• budzma.by
  • Пра нас
  • Крама
Будзьма беларусамі! Будзьма беларусамі!
telegram www.instagram.com/budzma/ Facebook.com vk.com twitter.com youtube.com
  • Актуаліі
  • Меркаванні
  • Гісторыя
  • Літаратура
  • Гатуем з «Будзьма!»
  • «Разумняты»
  • Словы мацней
  • Вандруем разам
  • «Пра тэхналогіі і не толькі»
  • Афіша
18.02.2019 | Разам да справы!

Брэст: не толькі крэпасць, але і мадэрнісцкая архітэктура

Каманда з чатырох чалавек спрабуе змяніць імідж горада, які больш чым паўстагоддзя найперш асацыюецца з Брэсцкай крэпасцю. Ці рэальна гэта? У “бой” ідуць і звесткі з варшаўскіх архіваў, і кубачкі з кавай навынас…

Мадэрнісцкая архітэктура міжваеннага часу ў Брэсце яшчэ пару гадоў таму была малавядомым феноменам, пра які нешта ведалі адно спецыялісты. Энергія чатырох чалавек (стваральнік сайта, гісторык, менеджар і піяршчык) спрабуе змяніць сітуацыю і нагадаць берасцейцам ды гасцям горада, што акуратныя дамкі 1920-х гадоў з плоскімі дахамі — гэта важная турыстычная “фішка” і неад’емная частка спадчыны.

Дамо слова Алене Каховіч, менеджару праекта “Брэсцкі канструктывізм”

 

Алена Каховіч. Фота by 34mag.net

 

“Усё пачалося з брашуркі пра мадэрнізм у Гдыні”

— Як з’явілася ідэя заняцца такім праектам? Гэта любоў да архітэктуры, гісторыі, абстрактная цікавасць да роднага горада?

— З Ірынай Мароз, нашым гісторыкам, мы разам вучыліся на гістфаку. На другім курсе ў 2009 годзе неяк убачылі брашуру пра мадэрнізм у Гдыні. Яшчэ тады нам вельмі спадабалася, тэма зачапіла. У нас жа, у Брэсце, таксама ёсць такія дамы. Але на той момант мы яшчэ не ведалі, што з усім гэтым рабіць.

Наступным разам тэма ўсплыла ажно ў 2017-м. Тады наш праграміст Валянцін Тур дапамог зрабіць сайт, прысвечаны тэме. Ірына занялася пошукам краязнаўчай інфармацыі. Я занялася менеджментам праекта. Апошняй да нас далучылася Марына Заўражная, якая занялася піярам, перакладамі мапаў. Далей былі конкурсы праектаў, прызавыя месцы…

Два гады таму тэма яшчэ не была ў топах, мы мелі на руках усяго адну брашурку з Гдыні. Цяпер, наколькі нам вядома, у рэгіёне працуе як мінімум пяць ініцыятываў, якія займаюцца мадэрнізмам: у Львове, Кракаве і г.д. Яны маюць сайты, групы ў сацыяльных сетках, плакаты, налепкі і г.д.

— Якую мэту вы сабе ставілі, пачынаючы праект?

— Актуалізаваць мадэрнісцкую спадчыну Брэста, каб жыхары нашага горада былі ўважлівейшыя да архітэктурнай спадчыны, бераглі і захоўвалі. Найперш, безумоўна, самі жыхары тых дамоў, пра якія мы распавядаем. Таксама мы рупімся пра тое, каб гэтыя будынкі ўключаліся ў спіс гісторыка-культурных каштоўнасцяў і ахоўваліся на дзяржаўным узроўні. У мінулым месяцы мы акурат даслалі заяву на ўключэнне ў спіс спадчыны будынка, пра які шукалі інфармацыю і ў Брэсце, і ў Варшаве. Чакаем адказу цяпер.

 

“Мы не адмаўляемся ад крэпасці, а дадаём”

— Ці шмат саміх будынкаў, якія знаходзяцца ў фокусе вашай увагі?

— Мы налічылі каля 100 будынкаў. Толькі 30 з іх уваходзяць у гістарычны цэнтр і неяк ахоўваюцца. Гэта не так і шмат. Хацелася б, каб такія будынкі ўключалі комплексна: напрыклад, вуліцу Крупскай, якую складаюць пяць міжваенных дамкоў. Ёсць і аддаленыя будынкі, але гэта не значыць, што пра іх не трэба думаць і клапаціцца.

Скажам, на Будзённага, 3 ёсць мадэрнісцкі будынак. Зусім побач з ім — будоўля. На жаль, будынак не вытрымаў, пайшлі трэшчыны, людзі адтуль адселеныя… Ён у спісе каштоўнасцяў, але ходзяць чуткі, што “пад шумок” са спісу яго выключаць і знясуць. Мяркуем, што за яго яшчэ варта пазмагацца — зваротамі да чыноўнікаў, адукацыйнымі мерапрыемствамі.

