• budzma.org
  • Пра нас
  • Крама
Будзьма беларусамі! Будзьма беларусамі!
telegram www.instagram.com/budzma/ Facebook.com vk.com twitter.com youtube.com
  • Актуаліі
  • Меркаванні
  • Гісторыя
  • Літаратура
  • «Музыка»
  • Гатуем з «Будзьма!»
  • «Гісторыя за 5 хвілін»
  • «Трызуб і Пагоня»
  • «Разумняты»
  • Вандруем разам
  • Афіша
18.02.2019 | Разам да справы!

Брэст: не толькі крэпасць, але і мадэрнісцкая архітэктура

Каманда з чатырох чалавек спрабуе змяніць імідж горада, які больш чым паўстагоддзя найперш асацыюецца з Брэсцкай крэпасцю. Ці рэальна гэта? У “бой” ідуць і звесткі з варшаўскіх архіваў, і кубачкі з кавай навынас…

Мадэрнісцкая архітэктура міжваеннага часу ў Брэсце яшчэ пару гадоў таму была малавядомым феноменам, пра які нешта ведалі адно спецыялісты. Энергія чатырох чалавек (стваральнік сайта, гісторык, менеджар і піяршчык) спрабуе змяніць сітуацыю і нагадаць берасцейцам ды гасцям горада, што акуратныя дамкі 1920-х гадоў з плоскімі дахамі — гэта важная турыстычная “фішка” і неад’емная частка спадчыны.

Дамо слова Алене Каховіч, менеджару праекта “Брэсцкі канструктывізм”

 

Алена Каховіч. Фота by 34mag.net

 

“Усё пачалося з брашуркі пра мадэрнізм у Гдыні”

— Як з’явілася ідэя заняцца такім праектам? Гэта любоў да архітэктуры, гісторыі, абстрактная цікавасць да роднага горада?

— З Ірынай Мароз, нашым гісторыкам, мы разам вучыліся на гістфаку. На другім курсе ў 2009 годзе неяк убачылі брашуру пра мадэрнізм у Гдыні. Яшчэ тады нам вельмі спадабалася, тэма зачапіла. У нас жа, у Брэсце, таксама ёсць такія дамы. Але на той момант мы яшчэ не ведалі, што з усім гэтым рабіць.

Наступным разам тэма ўсплыла ажно ў 2017-м. Тады наш праграміст Валянцін Тур дапамог зрабіць сайт, прысвечаны тэме. Ірына занялася пошукам краязнаўчай інфармацыі. Я занялася менеджментам праекта. Апошняй да нас далучылася Марына Заўражная, якая занялася піярам, перакладамі мапаў. Далей былі конкурсы праектаў, прызавыя месцы…

Два гады таму тэма яшчэ не была ў топах, мы мелі на руках усяго адну брашурку з Гдыні. Цяпер, наколькі нам вядома, у рэгіёне працуе як мінімум пяць ініцыятываў, якія займаюцца мадэрнізмам: у Львове, Кракаве і г.д. Яны маюць сайты, групы ў сацыяльных сетках, плакаты, налепкі і г.д.

— Якую мэту вы сабе ставілі, пачынаючы праект?

— Актуалізаваць мадэрнісцкую спадчыну Брэста, каб жыхары нашага горада былі ўважлівейшыя да архітэктурнай спадчыны, бераглі і захоўвалі. Найперш, безумоўна, самі жыхары тых дамоў, пра якія мы распавядаем. Таксама мы рупімся пра тое, каб гэтыя будынкі ўключаліся ў спіс гісторыка-культурных каштоўнасцяў і ахоўваліся на дзяржаўным узроўні. У мінулым месяцы мы акурат даслалі заяву на ўключэнне ў спіс спадчыны будынка, пра які шукалі інфармацыю і ў Брэсце, і ў Варшаве. Чакаем адказу цяпер.

 

“Мы не адмаўляемся ад крэпасці, а дадаём”

— Ці шмат саміх будынкаў, якія знаходзяцца ў фокусе вашай увагі?

— Мы налічылі каля 100 будынкаў. Толькі 30 з іх уваходзяць у гістарычны цэнтр і неяк ахоўваюцца. Гэта не так і шмат. Хацелася б, каб такія будынкі ўключалі комплексна: напрыклад, вуліцу Крупскай, якую складаюць пяць міжваенных дамкоў. Ёсць і аддаленыя будынкі, але гэта не значыць, што пра іх не трэба думаць і клапаціцца.

Скажам, на Будзённага, 3 ёсць мадэрнісцкі будынак. Зусім побач з ім — будоўля. На жаль, будынак не вытрымаў, пайшлі трэшчыны, людзі адтуль адселеныя… Ён у спісе каштоўнасцяў, але ходзяць чуткі, што “пад шумок” са спісу яго выключаць і знясуць. Мяркуем, што за яго яшчэ варта пазмагацца — зваротамі да чыноўнікаў, адукацыйнымі мерапрыемствамі.

