• budzma.org
  • Пра нас
  • Крама
Будзьма беларусамі! Будзьма беларусамі!
telegram www.instagram.com/budzma/ Facebook.com vk.com twitter.com youtube.com
  • Актуаліі
  • Меркаванні
  • Гісторыя
  • Літаратура
  • «Музыка»
  • Гатуем з «Будзьма!»
  • «Гісторыя за 5 хвілін»
  • «Трызуб і Пагоня»
  • «Разумняты»
  • Вандруем разам
  • Афіша
14.03.2023 | Вандруем разам

Водная скарбніца. Адметнасці рэк Беларусі

Сёння ва ўсім свеце адзначаецца Міжнародны дзень рэк, які раней меў назву Міжнародны дзень барацьбы супраць плацін. Дзень рэк заснаваны 14 сакавіка 1997 года, ён нагадвае аб важнасці захавання нашых рэк і яе насельнікаў, заклікае ачышчаць рэкі ад забруджванняў. У Беларусі працякае больш за 20 тысяч рэк, агульная працягласць якіх дасягае дзевяноста тысяч кіламетраў. Рэкі ўпадаюць у басейны двух мораў — Чорнага і Балтыйскага. «Слушна» паспрабавалі разабрацца, якія з іх найбольш цікавыя.


Дняпро

Дняпро-768x514.jpg
Дняпро

Пачнём, мабыць, з самай доўгай ракі. Гэты тытул па праве носіць Дняпро. З яго агульнай даўжыні, роўнай 2145 км, на Беларусь прыпадае толькі 690. Аднак і гэтага цалкам дастаткова, каб з прыкметным адрывам абысці Бярэзіну (613 км).

Дняпро таксама з’яўляецца самай паўнаводнай ракой нашай краіны, чый сярэднегадавы расход вады на граніцы з Украінай складае 651 кубаметраў за секунду. Так што нездарма ён увайшоў у фальклор беларусаў пад паважлівым імем «Бацька».

Нёман

1647163898_17-vsegda-pomnim-com-p-reka-neman-foto-17-1-768x512.jpg
Нёман

У іншай намінацыі — «самая чыстая рака» — перамагае Нёман. Усё дзякуючы таму, што ад яго вярхоўяў і амаль да самага месца, дзе ён перасякае літоўскую мяжу, практычна няма вялікіх гарадоў (не сакрэт, што менавіта бытавыя сцёкі і скіды прамысловых прадпрыемстваў служаць асноўнай крыніцай забруджвання). Справядлівасці дзеля адзначым, што гэтак высокая ацэнка была дадзена хутчэй усяму басейну Нёмана — напэўна сярод яго малых прытокаў знойдуцца рэкі з яшчэ больш чыстай вадой.

Іслач

Іслач-1-768x511.jpg
Іслач

Няма поўнай яснасці наконт таго, якая з беларускіх рэк з’яўляецца самай халоднай. Усё ж галоўным прэтэндэнтам на гэтае званне з’яўляецца Іслач, якая праходзіць па тэрыторыі Налібоцкай пушчы. Турысты, якіх прывабліваюць яе блізкасць да Мінска і маляўнічыя берагі, пацвердзяць, што нават у летнюю спякоту купанне ў гэтай рацэ прыйдзецца па душы не кожнаму. Затое халодная вада, багатая кіслародам, па гусце рэдкім выглядам рыб, уключаючы харыуса і рачную фарэль.

Скема

Skema_river-600x800.jpg
Скема

Поўнай супрацьлегласцю Дняпру з’яўляецца рака, якая носіць назву Скема. Яна выцякае з возера Мястра і ўпадае ў возера Нарач. Дадзеныя адносна яе даўжыні істотна адрозніваюцца (адны крыніцы кажуць аб 166 м, іншыя — аб 200 м).

У любым выпадку гэта самая кароткая рака ў Беларусі, якая тым не менш мае ўсе характэрныя прыкметы: натуральная плынь і самастойна выпрацаванае паглыбленне ў зямлі, якое называецца рэчышчам, а таксама ўласную ўнікальную экасістэму.

