Алесь Тодараў на budzma.org разбіраецца з тым, якім чынам чытанне навінаў уплывае на наш мозг і як пераадолець наступсты залежнасці ад негатыўных навін.
Крыніца: grodno.in
Ужо былі артыкулы аб тым, што такое намафобія і думскролінг. З таго часу, як пісаліся гэтыя тэксты, мала што памянялася ў свеце ў лепшы бок, хутчэй наадварот. Таму, пэўна, не лішнім будзе засяродзіцца на тым, як навіны непасрэдна ўплываюць на наш мозг і чаму мы часцяком пачуваемся кепска пасля іх.
Вядома, што негатыўная інфармацыя актывуе наш мозг нашмат мацней, чым пазітыўная. Так ужо склалася эвалюцыйна.Такім чынам нашым далёкім продкам ўдавалася выжыць у надзвычай неспрыяльных умовах. Нам жа негатыў можа моцна ўскладняць жыццё.
Асабліва ў той час, калі кепскія навіны літаральна лезуць з усіх шчылін. Парою нават здаецца, што лепей наогул не чытаць нічога і не сачыць за павесткай, чымся траціць свае нервы на ўсё, што адбываецца з нашым рэгіёнам. Але гэта таксама так сабе падыход, бо зараз як ніколі важна быць у курсе падзей, таму што сітуацыя сапраўды сур’ёзная.
З іншага боку — глыбока занурацца ў чытанне навін таксама не варта, бо гэта гарантавана можа выклікаць мноства негатыўных эмоцый, у тым ліку страх, трывогу і фобіі. Што ў сваю чаргу неспрыяльна адбіваецца на псіха-эмацыйным стане чалавека.
Страх, фобія, трывога. Што ёсць што?
Крыніца: ezopage.com
Страх — гэта рэакцыя на рэальную пагрозу, калі ёсць пэўны аб’ект (сабакі, вышыня, глыбокая вада).
Трывога — гэта калі канкрэтнага аб’екта няма, або ён не ўсвядомлены. Выклікаецца яна, як правіла, не наяўнасцю небяспекі, але адсутнасцю магчымасці яе пазбегнуць у выпадку, калі яна з’явіцца.
Фобія — гэта інтэнсіўны, нерэалістычны страх, які можа перашкаджаць здольнасці сацыялізавацца, працаваць і ўзаемадзейнічаць з людзьмі і прадметамі ў паўсядзённым жыцці.
У пачатку 2020 года ў нерацыянальнага чытання навінаў з’явіўся нават спецыяльны тэрмін — думскролінг, ад ангельскага doom — «наканаванне, пагібель» і scroll — «пракручваць, гартаць». Тады гэта было звязана з распачаўшайся пандэміяй каронавіруса. І першая краіна, якая масава зведала гэтую новую з’яву, была Амерыка. Потым негатыўная звычка перакінулася на ўсе кантыненты і трапіла ва ўсе грамадствы, дзе ёсць сеціва.
Думскролінг — гэта звычка сёрфіць навіны ў стужцы, нават калі яны засмучаюць або прыгнятаюць. Вам падаецца, што вы проста стараецеся быць у курсе апошніх падзей і нічога болей. Але насамрэч далёка не заўжды ўсё так проста — часам чалавек пачынае гадзінамі шукаць тое, што можа яго агаломшыць ці хаця б проста напалохаць.
Цяпер жа, калі падзеі ў нашым рэгіёне набылі яшчэ больш выразны эмацыйна-востры характар, звычка гадзінамі чытаць навіны становіцца не проста актуальнай, але часткай нашай паўсядзённасці.
Давайце паспрабуем разабрацца, як думскролінг уплывае на мозг.
Крыніца: stakanchik.media
У адказ на любую трывожную інфармацыю актывізуецца міндалепадобнае цела — сістэма абвесткі аб небяспецы ў нашым мозгу. І чым часцей гэтая частка галаўнога мозгу актывізуецца, тым мацней мы факусуемся на негатыве.
Такім чынам выходзіць, што чым болей мы займаемся думскролінгам, тым болей «пракачваем» міндаліну — трэніруемся актыўней рэагаваць на негатыўную інфармацыю.
Калі ўжо зусім спрошчана: негатыўныя нейронавыя сувязі становяцца мацней, чым пазітыўныя, што і пагаршае псіха-эмацыйны стан. А ўжо гэта ў сваю чаргу істотна змяншае прадуктыўнасць і яснасць мыслення, ды і ў цэлым якасць жыцця.
Плюс да ўсяго варта дадаць тое, што думскролінг забірае процьму часу, а гэта ўжо само па сабе мінус, бо яго можна было б выдаткаваць на нешта больш плённае. Скажам, чалавек цэлы вечар або паўночы чытае прамінулыя за дзень навіны, а мог бы зрабіць нешта для сябе або сваёй сям’і. Ды і ўзбуджанае міндалепадобнае цела з часам пачынае патрабаваць яшчэ і яшчэ навін.
Даследаванні паказваюць, што калі практыка думскролінгу будзе адбывацца працяглы час, то ў некаторых людзей гэта можа прывесці як да трывожных расстройстваў, так нават і да дыягнаставанай дэпрэсіі. То бок гаворка ўжо не проста пра кепскі настрой з-за чытання нядобрых навінаў.
Як жа вырвацца з гэтага заганнага кола?
Крыніца: poembook.ru
Не чытаць зусім навін не атрымаецца, бо нават калі не будзеш рабіць гэта сам, то абавязкова знойдзецца той, хто перакажа — на працы, у офісе, дома, за сяброўскай бяседай. Ды і, як адзначалася ўжо вышэй, лепей усё ж быць у курсе таго, што адбываецца навокал. Хаця б збольшага, не надта занурваючыся ў аналітычныя глыбіны.
На думку пераважнай большасці нейрабіялагічнай супольнасці, адным з найбольш эфектыўных навыкаў у справе пераадолення наступстваў думкскролінгу з’яўляецца медытацыя ўсвядомленасці. Да гэтага панятку можна аднесці любую практыку, у якой мы канцэнтруемся на тым, што адбываецца ў дадзены момант. Даследаванні паказваюць, што падобныя практыкі дазваляюць знізіць актыўнасць міндалепадобнага цела.
Маса навуковых даследванняў даводзяць карысць медытацыі для нашай псіхікі, паказваюць яе эфектыўнасць. Бо менавіта з яе дапамогай можна рэгуляваць свой эмацыйны стан.
У любым разе галоўным будзе адно: як мага хутчэйшы выхад з замкнёнага кола, якое ўтвараецца шляхам доўгатэрміновага чытання негатыўных навінаў і якое гарантавана не прынясе нічога добрага.
Чытайце яшчэ: Медытацыя для ўсіх як спосаб псіхалагічнай дапамогі: з чаго пачаць
Алесь Тодараў, budzma.org
