• budzma.by
  • Пра нас
  • Крама
Будзьма беларусамі! Будзьма беларусамі!
telegram www.instagram.com/budzma/ Facebook.com vk.com twitter.com youtube.com
  • Актуаліі
  • Меркаванні
  • Гісторыя
  • Літаратура
  • Гатуем з «Будзьма!»
  • «Разумняты»
  • Словы мацней
  • Вандруем разам
  • Афіша
17.03.2022 | Грамадства

«Найлепшае пытанне гэтай вайны: як быць з беларусамі?» Максім Жбанкоў аб пакаянні і крыўдах беларусаў

Вайна працуе ў два бакі: прачышчае мазгі і падвышае градус трызнення. Ясна, што начальства ў коме. Няёмка, што ты не ў краіне. Рэзка пачынаеш саромецца, што тут не страляюць і ты не страляеш. У патрэбны бок. Неяк няёмка выходзіць на шопінг. Скролінг навін — танная адмазка: як быццам у курсе, але ўсё ж міма. Чакаеш то дэсанта, то ракет. І ўжо цяжка зразумець: калі Вільня ад Мінска блізка — гэта добра ці небяспечна? Дзіўна глядзець кіно. А не глядзець — яшчэ больш дзіўна. Стромна сказаць па-руску. І не ведаеш, дзе купіць бронекамізэльку. Наша кіно ўключае паскораную прамотку. Сюжэт плыве і растае. Застаюцца простыя рэчы. Прачнуцца без страху. Выйсці на вуліцу. Пакарміць ката. Прызначыць сябе вінаватым за ўсё, піша культуролаг Максім Жбанкоў на старонках «Свабодных навін».


000.jpg

Найлепшае пытанне руска-ўкраінскай вайны: як быць з беларусамі? Найчасцей ён гучыць ад саміх беларусаў. Астатніх гэта хвалюе слаба — на ўзроўні бытавой геапалітыкі або публічнай рыторыкі. Яны жывуць іншым. Але ў нас ёсць толькі мы. Наш фірмовы прыём — агрэсіўная ахвярнасць: самім сябе дапытаць, асудзіць, прысудзіць і распнуць. Выдатная, калі разабрацца, форма траўматычнай самарэкламы.

Можа, хоць так заўважаць.

Першы ўкраінскі фронт — там, дзе Кіеў у аблозе, «Іскандэры» пад радзільных дамах, згарэўшыя рускія танкі і дывановыя бамбёжкі жылых кварталаў. Другі — у галовах асобных беларускіх разумнікаў. Якія так і не вырашылі, чым тут заняцца — каяцца ці крыўдзіцца. На ўсякі выпадак выконваецца і тое, і іншае.

Што крыўдна? Што нас забыліся ў пясочніцы. Што мы такія класныя — а нас слаба любяць. Прага закрываецца. Лондан не жадае. Памежнікі не ўсміхаюцца. Што Еўропа нам павінна барацьбу — а ўсё ніяк не аддасць. Што шэнген кароткі, а трансферы павольныя. Што беларусы быццам не ў трэндзе і ўвогуле неяк слаба ў павестцы — а мы яшчэ не даціснулі тэму. Што нас тупа блытаюць з Лукашэнкам — а цяпер яшчэ і з Пуціным.

Плюс мы вінаватыя, што не перамаглі Лукашэнку. А зараз — яшчэ і Пуціна.

Трыумфальны трыбунал. Гуманітарны самастрэл. А куды падзецца? Нас так рабілі. Мы так зрабіліся. Умоўныя капітаны папяровых караблёў.

У сітуацыі, калі разбураюцца дахі і гараць цягнікі, наш культурны багаж разлятаецца як баул паспешнага бежанца, выносячы на ​​суд выпадковага разявакі інтымныя дэталі базавых практыкаванняў у духоўнасці. Духоўных скрэп імя постсавецкага інтэлектуалізму.

Тут усё пашыта з папулярных ілюзій, тармазнутага транзітыву і эмацыйных абломаў. У такім сабраным па чужых лекалах свеце разумнікі рухаюць масы і сеюць добрае-вечнае, кніжкі дыктуюць правілы, пакрыўджаным дораць фіялкі, розум перамагае, руляць вышэйшыя каштоўнасці. І звонкае слова нобелеўскага лаўрэата важыць больш, чым пакет крылатых ракет у чарговую гарачую кропку.

