Анансавалася, што яна пройдзе ў суботу, але нешта пайшло не так.Вось што сказаў на гэты конт «Народнай Волі» выдавец Зміцер Колас.
— Па-першае, Уладзімір Някляеў няважна сябе адчувае, ён на таблетках, — тлумачыць Колас. — Па-другое, у першы ж дзень працы кірмашу да мяне з усіх бакоў падыходзілі розныя людзі і казалі, што, маўляў, ходзяць тут розныя ў цывільным, не дадуць прэзентацыю правесці. Не дай Божа яшчэ Някляева арыштуюць...
— А можа, вы самі проста забаяліся?
— Ды кіньце вы!
— Тады я не разумею, што вас спыніла. Гэта ж была б добрая раскрутка кнігі... Тым больш легендарны Някляеў сёння не так і часта выступае перад публікай.
— Якая раскрутка, калі гэтай кніжкі ўжо амаль няма, увесь наклад раскупілі! Хутчэй за ўсё, да суботы і кніжак не засталося б.
— А Някляеў, здаецца, і супраць прэзентацыі.
— Мне сказалі ясна: прэзентацыю не дадуць правесці, а Някляева могуць затрымаць, як толькі ён з’явіцца на кірмашы.
— А што, хіба выдатнейшы беларускі пісьменнік не мае права наведаць кніжны кірмаш, які адкрыты абсалютна для ўсіх? Гэта ж не спецмерапрыемства нейкае...
— Вы ў мяне пытаецеся пра гэта?
— Проста сітуацыя выглядае абсурднай. Можаце сказаць, хто канкрэтна вас папярэдзіў наконт таго, што прэзентацыя кнігі Някляева непажаданая?
— Быў намеснік міністра інфармацыі, разам з ім яшчэ нейкія людзі, яны размаўлялі пра гэта. Дырэктарка адной з кнігарань стаяла побач і чула гэтую размову. Нехта сказаў, што, маўляў, Колас выдаў апазіцыйную кніжку. Хаця насамрэч у гэтай кнізе нічога апазіцыйнага няма, і так могуць казаць толькі тыя, хто яе не трымаў у руках. Раман выходзіў у часопісе, які выдаецца і дагэтуль. І асобныя нумары гэтага часопіса і сёння ляжаць у некаторых кнігарнях...
Мы параіліся і вырашылі, што, мабыць, не варта рызыкаваць здароўем чалавека. Разумееце?
Проста некаторыя пішуць: вось, усе пабаяліся выдаць раман, а Колас не пабаяўся. Выбачайце, навошта так пісаць, нават не ведаючы, пра што кніга? Логіка была зусім іншая: шмат беларусаў з’ехала за мяжу, і было рашэнне выдаць кніжку Някляева менавіта там. А потым паразмаўлялі з Уладзімірам Някляевым і вырашылі, што для тых, хто застаўся ў Беларусі, таксама варта зрабіць наклад. І мы выдалі кніжку. Але наклад не вельмі вялікі — колькі паспелі да выставы, столькі і надрукавалі.
Шчыра скажу: я не выстаўляў гэтую кнігу нават на стэнд, думаў, каб хапіла на прэзентацыю асобнікаў. І выдаваў яе толькі тым, хто канкрэтна пра яе пытаўся. А калі б яна стаяла на стэндзе, дык нічога б і ўвогуле не засталося!
— Таму што гэта Някляеў?
— Безумоўна. Хаця вось ляжыць яшчэ адна ягоная кніга, вершы пра каханне, і пакуль ніхто не купіў. А на гэты раман попыт, таму што вакол яго ў інтэрнэце стварылі ажыятаж. Хаця там проста разважанні пра лёс творчага чалавека на ўзоры жыцця Янкі Купалы. Але гэта не дакументальная аповесць, а фантасмагорыя. Яна нечым па стылістыцы падобная на булгакаўскую «Майстар і Маргарыта».
— Ёсць меркаванне, што сябры ліквідаванага Саюза беларускіх пісьменнікаў маглі б выкарыстаць гэты кірмаш як нагоду яшчэ раз заявіць пра сябе...
— Мне падаецца, арганізатары кірмашу лічаць, што гэта дзяржаўная платформа і не варта, каб тут піярыліся тыя, хто не мае дачынення да дзяржаўнага саюза.
— Але адно з’яўленне Някляева выклікала б шмат эмоцый у наведвальнікаў кірмашу.
— Я хачу, каб у Някляева ўсё добра было з ягоным здароўем. Не хачу дадаваць яму выпрабаванняў...
— А як вам увогуле атмасфера на кніжным кірмашы?
— Пуставата крыху. Але звычайна ўдарныя дні — субота-нядзеля...
***
Для даведкі:
Раман «Гэй Бэн Гіном» Уладзімір Някляеў пачынаў як гістарычны, а дапісваў ужо як сучасны. Спачатку ён быў выдадзены ў Польшчы, напрыканцы мінулага года ў розных польскіх гарадах прайшлі прэзентацыі кнігі.
«Раман стаў актуальным, бо вярнулася тое, што, здавалася, назаўсёды засталося ў гісторыі, — распавядаў Някляеў. — Сённяшняе пакаленне беларусаў паўтарае лёс пакалення сталінскіх часоў. Гадоў рэпрэсій, ахвярамі якіх сталі найлепшыя сыны і дочкі Беларусі. У тым ліку нацыянальны геній Янка Купала, пра жыццё і гібель якога раман».
***
З першых вуснаў
Уладзімір Някляеў: «Будзе надрукаваны дадатковы наклад»
«Разам з выдаўцом Зміцерам Коласам прашу прабачэння ў чытачоў за тое, што на кніжным кірмашы ў Мінску не адбылася абвешчаная на 26 сакавіка прэзентацыя рамана "Гэй Бэн Гіном", — гаворыць Уладзімір Някляеў. — Увесь наклад кнігі разышоўся ў першыя два дні працы кірмашу — і на трэці дзень ужо проста не было чаго прэзентаваць. У наступным месяцы будзе надрукаваны дадатковы наклад, кнігу можна будзе набыць у выдаўца».
