Абноўлены летась праўладны «Беларускі саюз кінематаграфістаў» (далей БСК) запусціў новую ініцыятыву, паведамляе Еўрарадыё.

Кіраўніцтва саюза плануе стварыць адзіную акцёрскую базу дадзеных. Дзеля гэтага яны збіраюцца з 7 да 24 красавіка правесці кастынгі, фота- і відэапробы акцёраў прафесійных і аматарскіх тэатральных калектываў, якія, паводле задумы, будуць браць удзел у здымках фільмаў пад патранажам БСК.

Мерапрыемствы пройдуць як у абласных, так і ў раённых гарадах краіны: Магілёве, Бабруйску, Брэсце, Гродне, Віцебску, Мінску.

Школьніца з Брэста падчас кастынгу на фільм «Крэпасць», люты 2024 года

«Фільтр для зручных і лаяльных»

Стварэнне такой акцёрскай базы, якой будзе кіраваць дзяржава, патэнцыйна падымае шмат праблемных пытанняў. Напрыклад, ці трапяць туды акцёры, якія знаходзяцца ў «чорным спісе» сілавых органаў. І ці будуць улады выкарыстоўваць базу як інструмент цэнзуры ў сферы культуры.

Афіша кастынгу / Тэлеграм-канал «Саюз кинематаграфістаў РБ»

Сітуацыю Еўрарадыё пракаментавала беларуская прадзюсарка, якая пажадала застацца ананімнай праз бяспеку.

«Шчыра кажучы, я не разумею: хто і як будзе распараджацца гэтай базай? Хто зможа праглядаць дадзеныя акцёраў? Толькі „свае“ студыі і прадакшны ці любы рэжысёр і прадзюсар? Як будуць перадавацца кантакты? На запыт ці праз нейкі закрыты доступ? Якую інфармацыю акцёры павінны падаваць? Ці будуць там фільтры „на карысць дзяржавы“? Ці можна будзе выдаліць свае дадзеныя з базы, калі акцёр перадумае? Усё гэта невядома».

Суразмоўніцу турбуе, што стварэннем базы займаецца кастынг-дырэктарка прыватнай кампаніі «Белроскіно» [Саюз кінематаграфістаў узначальвае Яўген Арэндарэвіч, дырэктар гэтай кампаніі — Еўрарадыё] пры падтрымцы Міністэрства культуры.

«Фактычна кампанія атрымлівае доступ да ўсіх дадзеных акцёраў і магчымасці кантраляваць, хто будзе здымацца, а хто — не. Гэта ўжо не пра рынак і канкурэнцыю, а пра манаполію, дзе адміністрацыйны рэсурс змешваецца з асабістымі інтарэсамі.

Яшчэ цікавейшае тое, што стваральнікі гэтай „ініцыятывы“ раней запускалі платную базу акцёраў у сваёй кампаніі. Людзі плацілі немалыя грошы, каб у яе трапіць. Цяпер пытанне — ці вернуць ім гэтыя грошы? Ці тыя, хто ўжо заплаціў, проста акажуцца лішнімі?

Скрыншот акторскай базы кампаніі „Белроскіно“ / ТАА „Прадзюсарскі цэнтр БЕЛРОСКІНО“

Да таго ж у Беларусі ўсе разумеюць, што акцёраў правяраюць спецслужбы, і вырашаць, хто будзе здымацца, будзе не рынак, а хтосьці „наверсе“. Атрымліваецца, што гэтая база — проста фільтр для зручных і лаяльных, а незалежныя акцёры туды нават не патрапяць», — кажа прадзюсарка.

Звычайна акцёрскія базы фарміруюцца натуральным чынам — праз кастынг-дырэктараў, прадзюсараў, праекты, агенцтвы і агентаў. А не на загад зверху.

«Падобныя цэнтралізаваныя акцёрскія базы ствараліся галоўным чынам у краінах з жорсткім дзяржаўным рэгуляваннем кінаіндустрыі — у Савецкім Саюзе, у Кітаі.

У нармальным рынкавым асяроддзі акцёрскія базы належаць кастынгавым кампаніям, агенцтвам, прадакшнам, і доступ да іх маюць усе прадакшны. Ніхто не патрабуе цэнтралізаванага ўліку і дазволу „зверху“.

З іншага боку, для акцёраў з рэгіёнаў гэта, вядома, можа быць шанцам — магчымасцю трапіць у поле зроку рэжысёраў і атрымаць хаця б нейкую працу. Пытанне толькі ў тым, якой цаной і хто ў выніку будзе гэтым кіраваць», — падсумоўвае суразмоўніца.

Пра радыкальнае стаўленне да нелаяльных артыстаў у снежні мінулага году выказваў новы міністр культуры і актор Руслан Чарнецкі. Чыноўнік падчас прапагандысцкага стрыму «Мінск — Масква» заявіў, што працягне чысткі ў культурным сектары краіны.

«У культуры не павінна быць людзей, якія працуюць не на сваю краіну, а дапамагаюць ворагам. Бо гэтая сфера мае вялікі ўплыў на грамадства. І мы павінны жыць адной ідэяй, мэтай. Ворагі нам тут не патрэбныя», — заявіў Чарнецкі.