Усе мы ведаем тэорыю балцкага паходжання беларусаў. Паводле яе, вырашальную ролю ў фарміраванні беларускага этнасу адыграў балцкі субстрат. Затым, паводле афіцыйнай гістарыяграфіі, у другой палове 1-га тысячагоддзя нашай эры тэрыторыя Беларусі была заселена славянамі. Але ўсе дадзеныя (археалогія, мовазнаўства, этнаграфія) указваюць на тое, што, па ўсёй верагоднасці, НІЯКОЙ МІГРАЦЫІ СЛАВЯНАЎ НА ТЭРЫТОРЫЮ БЕЛАРУСІ НЕ БЫЛО. У прыватнасці, яна не насіла масавы характар.
Параўноўваючы генетычную адлегласць беларусаў па гаплагрупам Y-храмасомы з археалагічнай картай Еўропы III-IV стст. н.э., можна прыйсці да высновы, што аснову беларускага этнасу склалі балцкія плямёны Штрыхаванай керамікі і Днепра-дзвінскай культуры :
Цяпер зірнем на карту генетычнай адлегласці беларусаў:
Сумяшчэнне карты генетычнай блізасці беларусаў з арэалам балцкіх плямён III-IV стст. н.э. (выдзелена сінім колерам):
Як бачым, генетычная блізкасць беларусаў цалкам супадае з балцкімі археалагічнымі культурамі жалезнага веку. Апроч таго, найбольш генетычна блізкімі да беларусаў з’яўляецца насельніцтва з ўсходу Польшчы і захаду Расійскай Федэрацыі. Гэта лагічна, бо ў сярэднявеччы на ўсходзе Польшчы жыліі балцкія плямёны Мазураў, часткова Прусаў і Яцвягаў. Захад Расіі засяляла племя Голядзь. Усе яны былі блізкія генетычна да Крывічоў, Радзімічаў, Яцвягаў і Літвы (карта).
А вось Палешукі, як паказалі генетычныя дадзеныя, усёж-такі больш украінцы чым беларусы:
Карта генетычнай адлегласці ўкраінцаў (генетычны ландшафт па гаплагрупам Y-храмасомы).
Увогуле, складваецца такое ўражанне, што ўкраінцы (і палешукі ў тым ліку) – адзіны т.н. “усходнеславянскі народ”, які мае славянскае паходжанне. Для гэтага дастаткова зірнуць на карту славянскіх тэрыторый у 6 ст.н.э.:
Што мы маем пра тэрыторыю еўрапейскай Расіі? Відавочна адно: ядро расійскай дзяржаўнасці (Маскоўскае царства) сфарміравалася вакол балцкага племені голядзь, аднак на сённяшні дзень у сваёй масе тут значна пераважае фіна-вугорскі этнас. Параўнайце карту археалагічных культур Еўропы 3-4 ст. н.э. (гл. вышэй) з картай генетычнай блізкасці расіянаў поўначы:
і з картай адлегласці народаў карэлаў, вепсаў, іжоры:
…і комі прылужскіх:
А вось так выяглядае генетычная карта адлегласці жмудзінаў (суч. літоўцаў):
Як бачна, жмудзіны генетычна вельмі далёка да беларусаў (можа таму тэрыторыю Жмудзі ў сярэднявеччы была для Літвы (беларусаў) разменнай манетай пры тэрытарыяльных прэтэнзіях з Ордэнам?).
Генетычная карта блізкасці палякаў:
Карта Чэхаў:
Славакаў:
Эстонцаў:
Фінаў:
Латышоў:
З усяго вышэйсказанага можна зрабіць наступныя вывады:
1) беларусы – гэта балты-аўтахтоны, якія жывуць на сваёй тэрыторыі як мінімум 3,5 тыс. гадоў (дзеля інтарэсу раю пачытаць тут).
2) славянізацыя беларусаў (у першую чаргу крывічоў) пачалася ў момант фарміравання Полацкага княства ў выніку траплення пад сферу ўплыва Кіеўскага княства (п-д т.н. “Кіеўскай Русі”). “Руская мова”, як мова князя і царквы, хутка стала моваю прагрэсіўнай часткі насельніцтва і гараджан (Гародня, Наваградак і Ваўкавыск – у тым ліку). Адначасова па падобнаму сцэнару адбываецца славянізацыя захаду этнічнай тэрыторыі суч. Расіі, у прыватнасці голядзі (11-12 ст.). Аднак асноўная частка насельніцтва (сяляне) дагэтуль размаўлялі на балцкіх дыялектах.
3) наступны і канчатковы перыяд славянізацыі беларусаў адбываўся ў 13-16 ст., у часы ВКЛ. “Руская мова”, стаўшы дзяржаўнаю моваю Літоўскага княства, пачынае набываць свае адметныя фанетычныя асаблівасці, змешваючыся з моваю балтаў (т. н. “літоўская”, або “старабеларуская мова”). Захад Беларусі, які да к. 15 – пач. 16 ст. яшчэ заставаўся “неславянскім”, пасля прыняцця хрысціянства па каталіцкаму абраду (“хрышчэнне Літвы”) паступова становіцца славянамоўным. Канчаткова арэалы балцкай мовы знікаюць тут толькі ў пач. ХХ ст.
4) “усходнеславянскае адзінства” – міф, прыдуманы Расіяй дзеля апраўдання сваёй экспансіі на землі Беларусі і Украіны (даследчыкамі ўжо даўно заўважана, што “Повесть временных лет”, якая, як вядома, расказвае ўзнікненні і рассяленні славянаў, не захавалася ў арыгінале, з’яўляецца фальсіфікатам 18 ст.). Парадаксальна тое, што назву “Русь” і “Расія”, нашая ўсходняя суседка запазычыла ў Кіеўскай Русі. Больш падрабязна пра згаданы момант напісана ў гэтым артыкуле.
5) адносна блізкая генетычная блізкасць т.н. славянскіх народаў тлумачыцца не столькі мудрагелістай і нелагічнай тэорыяй міграцыі славянскіх плямёнаў у канцы жалезнага веку, колькі гістарычна сфарміраванай на гэтай тэрыторыі супольнасцю ў бронзавым веку – лужыцкай культурай.
