• budzma.by
  • Пра нас
  • Крама
Будзьма беларусамі! Будзьма беларусамі!
telegram www.instagram.com/budzma/ Facebook.com vk.com twitter.com youtube.com
  • Актуаліі
  • Меркаванні
  • Гісторыя
  • Літаратура
  • Гатуем з «Будзьма!»
  • «Разумняты»
  • Словы мацней
  • Вандруем разам
  • «Пра тэхналогіі і не толькі»
  • Афіша
16.10.2018 | Гісторыя

«Першае ж пахаванне, што мы знайшлі, належыць дачцы равіна…»

У Ізабеліне на Гарадзеншчыне гэтымі выходнымі прайшла талака па прыборцы яўрэйскіх могілак, ініцыяваная Таварыствам аховы помнікаў.
Валанцёр і мастачка Дар

Валанцёр і мастачка Дар’я Бурло падчас расчысткі надмагільнага каменю

Мястэчка Ізабелін знаходзіцца непадалёк ад Падароску, што на Ваўкавышчыне. Гэта той рэдкі выпадак, калі на роўнай адлегласці ад мястэчка знаходзяцца каталіцкія, праваслаўныя, пратэстанцкія ды яўрэйскія могілкі. Чым не наглядная ілюстрацыя  поліканфесійнай гісторыі Беларусі?

Калі на праваслаўных ды каталіцкіх могілках сітуацыя яшчэ больш-менш прыстойная, дык яўрэйскія наўпрост пераўтварыліся ў гаёк, шчыльна зарослы дрэвамі ды травой ў чалавечы рост. З ініцыятывы Таварыства аховы помнікаў гэтымі выходнымі на могілках прайшла талака: хлопцы і дзяўчаты секлі ды касілі зарасці, а таксама чысцілі ды апісвалі мацэйвы — традыцыйныя яўрэйскія надмагільныя камяні.

Для чалавека, не абазнанага ў тэме, мацэйва выглядае наўпрост груба апрацаваным каменем з незразумелымі «чарвячкамі»-літарамі… Незразумела, ані хто пахаваны, ані калі. Таму і варта звяртацца да спецыялістаў — такім апынуўся Давід Лісоўскі, што зараз жыве ў Дрэздэне. Ён па фотаздымку і расчытаў надпіс на першым камені, расчышчаным валанцёрамі:
Знак для душы
Т(ут) П(ахаваная)
Жанчына
Сціплая п(ані) Хайя
Дачка н(астаўніка нашага і) р(авіна) Йосафа, памерла
12 адара 5660 года
Надмагілле дачкі равіна Хайі, якая памерла 118 гадоў таму

Надмагілле дачкі равіна Хайі, якая памерла 118 гадоў таму

І гэта сапраўдная нечаканасць ды ўдача — першае ж пахаванне належыць дачцы кіраўніка тагачаснай яўрэйскай супольнасці Ізабеліна! Калі ж перавесці летазлічэнне ў наш традыцыйны фармат, то атрымаем люты-сакавік 1900 году.

Падобная праца надзвычай важная, бо вяртае памяць і канкрэтнаму рэгіёну і Беларусі агулам, — тлумачыць кіраўнік выезду Юрась Меляшкевіч, — Напрыклад, першае ж пахаванне, што мы знайшлі, належыць дачцы равіна — гэта вельмі цікава. Адначасна варта памятаць, што на могілках кожны не можа рабіць тое, што яму схочацца. Таму варта звяртацца да прафесійных некрапалістаў і археолагаў, то бок да структураў Таварыста аховы помнікаў, арганізацыі «Гісторыка» ці Інстытуту гісторыі.
Базай для валанцёраў сёлета паслужыла аграсядзіба «Зялёны Дуб», якая працуе пры палацы ў Падароску. Працы на тэрыторыі палацу і парку яшчэ трываюць, нагадаем, што яго выкупіў бізнэсовец і мецэнат Павел Бераговіч, каб зрабіць там музей шляхецкай культуры, а таксама рэстаран з хостэлам у будынках побач.

Варта згадаць таксама пра пратэстанцкія могілкі, што месцяцца за 200-300 метраў ад яўрэйскіх у тым жа Ізабеліне. Іх стан таксама скрушны, больш за тое, некаторыя крыпты маюць сляды падкопаў — верагодна праца «чорных капальнікаў», што варварскімі метадамі шукаюць каштоўнасці на парэштках памерлых. У планах Таварыства таксама заняцца і гэтымі пахаваннямі, але ўжо ў наступным годзе.