— Існуе міф, што Брэст — гэта найперш пра вайну, 1941 год, крэпасць і г.д. Ці быў ваш праект спробай рэбрэндынгу горада?

— Так, у тым ліку і гэта. Нашы мапы чатырохмоўныя: беларуская, руская, польская і ангельская. Яны разлічаныя і на берасцейцаў, і на турыстаў. Мы хочам, каб апошнія заўважалі не толькі крэпасць і Савецкую вуліцу, а і нешта яшчэ. Сваю прадукцыю мы распаўсюджваем праз кавярні, гатэлі, офісы партнёрскіх арганізацыяў. Наклад не такі вялікі — збольшага ўсё разышлося!

Вяртаючыся да крэпасці: было б дзіўна наогул адмаўляцца ад яе. Гэта сімвал, і людзі да яго цягнуцца. Мы проста дадаём, што акрамя яго ёсць яшчэ шмат цікавага, каб турысты не думалі, што можна зірнуць на крэпасць, а ў сам горад і заязджаць не варта. Мы працуем на тое, каб турысту было цікава застацца ў горадзе хаця б на некалькі дзён, ацаніць Брэст з розных ракурсаў.

“Шыльды на дамах — у перспектыве, нам бы самі дамы захаваць…”

— У чым асаблівасць менавіта берасцейскай трактоўкі канструктывізму? Аднапавярховасць, дрэва як будаўнічы матэрыял, нешта яшчэ?..

— Агулам, каб не паблытацца, мы кажам пра мадэрнізм. Ужываем форму “брэсцкі канструктывізм” — фактычна, гэта распаўсюджаная назва для нашага мадэрнізму. Гэта больш кампактныя формы, функцыяналізм, канцэпцыя прыватных дамкоў з садамі. Усё гэта местачковы мадэрнізм.

Шмат асабнякоў з 2-3 паверхамі. Драўляных дамкоў у падобным стылі мы пакуль знайшлі толькі два. Зазвычай гэта дамы сядзібнага тыпу на адну сям’ю, якія знаходзіліся ў прыватнай уласнасці гэтай сям’і ці здаваліся ў арэнду. Лаканічныя формы, круглыя вокны, плоскі дах… Зрэшты, з дахам ёсць такая асаблівасць: глядзіш на фасад — здаецца, што дах плоскі. Насамрэч ён збудаваны пад вуглом, але тое бачна толькі з двара.

— Ці вядома нешта пра лёсы архітэктараў і жыхароў гэтых дамоў у 1920—1930-я?

— Большасць архітэктараў — прыезджыя палякі, якія будавалі адпаведна агульнаеўрапейскай і польскай модзе. Найбольш вядомы з іх — Юзаф Бараньскі, галоўны архітэктар горада. Ён і сам жыў у адным з такіх дамоў разам з сям’ёй да 1939-га года. Пасля з’ехаў і працягваў працу ўжо ў Польшчы, пакуль не памёр у 1960-х. Магчыма з часам мы парупімся і пра шыльду на ягоным доме, але наўрад ці гэта пытанне найбліжэйшай перспектывы. Пакуль важна сам дом захаваць.

“Глядзіш з акна, а там — мадэрнізм!”

— Вы самі пагадзіліся б жыць у падобным доме-помніку?

— Так, вядома! Жыву ў сучасным доме, але вокны акурат выходзяць на мадэрнісцкую спадчыну — гэта суцяшае. Мы бачылі нешта падобнае ў Маскве: краязнавец выкупіў мадэрнісцкі будынак, зрабіў там рамонт пад стыль пачатку стагоддзя, завёз мэблю 1920-х гадоў і… здае гэтую кватэру! Гэта вельмі крута!

— Праект ужо скончаны ці ёсць нейкае бачанне яго развіцця, пашырэння?

— Планаў багата. Мы хочам унесці вайсковы інтэрнат у спіс каштоўнасцяў. Зрабіць ужо трэцюю версію сайта, дзе будзе больш будынкаў і інфармацыі. Натуральна, трэці год запар плануем паўдзельнічаць у фэсце экскурсаводаў. Калі пацяплее — працягнем свае экскурсіі. Сёлета 1000-годдзе Брэста, думаем пра гістарычны івэнт з гэтай нагоды.

З’яўляюцца і цікавыя партнёрскія прапановы. Скажам, кавярня прапаноўвае зрабіць налепкі з выявамі мадэрнісцкіх будынкаў горада для кубачкаў з кавай навынас. Чаму не? Хай і турысты, і берасцейцы, шпацыруючы з кавай па горадзе, часцей прыглядаюцца да старых прыгожых будынкаў побач!

