Памятаеце легенду пра забойчую гульню для падлеткаў — «Сіні кіт»? Табе даюць простыя заданні: напішы слова на руцэ, схадзі туды, а ўрэшце — ...скокні з вакна. Гадоў з 10 таму гісторыя стала шокам і забылася. Каб вярнуцца зусім у іншым абліччы.
Алесь Кіркевіч
Зусім нядаўна СБУ ва Украіне затрымала 15-гадовага падлетка, які змайстраваў самаробную бомбу і заклаў каля будынка паліцыі ў Харкаве.
Калі за справу ўзяліся журналісты, аказалася, што такіх выпадкаў — безліч. Падпалы аўто і аддзяленняў паліцыі, ваенкаматаў (ТЦК), поштаў і далей па спісе. Самы «бяскрыўдны» варыянт: здымкі вайсковых частак і перасоўвання тэхнікі.
Рэкламныя аб’яўкі — графіці — спаліць трансфарматар...
Скрыншот відэа ютуб-канала ФактиICTV
Алгарытм заўжды той самы. Падлетак шукае працу. На нейкіх мутных ТГ-каналах яму даюць заданне: расклеіць на раёне рэкламныя аб’яўкі. Пасля — намаляваць графіці: што-небудзь супраць Зяленскага і мабілізацыі. Пасля — спаліць трансфарматар... І так на павышэнне. Абяцаюць ад 8-9 даляраў да некалькіх тысяч — па нарастаючай. А калі грошы не працуюць, то працуюць пагрозы: «Мы ведаем, дзе ты жывеш» і г. д.
Што важна: ніякай ідэалогіі. Ніякага «рускага свету». Ніякага «праклятага захаду». Ніякага «фашызму». Зэро. Толькі квэсты, за выкананне якіх атрымліваеш грошы. Ці — абяцаюць, што атрымаеш, бо пераводзіць ужо няма каму: падлетак аказваецца ў СІЗА або — выбухоўка дэтануе ў ягоных руках...
А зараз узгадайце навіны з усходняй часткі ЕС, найперш Польшчы і Літвы. Падпалы супермаркетаў. Фотафіксацыя лініяў камунікацыі. Урэшце, тыя дурныя графіці пра «Вільня наша». Той самы стыль, праўда? Але пакуль «на лайце». Пакуль.
Замест Камінтэрна — ананімныя ТГ-каналы
Роўна сто гадоў таму, калі Савецкі Саюз рыхтаваўся да «сусветнай рэвалюцыі» і рыўка на Захад, па ўсёй Еўропе закладаліся ячэйкі Камінтэрна: ад Фінляндыі да Гішпаніі. Пры іх — моладзевыя баявыя структуры. З Масквы туды ішлі грошы, зброя, інструктары, літаратура... За ўсім гэтым, вядома, стаяў «Разведупр» пры Штабе РККА, з якога пазней з’явіцца ГРУ.
Лепшы прыклад, гэта Кампартыя Польшчы і яе структура — КПЗБ. Маладыя беларусы з Ліды ці Гродна у 1920-х — 1930-х рабілі ўсё тое самае: агітацыя, падпалы, выведка, забойствы. Дэстабілізацыя краіны. Толькі не за грошы, а за ідэю. Пасля харкалі крывёю ў пастарунках паліцыі або беглі ў СССР, дзе іх чакалі лагеры.
Сталін распусціў КПЗБ незадоўга да верасня 1939 года, перад нападам на Польшчу. Надышоў час артылерыі і танкавых калонаў. Ну, а тую моладзь выкарысталі — і забылі.
Задача тая ж, моладзь — іншая
Скрыншот відэа ютуб-канала ФактиICTV
Гісторыя ніколі не паўтараецца. Але надта часта мае яскравыя падабенствы. Стварыць новы «камінтэрн» для Масквы — задача абсалютна нерэальная. Хаця б таму, што ў Расіі няма ніякай звышідэі, якую можна прапанаваць свету. Новага «камунізму» ніхто не прыдумаў за доўгія гады пуцінізму.
Моладзь зараз таксама іншая. «Прадаць» ёй палітычныя абстракцыі — складана. Куды прасцей — квэст, памножаны на хуткія грошы. Разам з тым новае пакаленне прасунутае ў гаджэтах — яно ў іх жыве. Значыць, і ананімны ТГ-канал выклікае больш даверу за нейкага там палітыка ў пінжаку...
Што маем па выніку?
Расія, як і 100 гадоў таму, спрабуе разгайдаць сітуацыю ў Еўропе. Для гэтага ўжо не патрэбны Камінтэрн і шырокія сеткі ідэалагічна прамытых прыхільнікаў. На гарматнае мяса падыдуць маргіналы. А яшчэ лепш — падлеткі, якія будуць выконваць квэсты за смешныя грошы. Не разумеючы, як правіла, што і для чаго яны робяць.
Усё гэта будзе тычыцца (ужо тычыцца) не толькі Украіны, але і Польшчы, краінаў Балтыі. Дарэчы, расійскім ды й нашым палітэмігрантам варта было б задумацца. Цёмным вечарам каля пад’езда на іх можа чакаць зусім не забойца-прафесіянал з ГРУ, а... 15-гадовы хлопчык з пусткай у галаве.
Алесь Кіркевіч, Budzma.org