Тут сыходзяцца ў агульным парыве дзве папулярных у постсавецкім полі легенды: інтэлігенцкай самахакаханасці і правінцыйнай недасканаласці. Першая дазваляе любому індывіду, здольнаму з ходу вымавіць «Хабермас», вяшчаць ад імя лепшай часткі нацыі. Другая — прымушае, нават патрапіўшы ў вышэйшую лігу, лічыць сябе пакрыўджаным і непаўнавартасным. Траўматычнае месіянства выносіць недасканалых герояў на першы план — а ўзамен патрабуе абавязковых рэверансаў і рэгулярнага пакаяння. Але ці трэба казаць, што абедзве прапісаныя вышэй казкі існуюць выключна ў нашым уяўленні?

Нацыя ёсць абстракцыя. Народ — абагульненне. Канцэпт. Фігура прамовы. Ці жадаюць рускія войны? Пустое пытанне. Патрэбна дэталізацыя. Ці вінаваты паэт, што ён райтэр, а не снайпер? Аналагічна. Ці так: беларус — гэта кляймо ці знак якасці? Тое ж самае. Спытай канкрэтна.

Выбачацца за пекла ёсць сэнс толькі ў тым выпадку, калі ты — менавіта ты, а не ўмоўныя «нацыя» і «народ» — нейкім чынам быў здольны паўплываць на тое, што здарылася. І не зрабіў гэтага. Іншымі словамі, для раскаяння неабходна дачыненне.

Закатаная ў асфальт краіна ніяк не цягне на саўдзельніка танкавага танга. А без гэтага ўсе акты пакаяння і іншая вербальная акрабатыка абясцэньваюцца роўна тады, калі мы пачынаем гучаць.

Яшчэ адзін відэазварот. Яшчэ адна петыцыя. Новы пакет слоў. Свежы жэст. І яшчэ каментар наўздагон. Але хто сказаў, што нашыя схемы чагосьці вартыя? Хто вырашыў, што оркам патрэбны партытуры?

Мы — прыгожыя, гучныя, злёгку пакамячаныя — яшчэ стаім на пустым пероне. Чакаем прыватных танцаў у трызненні глабальнай катастрофы. Вяшчаем ад імя тых, каму гэта пофігу. Гатовы прысвоіць чужую віну, за якую не ў сілах расплаціцца. Сёння мала любові? Рыхтуйцеся, будзе горш.

Нас усіх накрыла. Дык далей жыць.

Другі ўкраінскі — вайна з самімі сабой. З прыдуманай місіяй і статусам, які прымроіўся. З фэйсбучным гонам і ютубнымі экстазамі. З бясконцай прома-акцыяй уласнай недасканаласці і пастановачнага партызанства.

У кожнага свая вага. Свая гісторыя. І свой фронт. Гарым як умеем.

Усё іншае — агітацыя і прапаганда.

Апошняе ў рубрыцы:

valiancina_shauchenka
Грамадства

На затрыманага дырэктара партала dev.bу завялі крымінальную справу

На дырэктара партала dev.by Віталя Андроса завялі крымінальную справу. Пра гэта паведамляецца ў праўладных тэлеграм-каналах. ...

valiancina_shauchenka
Грамадства Гісторыя

Вяртанне спадчыны роду Ажэшкаў. Капліца ў Закозелі адкрывае новыя старонкі сваёй гісторыі

Лёс капліцы роду Ажэшкаў у Закозелі Драгічынскага раёна паказальны — каля 20 гадоў таму эксперты прызналі яе стан...

valiancina_shauchenka
Грамадства

Наста Кудасава: «Можа, варта задумацца, ці не наследуем мы каланіяльнае мысленне разам з русіфікаванымі назвамі»

Беларуская паэтка Наста Кудасава на сваёй старонцы ў Фэйсбук разважае, як правільна перакладаць на беларускую...

valiancina_shauchenka
Грамадства

Чаму мы вядземся на фэйкавыя навіны?

