music.com Аляксандр Чарнуха. — Краўдфандынг эфектыўны пры ўмовах дастатковай папулярнасці музыкі. У Беларусі такія асобы — моцныя медыйныя адзінкі — практычна адсутнічаюць. А “маладым-перспектыўным” краўдфандынг наўрад ці чым дапаможа — людзі не будуць аддаваць грошы за “ката ў меху”. Калі з’явіцца хаця б намёк на шоў-бізнес і творчая сфера пачне развівацца па законах рынка, тады з’явіцца і краўдфандынг. Урэшце, гэтым мусяць займацца прафесійныя менеджары, якіх у нас амаль няма”.
З іншага боку, ёсць і больш пазітыўны погляд на праблему — спявачка Юлія Глебава прысвяціла цэлае эсэ пытанням краўдфандынга ў Беларусі. Калі верыць ёй, то для нашых рэалій гэта цалкам лагічная і правільная сістэма. Як той казаў, “гуртом прасцей і бацьку біць”.
Ці дагрукаецца гурт Martin S. да сваіх прыхільнікаў? Чакаць адказу застаецца крыху болей за два месяцы. Аднак калі вы хочаце дапамагчы гурту, то зрабіць гэта можна тут.
Юрась Ускоў