— Існуе міф, што Брэст — гэта найперш пра вайну, 1941 год, крэпасць і г.д. Ці быў ваш праект спробай рэбрэндынгу горада?

— Так, у тым ліку і гэта. Нашы мапы чатырохмоўныя: беларуская, руская, польская і ангельская. Яны разлічаныя і на берасцейцаў, і на турыстаў. Мы хочам, каб апошнія заўважалі не толькі крэпасць і Савецкую вуліцу, а і нешта яшчэ. Сваю прадукцыю мы распаўсюджваем праз кавярні, гатэлі, офісы партнёрскіх арганізацыяў. Наклад не такі вялікі — збольшага ўсё разышлося!

Вяртаючыся да крэпасці: было б дзіўна наогул адмаўляцца ад яе. Гэта сімвал, і людзі да яго цягнуцца. Мы проста дадаём, што акрамя яго ёсць яшчэ шмат цікавага, каб турысты не думалі, што можна зірнуць на крэпасць, а ў сам горад і заязджаць не варта. Мы працуем на тое, каб турысту было цікава застацца ў горадзе хаця б на некалькі дзён, ацаніць Брэст з розных ракурсаў.

“Шыльды на дамах — у перспектыве, нам бы самі дамы захаваць…”

— У чым асаблівасць менавіта берасцейскай трактоўкі канструктывізму? Аднапавярховасць, дрэва як будаўнічы матэрыял, нешта яшчэ?..

— Агулам, каб не паблытацца, мы кажам пра мадэрнізм. Ужываем форму “брэсцкі канструктывізм” — фактычна, гэта распаўсюджаная назва для нашага мадэрнізму. Гэта больш кампактныя формы, функцыяналізм, канцэпцыя прыватных дамкоў з садамі. Усё гэта местачковы мадэрнізм.

Шмат асабнякоў з 2-3 паверхамі. Драўляных дамкоў у падобным стылі мы пакуль знайшлі толькі два. Зазвычай гэта дамы сядзібнага тыпу на адну сям’ю, якія знаходзіліся ў прыватнай уласнасці гэтай сям’і ці здаваліся ў арэнду. Лаканічныя формы, круглыя вокны, плоскі дах… Зрэшты, з дахам ёсць такая асаблівасць: глядзіш на фасад — здаецца, што дах плоскі. Насамрэч ён збудаваны пад вуглом, але тое бачна толькі з двара.

— Ці вядома нешта пра лёсы архітэктараў і жыхароў гэтых дамоў у 1920—1930-я?

— Большасць архітэктараў — прыезджыя палякі, якія будавалі адпаведна агульнаеўрапейскай і польскай модзе. Найбольш вядомы з іх — Юзаф Бараньскі, галоўны архітэктар горада. Ён і сам жыў у адным з такіх дамоў разам з сям’ёй да 1939-га года. Пасля з’ехаў і працягваў працу ўжо ў Польшчы, пакуль не памёр у 1960-х. Магчыма з часам мы парупімся і пра шыльду на ягоным доме, але наўрад ці гэта пытанне найбліжэйшай перспектывы. Пакуль важна сам дом захаваць.

“Глядзіш з акна, а там — мадэрнізм!”

— Вы самі пагадзіліся б жыць у падобным доме-помніку?

— Так, вядома! Жыву ў сучасным доме, але вокны акурат выходзяць на мадэрнісцкую спадчыну — гэта суцяшае. Мы бачылі нешта падобнае ў Маскве: краязнавец выкупіў мадэрнісцкі будынак, зрабіў там рамонт пад стыль пачатку стагоддзя, завёз мэблю 1920-х гадоў і… здае гэтую кватэру! Гэта вельмі крута!

— Праект ужо скончаны ці ёсць нейкае бачанне яго развіцця, пашырэння?

— Планаў багата. Мы хочам унесці вайсковы інтэрнат у спіс каштоўнасцяў. Зрабіць ужо трэцюю версію сайта, дзе будзе больш будынкаў і інфармацыі. Натуральна, трэці год запар плануем паўдзельнічаць у фэсце экскурсаводаў. Калі пацяплее — працягнем свае экскурсіі. Сёлета 1000-годдзе Брэста, думаем пра гістарычны івэнт з гэтай нагоды.

З’яўляюцца і цікавыя партнёрскія прапановы. Скажам, кавярня прапаноўвае зрабіць налепкі з выявамі мадэрнісцкіх будынкаў горада для кубачкаў з кавай навынас. Чаму не? Хай і турысты, і берасцейцы, шпацыруючы з кавай па горадзе, часцей прыглядаюцца да старых прыгожых будынкаў побач!

