Дваццаты нумар інтэрнэт-часопіса “ПрайдзіСвет” пад назвай “Габрэйскі акцэнт” змяшчае вялікую калекцыю тэкстаў, прысвечаных народу, мове і творам, якія раней былі вельмі важнай часткай нашай гісторыі і культуры.
Да Другой сусветнай вайны ў беларускіх гарадах і мястэчках амаль палову (а недзе і больш) насельніцтва складалі габрэі, якія гаварылі і пісалі пра сябе і сваю зямлю на ідышы, на іўрыце, па-беларуску, па-руску, па-польску. Але пасля Катастрофы іх галасы або сціхлі назаўжды ў безыменных магілах, або загучалі далёкім водгуллем з іншых краінаў і кантынентаў.
Новы нумар “ПрайдзіСвета” спрабуе змяніць сітуацыю і зрабіць так, каб габрэйская літаратура, створаная тут або тымі, хто нарадзіўся ў Беларусі ці на прасторах нашай агульнай (Усходняй) Еўропы і адчуваў гэты край сваім, была прачытаная, каб забытыя і жывыя галасы былі пачутыя.
Сярод ключавых перакладных тэкстаў нумару – урывак з ненадрукаванага рамана Мойшэ Кульбака “Панядзелак”, а таксама ягоныя вершы, урывак з паэмы Юлія Таўбіна “Таўрыда”, фрагменты з “Яўрэйскай дзяржавы” Тэадора Герцля, успаміны Бэлы Шагал (пра Віцебск), Аўрома Рэйзэна (пра сваё койданаўскае дзяцінства), Ісруэла-Шые Зінгера (пра Мінск 1920-х), Іты Еліны (пра Магілёў канца ХІХ ст.). Упершыню друкуюцца габрэйскія народныя апавяданні і жарты са збору Вульфа Сосенскага, падрыхтаваныя Віктарам Жыбулем.
Перакладаная паэзія габрэйскіх (і не толькі) аўтараў і аўтарак прадстаўленая ў нумары творамі Хаіма Нахмана Бяліка, Генрыха Гайнэ, Паўля Цэлана, Ганны Марголін, Эмы Лазарус, Умбэрта Сабы, Баляслава Лесьмяна, Кшыштафа Каміля Бачыньскага, Тадэвуша Ружэвіча, Эльзы Ласкер-Шулер, а таксама падборкай песень у перакладзе з ідыша.
Сучасная габрэйская літаратура таксама не засталася па-за ўвагай рэдакцыі “ПрайдзіСвета”: друкуюцца апавяданні Узі Вайля (Ізраіль), Давіда Шульмана (Ізраіль) і Яўгена Ліпковіча (Беларусь); паэзія Іллі Камінскага (ЗША), Барыса Штэрна (Ізраіль) і Інэсы Ганкінай (Беларусь).
Аднак акрамя мастацкіх твораў у “Габрэйскім акцэнце” беларускія аўтары пераасэнсоўваюць як з’явы габрэйскага жыцця, так і стаўленне суайчыннікаў да іх. У сваіх эсэ Альгерд Бахарэвіч разважае на тэму антысемітызму ў мастацтве, а таксама звяртаецца да постаці Людвіка Заменгофа, стваральніка эсперанта. Валер Гапееў і Таня Скарынкіна спрабуюць асэнсаваць габрэйскую прысутнасць у сваёй уласнай гісторыі і ў гісторыі свайго мястэчка.
У нумары змешчаныя пераклады Лявона Баршчэўскага, Аксаны Данільчык, Аляксея Жбанава, Ігара Крэбса, Алега (Давіда) Лісоўскага, Марыі Мартысевіч, Кацярыны Маціеўскай, Вальжыны Морт, Вольфа Рубінчыка, Андрэя Хадановіча, Юлі Цімафеевай, Сяргея Шупы і Ганны Янкуты.
Для вокладкі нумару выкарыстаная карціна Алеся Суровага “Местачковы раманс. Роза”.
Усе тэксты нумару даступныя на сайце prajdzisvet.org.