Вілія

1622514768_25-pibig_info-p-reka-viliya-priroda-krasivo-foto-25-768x410.jpg
Вілія

Яшчэ больш важную ролю ў захаванні біялагічнай разнастайнасці гуляе іншая рака — Вілія, бо толькі сюды заходзіць на нераст ласось. Тыя чытачы, якім даводзілася бачыць гэтую рыбу толькі на прылаўках крамы, напэўна здзівяцца, даведаўшыся, што раней яна вадзілася практычна ва ўсіх рэках, якія адносяцца да басейна Нёмана. З-за будаўніцтва Каўнаскай ГЭС дарослыя рыбы зараз могуць нераставаць толькі ў Віліі і яе прытоках з хуткай плынню і камяністым дном.

Дрыса

Не-подтверждено-816783-768x509.jpg
Дрыса

Беларускія аматары сплаваў таксама шануюць Дрысу, і не толькі за звілістае рэчышча, якое дае магчымасць праявіць свае ўменні. Дзякуючы маляўнічым берагам, парослым лесам, яна таксама лічыцца адной з самых прыгожых беларускіх рэк. Сапраўдная «разынка» гэтай ракі — цэлая сістэма азёр, з якіх звычайна і пачынаюцца ўсе водныя паходы.

Прыпяць

1648665978_34-vsegda-pomnim-com-p-reki-belorussii-foto-35-1.jpg
Прыпяць

Прыпяць не дарма празвалі беларускай Амазонкай. Яе рэпутацыю стварылі эпічныя і непрадказальныя разлівы, падчас якіх вада можа такіць вёскі, размешчаныя на адлегласці 15 км.

Аднак арнітолагам таксама вядомы парадокс Прыпяці: басейн гэтай ракі насяляюць віды, якія больш характэрны для тайговай зоны: лутак, марадунка, белая блакітніца. Пры гэтым на поўначы Беларусі, дзе ім, здавалася б, самае месца, гэтых птушак можна сустрэць хіба выпадкова.

Сар’янка

Saryanka_River-768x576.jpg
Сар’янка

Падобнае спалучэнне ўмоў характэрна для многіх малых рэк, якія праходзяць у Віцебскай вобласці. У некаторых з іх, як, напрыклад, у Сар’янкі, натуральны ўхіл перавышае 1 м/км, што больш характэрна для горных рэк. Ці варта дзівіцца, што пачаткоўцы турысты-воднікі наведвалі іх, каб адтачыць свае навыкі, перш чым адправіцца на Кольскі паўвостраў ці на Каўказ.

Дзвіна

668135_main-768x432.jpg
Дзвіна

Тым, хто больш любіць гісторыю, цікавейшай будзе Дзвіна. Гэтая рака была часткай старажытнага воднага шляху, які звязваў Скандынавію з Візантыйскай імперыяй, атрымаўшы красамоўную назву «з варагаў у грэкі». Раскопкі, якія праводзіліся ў тых месцах, дзе знаходзіліся своеасаблівыя перавалачныя пункты ў выглядзе ўмацаваных паселішчаў, даказваюць вялікае значэнне Дзвіны для матэрыяльнай і духоўнай культуры ўсёй сярэднявечнай Еўропы.

Апошняе ў рубрыцы:

valiancina_shauchenka
Грамадства

У Варшаве распачынаецца цыкл дзіцячых праграм «Чароўны край»

У Варшаве распачынаецца цыкл дзіцячых праграм "Чароўны край«з вядомымі беларускімі музыкамі Сержуком Доўгушавым і Андрэем...

valiancina_shauchenka
Грамадства

Беларусы распачалі флэшмоб памяці Ларысы Геніюш пасля знікнення яе помніка ў Зэльве

Навіна пра таямнічы дэмантаж помніка Ларысе Геніюш на тэрыторыі царквы Святой Жываначальнай Тройцы ў Зэльве абурыла...

valiancina_shauchenka
Літаратура Асоба

Кастусь Цвірка: «Буду жыць, пакуль не выдам усе 200 тамоў «Беларускага кнігазбору!»