 

Гутарыў Алесь Кіркевіч

Тэгі: Брэст

Апошняе ў рубрыцы:

valiancina_shauchenka
Грамадства Літаратура

Альгерд Бахарэвіч. Занадта чужы для таго, каб быць «сваім»

Сёння адзначае свой 48-мы дзень народзінаў пісьменнік і публіцыст, аўтар 25 кніг (у тым ліку зборніка паэзіі «Вершы»)...

valiancina_shauchenka
Культура Літаратура

10-12 лютага ў Вільні пройдзе паэтычны фестываль «Вершы на асфальце» імя Міхася Стральцова

Штогадовы міжнародны паэтычны фестываль, у якім бяруць удзел паэты з Беларусі і замежных краін, сёлета адбудзецца...

valiancina_shauchenka
Грамадства

Паўла Мажэйку пакінулі пад вартай яшчэ на месяц

Паведамляюць праваабаронцы. Папярэдні тэрмін утрымання пад вартай гродзенскага журналіста і грамадскага дзеяча...

valiancina_shauchenka
Гісторыя

Адметнасці беларускага календара: як не заблытацца

Са старажытных часоў людзі намагаліся ўладкаваць сваё жыццё, прывесці да нейкай сістэмы. Назіраючы за рытмічнасцю...

Апошнія навіны

    Грамадства Літаратура
    Альгерд Бахарэвіч. Занадта чужы для таго, каб быць «сваім»
    Культура Літаратура
    10-12 лютага ў Вільні пройдзе паэтычны фестываль «Вершы на асфальце» імя Міхася Стральцова
    Грамадства
    Паўла Мажэйку пакінулі пад вартай яшчэ на месяц
    Грамадства
    Ён, яна і старажытны дуб. Вальс «1863» стаў кліпам да дня народзінаў Каліноўскага
    Грамадства Літаратура
    Раман знакамітага польскага пісьменніка Шчэпана Твардаха «Кароль» з'явіўся ў продажы
    Вандруем разам
    10 дрэваў Беларусі, на якія варта паглядзець
    Мастацтва
    Фантастычная прыгажосць. Ад гэтага фотапраекта цяжка адарвацца: тут прывычныя беларускія вышыўкі выглядаюць як творы сучаснага мастацтва
    Вандруем разам
    Лазенкі ў Відзах-Лаўчынскіх. Асаблівасці гістарычнага месца
    Мастацтва
    Пад пагрозай знішчэння першая бабруйская мазаіка. Пагутарылі з яе аўтарам – мастаком Сямёнам Абрамавым
    Грамадства
    Вечар памяці Аляксея Стрэльнікава ў музеі Вольнай Беларусі
    Грамадства «Музыка»
    Затрыманы музыка Аляксандр Бурак
    Гісторыя
    Чарнаброва Марыська, якая натхняла на паўстанне
    Грамадства Літаратура
    «Беларусь — краіна паэтак». Новае відэа ад Андрэя Хадановіча
    Грамадства «Музыка»
    «Такая вечарынка». У гурта «Nochy» выйшла новая песня і кліп
    Музыка Літаратура
    Вялікая прэм’ера: Уладзіміра Караткевіча праспяваюць на сцэне Белдзяржфілармоніі

Афіша

  • 01.02

    Спектакль у авангардным тэатры Komuna Warszawa ў пастаноўцы Паліны Дабравольскай

  • 01.02 — 22.04Выстава ткацкіх працаў у Мінску
  • 01.02 — 05.02Выстава Наталлі Разуменка ў Мінску
  • 01.02 — 30.03Экспазіцыя да 100-годдзя з дня нараджэння Алены Васілевіч у Мінску
  • 01.02 — 26.02Выстава айца Сяргея Сурыновіча «Птушыны вянок» ў Віцебску
  • 01.02 — 27.02Зімовая выстава ў Мінску
  • 01.02 — 26.02«Самародак з Рагачова». Выстава Анатоля Каплана ў Гомелі
  • 01.02 — 28.02Выстава выцінанкі «Зімовыя цуды» ў Маладзечне

УСЕ ПАДЗЕI

Рассылка навінаў

Важнае пра нас

  • Што такое "Будзьма беларусамі!"
  • Рэкламадаўцам
  • Асобы кампаніі
  • Усе праекты "Будзьма!"
  • Рэдакцыйная пошта: [email protected]

Папулярнае

    • Лідар «Океана Ельзи» Святаслаў Вакарчук пракаментаваў прысуд за сваю песню ў Мінску
    • Мікалай Пачкаеў: «Беларуская лацінка далёкая ад польскай, а гістарычнай сувязі сучаснага кірылічнага алфавіту з тэкстамі старабеларускай мовы няма»
    • Гурт NaviBand выпусціў новы сінгл з украінскай спявачкай Tayanna. Паслухайце, як нашы мовы гучаць разам
    • «Нікому няма справы, ці беларусы — нашчадкі паўстанцаў-1863, Каліноўскага, ВКЛ, Вітаўта, Астрожскага»
    • «Цяпер у мяне ёсць месца, дзе я магу быць шчырай і не думаць пра тое, каб выжыць»: актрыса Святлана Зелянкоўская адкрыла ў Варшаве тэатр-студыю
© Грамадская культурніцкая кампанія «Будьма беларусамі!», 2008-2019.
Логотип