Купіць сучасную карту свету па-беларуску – немагчыма. Мы прыйшлі ў “Белкартаграфію” з упэўненасцю, што пытанне выпуску карты свету – гэта толькі пытанне фінансаў. Але адказ быў нечаканы: аказваецца, адных грошай мала, патрэбна нешта большае. Але пра ўсё па парадку. На пытанні адказвала галоўны рэдактар РУП “Белкартаграфія” Галіна Паўлаўна Ляхава.
ВАЖНАЯ СПРАВА
– Чым займаецца Белкартаграфія?
– Белкартаграфія – выдавецтва дзяржаўнае. Мы забяспечваем картаграфічнай прадукцыяй Рэспубліку Беларусь. Для ўсіх навучальных устаноў рыхтуем карты менавіта мы, тут у нас манаполія. А таксама выпускаем навукова-даведачныя карты і атласы, тэматычныя: для турыстаў, аўтамабілістаў, паляўнічых і рыбаловаў, складныя і насценныя, – усяго каля 700 найменняў. На працягу апошніх 10 год выпусцілі фундаментальны “Вялікі гістарычны атлас Беларусі” ў 4 тамах. Нядаўна ўвялі новы напрамак – скрэтч-карты.
Зараз сталі ствараць картаграфічную прадукцыю для дзяцей, і яна карыстаецца вялікім попытам. Напрыклад, зрабілі карту “Мая Радзіма – Беларусь”: па-руску і па-беларуску.
– Як можна ўявіць структуру вашай прадукцыі?
– Навучальная – каля 20 %, астатняе – гэта тэматычная прадукцыя з уласным фінансаваннем і ўласнай рызыкай.
– Ці ёсць у вас канкурэнты?
– Канкурэнты ёсць, аднак работы насамрэч усім хапае. Найбольш напружана – па аўтадарожнай тэматыцы, па Мінску.
– Цяпер мала хто з аўтамабілістаў не карыстаецца GPS-лакацыяй і алічбаванымі картамі ў сеціве. Гэта паўплывала на тое, колькі аўтадарожных карт вы выпускаеце, знізіла попыт на вашу прадукцыю?
– Зніжэння попыту мы не адчулі. Попыт на папяровыя карты як існаваў, так і існуе, і нават расце. Вялікі попыт на карты ідзе ад гандлю.
– А ці звярталіся да вас нейкія кампаніі, якія б хацелі выкарыстоўваць вашы картаграфічныя напрацоўкі ў праграмных абалонках?
– Так, нашы карты часта выкарыстоўваюцца ў сістэмах маніторынгу аўтатранспарта.
ЯК З БЕЛАРУСКАЙ?
– Як у вас з выданнямі па-беларуску?
– У навучальнай літаратуры – гэта 50%. А ў тэматычнай – не больш за 30%.
– Расце або зніжаецца?
– Хутчэй расце, калі ўлічыць “Вялікі гістарычны атлас” і дзіцячыя выданні, якія мы стараемся рабіць на абедзвюх мовах.
Як бы прагматычна гэта не гучала, мы павінны арыентавацца на рынак. Пакуль што спажывец не гатовы – магчыма, з-за таго, што дзяржаўныя мовы дзве, школы больш арыентаваныя на рускую мову. Тым не менш, мы разумеем, што карты па-беларуску павінны існаваць, і гатовыя ісці ў гэтым кірунку.
Мы адчуваем сацыяльную адказнасць за беларускую мову і хочам выпускаць па-беларуску больш. Не кожны праект можа быць камерцыйным. Не на ўсім можна зарабіць. Самае буйное картаграфічнае выдавецтва Беларусі павінна ствараць і нешта знакавае.
КАРТА СВЕТУ ПА-БЕЛАРУСКУ
– А вось карты свету па-беларуску няма. І думаю, я далёка не першая, хто гэта заўважыў.
– Ну, не тое, каб зусім няма. Ёсць палітычная карта свету па-беларуску школьная. Усе школы (хто мае патрэбу) такімі картамі забяспечаны. Няма карты ў вольным продажы. Былі адзінкавыя звароты, званкі. Але мы адказваем проста: няма такой колькасці спажыўцоў, каб выпускаць карту свету па-беларуску. Тыражы на беларускай часам “завісаюць”.
У нас ёсць палітыка-адміністратыўная карта Рэспублікі Беларусь. На беларускай мове папярэдні тыраж – 1000 асобнікаў – быў надрукаваны ў 2014 годзе. І вось толькі зараз ён распрадаўся і ў студзені 2019-га мы выпусцілі яшчэ 1000 асобнікаў. На рускай мове за гэты час мы прадалі каля 15000 асобнікаў.
– Давайце шчыра: што трэба, каб насценная карта свету па-беларуску ўсё ж такі з’явілася ў продажы?
– Мы і самі хочам яе выпусціць. Але.
Рэнтабельны тыраж для паліграфіі – 3000 асобнікаў. У такім разе кошт 1 асобніка выйдзе прыстойны, да 5 рублёў. Але ці зможам мы 3000 карт прадаць?
200 асобнікаў мы друкаваць не будзем: гэта нявыгадна ні прадпрыемству, ні заказчыку.
Нас турбуе попыт. Нам бы ўбачыць, што ёсць ахвотныя набыць такую карту, што нехта яшчэ верыць у рынак для беларускамоўнай версіі.
– Як вас пераканаць, што попыт будзе?
– Давайце так. Мы гатовыя выпусціць 2000 беларускамоўных насценных карт свету, паставіць іх гандлёвую сетку, каб кожны мог набыць і павесіць у доме або на працы. Але калі яшчэ нехта замовіць 1000 карт, мы атрымаем аптымальны тыраж і дамо рэнтабельны кошт.
Навошта вам карта свету – рашаць вам. Але калі яна вам патрэбна, самы час кансалідавацца і нешта зрабіць.
Каардынацыяй займаецца некамерцыйны праект imago.by – Старадаўнія карты і гравюры.
Валянціна Андрэева, imago.by