Алесь Кіркевіч, Новыч Час. Фота Алеся Кіркевіча і Дар’і Бурло

Апошняе ў рубрыцы:

valiancina_shauchenka
Літаратура Беларуская мова

Васіль Каваль — пісьменнік з моцнай сувязі з зямлёй, вёскаю, сялянствам

Каб даведацца, што за людзі былі пісьменнікі, якія ўваходзілі ў літаратуру ў 1920-я і пазнейшыя гады, з кім хаўрусавалі,...

valiancina_shauchenka
Гісторыя

Падчас раскопак на тэрыторыі музея «Стары Менск» была знойдзена сенсацыйная знаходка

Археолагі разам з валанцёрамі знайшлі донца гаршка з асабістым гербам князя Ізяслава, паведамляе Глеб Лабадзенка. ...

valiancina_shauchenka
Музыка

«Мне хацелася даць сігнал, што мы чуем адзін аднаго»: Света Бень запісала новы альбом

Новы музычны альбом Светы Бень нарадзіўся ў супрацоўніцтве з Галяй Чыкіс. Пакуль плытка яшчэ не мае назвы, але пачуць...

valiancina_shauchenka
Грамадства Музыка

Затрымалі Святлану Герасімовіч, маці спявачкі Рыты Дакоты

Пра гэта паведамляюць праваабаронцы. Праўладныя СМІ пішуць, што жанчына была «ўдзельніцай масавых беспарадкаў, падтрымлівала...

Апошнія навіны

    Літаратура Беларуская мова
    Васіль Каваль — пісьменнік з моцнай сувязі з зямлёй, вёскаю, сялянствам
    Гісторыя
    Падчас раскопак на тэрыторыі музея «Стары Менск» была знойдзена сенсацыйная знаходка
    Музыка
    «Мне хацелася даць сігнал, што мы чуем адзін аднаго»: Света Бень запісала новы альбом
    Грамадства Музыка
    Затрымалі Святлану Герасімовіч, маці спявачкі Рыты Дакоты
    Грамадства Адукацыя
    Не стала прафесара Анатоля Федарука, выбітнага знаўцы сядзібна-паркавай гісторыі нашай краіны
    Гісторыя Гатуем з «Будзьма!»
    Страва для сарматаў — хатні паштэт з курынай печані. Гатуем разам з «Будзьма!»
    Гісторыя Літаратура Беларуская мова
    Сёння дзень памяці Якуба Коласа
    Літаратура
    Эпоха Купалы: далёкая і незабытая. Дзе пабачыць аўтографы паэта і вершы ў патроннай гільзе?
    Грамадства Адукацыя
    Літоўскую школу пад Воранава закрываюць. Афіцыйна — з-за «пагрозы жыццю і здароўю дзяцей»
    Краіна Асоба
    «Колькі грошай пайшло, не лічыў і не хачу». Былы мэр Талачына адзін аднаўляе 200-гадовую капліцу
    Грамадства
    Рабіся інакшым — альбо загінеш
    Грамадства Літаратура
    Названы лаўрэаты Міжнароднай літаратурнай прэміі імя Гётэ
    Грамадства Гісторыя
    У Гродне могуць знесці канструктывісцкі дом 1930-х. Яго пачалі аднаўляць, а цяпер прадаюць
    Грамадства
    Музыку Ігара Банцэра арыштавалі на 15 сутак. Прычына невядомая
    Грамадства
    Краязнаўцу і журналіста Ігара Хмару затрымалі за размову на беларускай мове на вуліцы

Афіша

  • 14.08 — 13.08

    ПАДЗЕЯ ДНЯ: Астранамічная экскурсія з Віктарам Малышчыцам у Сёмкаве

  • 14.08Фотавыстава Віталя Бутырына «Паэтыка фотаграфікі» ў Мінску
  • 14.08 — 31.08Зброя ВКЛ на выставе ў Нясвіжы
  • 14.08 — 25.09Выстава беларускага мастацтва «Калі сонца нізка — цені доўгія» ў Лейпцыгу
  • 14.08 — 28.08Выстава Марка Шагала ў Мінску
  • 14.08 — 18.09Арганны фестываль Ars Magna Organi па гарадах Беларусі
  • 14.08 — 18.08Выстава «Odszkolnić!» у Беластоку
  • 14.08 — 19.09Выстава Сяргея Селіханава «Вяртанне» ў Віцебску

УСЕ ПАДЗЕI

Рассылка навінаў

Важнае пра нас

  • Што такое "Будзьма беларусамі!"
  • Рэкламадаўцам
  • Асобы кампаніі
  • Усе праекты "Будзьма!"
  • Рэдакцыйная пошта: razam@budzma.org

Папулярнае

    • Вядомы рэпетытар і педагог Яўген Лівянт тлумачыць, чаму правалілася кампанія па набору ў ВНУ
    • З’явілася магчымасць усталяваць беларускі інтэрфейс у Windows
    • Як праходзіць фестываль SPRAVA ў вёсцы Белая Царква — фотарэпартаж
    • У Магілёве паставілі помнік святару Каніскаму
    • Анёл і яго цень. Два гады пасля 9 жніўня 2020-га
© Грамадская культурніцкая кампанія «Будьма беларусамі!», 2008-2019.
Логотип
Распрацавана і звярстана Логотип компании IBWM