 

Гутарыў Алесь Кіркевіч

Тэгі: Брэст

Апошняе ў рубрыцы:

valiancina_shauchenka
Літаратура Беларуская мова

Васіль Каваль — пісьменнік з моцнай сувязі з зямлёй, вёскаю, сялянствам

Каб даведацца, што за людзі былі пісьменнікі, якія ўваходзілі ў літаратуру ў 1920-я і пазнейшыя гады, з кім хаўрусавалі,...

valiancina_shauchenka
Гісторыя

Падчас раскопак на тэрыторыі музея «Стары Менск» была знойдзена сенсацыйная знаходка

Археолагі разам з валанцёрамі знайшлі донца гаршка з асабістым гербам князя Ізяслава, паведамляе Глеб Лабадзенка. ...

valiancina_shauchenka
Музыка

«Мне хацелася даць сігнал, што мы чуем адзін аднаго»: Света Бень запісала новы альбом

Новы музычны альбом Светы Бень нарадзіўся ў супрацоўніцтве з Галяй Чыкіс. Пакуль плытка яшчэ не мае назвы, але пачуць...

valiancina_shauchenka
Грамадства Музыка

Затрымалі Святлану Герасімовіч, маці спявачкі Рыты Дакоты

Пра гэта паведамляюць праваабаронцы. Праўладныя СМІ пішуць, што жанчына была «ўдзельніцай масавых беспарадкаў, падтрымлівала...

Апошнія навіны

    Літаратура Беларуская мова
    Васіль Каваль — пісьменнік з моцнай сувязі з зямлёй, вёскаю, сялянствам
    Гісторыя
    Падчас раскопак на тэрыторыі музея «Стары Менск» была знойдзена сенсацыйная знаходка
    Музыка
    «Мне хацелася даць сігнал, што мы чуем адзін аднаго»: Света Бень запісала новы альбом
    Грамадства Музыка
    Затрымалі Святлану Герасімовіч, маці спявачкі Рыты Дакоты
    Грамадства Адукацыя
    Не стала прафесара Анатоля Федарука, выбітнага знаўцы сядзібна-паркавай гісторыі нашай краіны
    Гісторыя Гатуем з «Будзьма!»
    Страва для сарматаў — хатні паштэт з курынай печані. Гатуем разам з «Будзьма!»
    Гісторыя Літаратура Беларуская мова
    Сёння дзень памяці Якуба Коласа
    Літаратура
    Эпоха Купалы: далёкая і незабытая. Дзе пабачыць аўтографы паэта і вершы ў патроннай гільзе?
    Грамадства Адукацыя
    Літоўскую школу пад Воранава закрываюць. Афіцыйна — з-за «пагрозы жыццю і здароўю дзяцей»
    Краіна Асоба
    «Колькі грошай пайшло, не лічыў і не хачу». Былы мэр Талачына адзін аднаўляе 200-гадовую капліцу
    Грамадства
    Рабіся інакшым — альбо загінеш
    Грамадства Літаратура
    Названы лаўрэаты Міжнароднай літаратурнай прэміі імя Гётэ
    Грамадства Гісторыя
    У Гродне могуць знесці канструктывісцкі дом 1930-х. Яго пачалі аднаўляць, а цяпер прадаюць
    Грамадства
    Музыку Ігара Банцэра арыштавалі на 15 сутак. Прычына невядомая
    Грамадства
    Краязнаўцу і журналіста Ігара Хмару затрымалі за размову на беларускай мове на вуліцы

Афіша

  • 14.08 — 13.08

    ПАДЗЕЯ ДНЯ: Астранамічная экскурсія з Віктарам Малышчыцам у Сёмкаве

  • 14.08Фотавыстава Віталя Бутырына «Паэтыка фотаграфікі» ў Мінску
  • 14.08 — 31.08Зброя ВКЛ на выставе ў Нясвіжы
  • 14.08 — 25.09Выстава беларускага мастацтва «Калі сонца нізка — цені доўгія» ў Лейпцыгу
  • 14.08 — 28.08Выстава Марка Шагала ў Мінску
  • 14.08 — 18.09Арганны фестываль Ars Magna Organi па гарадах Беларусі
  • 14.08 — 18.08Выстава «Odszkolnić!» у Беластоку
  • 14.08 — 19.09Выстава Сяргея Селіханава «Вяртанне» ў Віцебску

УСЕ ПАДЗЕI

Рассылка навінаў

Важнае пра нас

  • Што такое "Будзьма беларусамі!"
  • Рэкламадаўцам
  • Асобы кампаніі
  • Усе праекты "Будзьма!"
  • Рэдакцыйная пошта: razam@budzma.org

Папулярнае

    • Вядомы рэпетытар і педагог Яўген Лівянт тлумачыць, чаму правалілася кампанія па набору ў ВНУ
    • З’явілася магчымасць усталяваць беларускі інтэрфейс у Windows
    • Як праходзіць фестываль SPRAVA ў вёсцы Белая Царква — фотарэпартаж
    • У Магілёве паставілі помнік святару Каніскаму
    • Анёл і яго цень. Два гады пасля 9 жніўня 2020-га
© Грамадская культурніцкая кампанія «Будьма беларусамі!», 2008-2019.
Логотип
Распрацавана і звярстана Логотип компании IBWM