Алесь Тодараў разбіраецца на budzma.org з тым, што такое фальшывыя навіны, чаму іх чытаюць і чым можа абярнуцца для...

Апошнія навіны

    Грамадства
    На затрыманага дырэктара партала dev.bу завялі крымінальную справу
    Грамадства Гісторыя
    Вяртанне спадчыны роду Ажэшкаў. Капліца ў Закозелі адкрывае новыя старонкі сваёй гісторыі
    Грамадства
    Наста Кудасава: «Можа, варта задумацца, ці не наследуем мы каланіяльнае мысленне разам з русіфікаванымі назвамі»
    Грамадства
    Чаму мы вядземся на фэйкавыя навіны?
    Грамадства Гісторыя
    Кёнігсберг. Калінінград. Каралявец. Дзівосная гісторыя месца, якое прыцягвае пільны геапалітычны позірк
    Грамадства
    Дапыталі маці, забралі медаль «100 гадоў БНР». Сяргей Бульба расказаў пра ператрус у сваякоў
    Грамадства Музыка
    «Тут свая Беларусь». Сяржук Доўгушаў – пра новае жыццё ў ЗША
    Грамадства
    Медытацыя па-беларуску. Явар
    Музыка
    Фестываль «Рок за Баброў» пераносіцца на 2023 год
    Грамадства Кіно
    «Дом там, дзе я?» Выйшаў фільм пра беларускіх творцаў выгнанні
    Грамадства Літаратура
    Памёр пісьменнік і журналіст Эрнэст Ялугін
    Гатуем з «Будзьма!» Навіны "Будзьма!"
    Курыныя сэрцайкі з фасоляю — страва супраць зла ад Святога Патрыка. Гатуем з «Будзьма!»
    Грамадства
    Палітзняволенаму журналісту Анджэю Пачобуту не перадаюць лісты ад сына, бо яны па-польску
    Грамадства
    Пракрастынацыя: як яе перамагчы. Карысныя парады
    Грамадства Гісторыя
    У памяць аб забітых у Гродзенскай турме ўсталююць мемарыяльную шыльду

Афіша

  • 26.06

    Фестываль інтэлектуальнай кнігі PRADMOVA ў Вільні

  • 26.06 — 24.07Выстава Марка Шагала ў Варшаве
  • 26.06Выстава беларускага іканапісу XVII стагоддзя ў Мінску
  • 26.06Выстава выцінанак Галіны Жураўлёвай у Лепелі
  • 26.06 — 30.06Творы Руфіны Базловай на выставе «The Medium is the Message: Flags and Banners» у ЗША
  • 26.06 — 30.07Выстава «Янка Купала і Якуб Колас. Досціпы ад класікаў» у Мінску
  • 26.06 — 30.06Выстава маляванак па матывах твораў Марка Шагала ў Мінску
  • 26.06Фотавыстава Глеба Бурнашава, Ігара Ганчарука и Алы Савашэвіч у Кракаве

УСЕ ПАДЗЕI

Рассылка навінаў

Важнае пра нас

  • Што такое "Будзьма беларусамі!"
  • Рэкламадаўцам
  • Асобы кампаніі
  • Усе праекты "Будзьма!"
  • Рэдакцыйная пошта: razam@budzma.org

Папулярнае

    • Relikt выдаў альбом-падарожжа ў залатыя часы беларускага рока (аўдыё). Прэм’ера на «Будзьме»
    • Мая складаная беларуская праблема. Эсэ Ганны Янкуты
    • «Беларускі пісьменнік Васіль Быкаў уварваўся ва Украіну ў складзе расійскага войска?..» Адкрыты ліст Уладзіміра Някляева міністру адукацыі і навукі Украіны
    • Як слуцкая журналістка перайшла на беларускую мову і як на гэта рэагуюць месцічы
    • Усё можна перажыць, калі падабраць правільную песню: ТОП-5 беларускіх трэкаў ад Сяргея Башлыкевіча
© Грамадская культурніцкая кампанія «Будьма беларусамі!», 2008-2019.
Логотип
Распрацавана і звярстана Логотип компании IBWM