Калі ў 1996 годзе ў свет выйшаў першы том амбіцыйнай кніжнай серыі «Беларускі кнігазбор», мала хто верыў, што яна выжыве...

valiancina_shauchenka
Афіша

Куды схадзіць на выходных? Падборка цікавых імпрэзаў 1-2 красавіка

На гэтых выходных беларусы ў розных краінах свету будуць гукаць вясну. Таксама будуць беларускія канцэрты, цікавыя...

Апошнія навіны

    Грамадства
    У Варшаве распачынаецца цыкл дзіцячых праграм «Чароўны край»
    Грамадства
    Беларусы распачалі флэшмоб памяці Ларысы Геніюш пасля знікнення яе помніка ў Зэльве
    Літаратура Асоба
    Кастусь Цвірка: «Буду жыць, пакуль не выдам усе 200 тамоў «Беларускага кнігазбору!»
    Афіша
    Куды схадзіць на выходных? Падборка цікавых імпрэзаў 1-2 красавіка
    Грамадства
    1 красавіка ў Рызе распачынаецца «Мова Нанова»
    Грамадства
    «Адчайныя часы патрабуюць адчайных крокаў». Як беларуска Наталля Сайед стала спявачкай у Гішпаніі
    Тэатр
    У Юрмале пройдзе прагляд вiдэазапiсу спектакля «Свабодных Купалаўцаў» «Сфагнум»
    Кніжны сакавік: навінак мала але шмат анонсаў
    Грамадства
    Чаму нас не вучылі ў школе: 5 прынцыпаў эфектыўнага запамінання
    Грамадства
    Частку затрыманых полацкіх музейшчыкаў вызвалілі, канфіскаваўшы тэхніку і прызначыўшы суды
    Асоба
    Як «Слоўнік крывіцкай мовы» стаў «Слоўнікам беларускай гаворкі»
    Грамадства
    У Зэльве знік помнік Ларысе Геніюш
    «Музыка»
    «За Сашу Саладуху большай звязды няма». Бард Віктар Шалкевіч пра самагонку ў вёсцы, 4000 пласцінак і пярсцёнак ад Бенэдыкта XVI
    Культура Мастацтва
    Ніна Бохан: самабытная мастачка, якая малявала дываны і грошы
    Грамадства Музыка
    Балючая рэфлексія пра сон і абуджэнне краіны. Гурт «ДОМ Сувязі» выпусціў кліп на песню «Спи»

Афіша

  • 31.03 — 16.04

    ПАДЗЕЯ ДНЯ: Выстава мастачкі Цемры «LAZARET» адкрываецца ў Варшаве

  • 31.03 — 22.04Выстава ткацкіх працаў у Мінску
  • 31.03Выстава, прысвечаная мастаку кіно Яўгену Ганкіну, у Мінску
  • 31.03«У краіне мар». Выстава, прысвечаная Канстанцыі Буйло, у Мінску
  • 31.03 — 30.04Выстава «Ян Вермеер» у Мінску
  • 31.03 — 02.04Выстава Усевалада Швайбы і Тамары Дзяменцьевай «Узы меж нами» ў Гродне
  • 31.03 — 30.04 «Партрэт часу»: калекцыя жывапісу Белгазпрамбанка ў Магілёве
  • 31.03Выстава Дзіны Лявонавай «Вясна» ў Варшаве

УСЕ ПАДЗЕI

Рассылка навінаў

Важнае пра нас

  • Што такое "Будзьма беларусамі!"
  • Рэкламадаўцам
  • Асобы кампаніі
  • Усе праекты "Будзьма!"
  • Рэдакцыйная пошта: [email protected]

Папулярнае

    • «Пагоня» не з’яўляецца «экстрэмісцкім» сімвалам
    • Топ-3 смешных выпадкаў з Якубам Коласам
    • «Беларусьфільм» здыме экранізацыю рамана Караткевіча. Сталі вядомыя падрабязнасці
    • Гурт VOLSKI выступіў з вялікім канцэртам да Дня Волі. Фотарэпартаж
    • У Вязынцы вясну гукалі. І нагукалі! Шмат фота
© Грамадская культурніцкая кампанія «Будьма беларусамі!», 2008-2019.
Логотип