• budzma.org
  • Пра нас
  • Крама
Будзьма беларусамі! Будзьма беларусамі!
telegram Tiktok www.instagram.com/budzma/ Facebook.com vk.com twitter.com youtube.com
  • Актуаліі
  • Меркаванні
  • Гісторыя
  • Літаратура
  • Музыка
  • Гатуем з «Будзьма!»
  • Гісторыя за 5 хвілін
  • Трызуб і Пагоня
  • Разумняты
  • Вандруем разам
  • Афіша
23.12.2016 | Мастацтва

Мастак Зміцер Шапавалаў: “Тэма войска ВКЛ мае стаць візітоўкай Беларусі”

Зміцер Шапавалаў займаецца станковай графікай на тэму ваяроў Вялікага Княства і марыць стварыць грандыёзны вайсковы альбом з выявамі.

Большасць працаў мастака — гэта графіка: афорты, малюнкі, гравюры. З вялізных матрыцаў лінарытаў і мініяцюрных гравюрак памерам з кніжны экслібрыс пазіраюць лісоўчыкі 1612 года, крылатыя гусары з леапардавымі накідкамі, байцы артылерыйскай абслугі і г.д. Ёсць і цалкам адрозныя па выкананні творы на тую ж тэму: напрыклад, мадэль галеона з Курляндскага флоту ВКЛ, праўда, яшчэ не завершаная.

Пра мастацтва, мінуўшчыну, гістарычную дакладнасць і фантазію чытачам budzma.by распавядае Зміцер Шапавалаў.

 

“Натхняўся Матэйкам і Караткевічам”

— Большасць тваіх працаў апелюе да сармацкага стылю. Як ты да гэтага прыйшоў?

— “Сармацкая” хутчэй тэма, а не стыль. Я працую па тэме ваеннага мінулага нашай Бацькаўшчыны. Мне заўсёды падабалася гісторыя, яшчэ са школы: гартаў падручнікі, разглядаў выявы. На мяне моцна паўздзейнічаў у свой час фільм “Агнём і мячом” паводле Сянкевіча. Калі прачытаў Караткевіча “Каласы пад сярпом тваім” — стала яшчэ больш цікава. Найперш, канечне, прыцягваюць увагу розныя ваенныя аспекты мінуўшчыны. Да гэтай пары, як бачыце, цікавасць не згасла.

— Ці былі нейкія мастакі, якія для цябе выконвалі ролю арыенціраў?

— Натхняў, безумоўна, Ян Матэйка, асабліва па батальных матывах, але і шмат іншых. Паўплываў і мой улюбёны мастак Альбрэхт Дзюрэр. Наогул, мастакі эпохі Адраджэння, на маю думку, — бясспрэчныя аўтарытэты.

— Ты малюеш для замоўнікаў, якія павесяць сабе гэтыя творы ў хаце, для калекцыянераў, для выставаў?..

— Я адкрыты для любых прапановаў (смяецца). На практыцы, канечне, гэта збольшага мая зацікаўленасць і маё жаданне, але, бывае, і людзі нешта замаўляюць, і выстаўляецца нешта. Праз нейкі час вельмі хацеў бы зладзіць асабістую выставу. Была ідэя праілюстраваць працу альбо працы па ваеннай гісторыі часоў ВКЛ. Але сустрэчных памкненняў з боку аўтараў альбо выдаўцоў пакуль няма.

 

“Замоўцы — апантаныя беларушчынай бізнесмены”

— А ты кансультуешся з кімсьці з гісторыкаў?

— Па-першае, у плане гістарычнай кансультацыі мне дапамагае прафесар Юрась Бохан, які ці не найлепшы спец па гісторыі ўзбраення ВКЛ. Ён дае матэрыялы, крыніцы, выявы, як выглядала тая ці іншая рэч. Без яго наўрад ці б працы былі настолькі гістарычна дакладныміаз. Бо калі не ўлічваць асаблівасцяў і адметнасці часу, атрымаецца фэнтэзі.

— Твае замоўцы — гэта бізнесмены, апантаныя беларушчынай гісторыкі, нехта іншы?..

— Апантаныя беларушчынай бізнесмены (смяецца). Такіх няшмат, канечне, але ёсць. Наогул, вялікага прыбытку гэтая праца не прыносіць. Зарабляць атрымліваецца, але не столькі, колькі патрэбна для жыцця. Я раблю тое, што ў мяне атрымліваецца, а згодна з водгукамі збоку, атрымліваецца не так і блага. Значыць, ёсць сэнс працягваць.

— Ці маеш ты канкурэнтаў у Беларусі, якія працуюць з той жа тэмай?

— Наўрад ці варта казаць пра канкурэнтаў, хутчэй гэта калегі. Мой добры сябар Ілля Андрэеў арганізаваў графічную майстэрню imago.by. Гэта чалавек, апантаны гісторыяй, які збірае старажытныя выявы, гравюры, мапы па гісторыі ВКЛ. Усё гэта ў адсканаваным выглядзе ён выкладае на свой сайт. Таксама ён ініцыяваў выраб факсімільных мапаў і гравюраў, якія захаваліся ў невялікай колькасці і непад’ёмныя ў плане кошту нават для калекцыянераў. Тыя ж выявы, якія робіць ён, аформленыя ў рамку, можа набыць сабе кожны. Я таксама ўдзельнічаю ў ягоным праекце.

Вельмі паважаны мной Павал Татарнікаў аздабляе багата гістарычных кніжак, можна лічыць, што мы працуем у адной тэме. З іншага боку, ён працуе з акварэллю — а гэта іншы свет. Я ж працую ў графічных тэхніках — малюнак, афорт. У дадатак, я больш працую ў кірунку ўмоўнага рэалізму, з меншай доляй фантазіі.

“Войска ВКЛ — гэта такая ж легенда, як брытанскі флот”

— Наколькі для цябе важны гэты рэалізм: каб зброя, рыштунак, ландшафты адпавядалі абранай эпосе?

— На розных этапах было па-рознаму. Калі я працаваў, напрыклад, над лінарытам “Грунвальд”, то яшчэ не быў знаёмы са сп. Боханам. Таму і атрымалася даволі фэнтэзійнае бачанне а-ля Матэйка. Вядома ж, напрыклад, што і на ягоным батальным палатне, прысвечаным Грунвальду, ззаду мільгаюць крылатыя гусары, якіх у той час быць не магло.

Пасля я ўжо пачаў паглыбляцца ў дэталі. Мне цікава паказаць прыгажосць рыштунку, які існаваў у нейкі канкрэтны час. Бо мастакі часам закрываюць на гэта вочы і замяняюць тое, што палічылі непрыгожым, нейкімі аналагамі з пазнейшых эпохаў. Маўляў, чаму б на паўстагоддзя не перасунуць нейкую рэч альбо мадэль шалома?

Хрэстаматыйны ў гэтым плане выпадак з мастаком, прозвішча не прыгадаю, які рабіў ілюстрацыі ў ХІХ ст. пра вікінгаў. Менавіта ён палічыў дарэчным дамаляваць ім да шаломаў рогі, што пасля стала паўнавартаснай часткай выяўленчай традыцыі. У гісторыі нічога такога не было, але мастак зрабіў з гэтага ўстойлівы міф: вікінг мае быць у “рагатым” шаломе!

— Ці маеш ты творчую мару?

— Так, бо з усіх сваіх аркушаў я марыў зрабіць акурат кнігу па войску Вялікага Княства Літоўскага з XIV па XVII стст. Гэта меўся б быць тоўсты альбом з вялікай колькасцю ілюстрацыяў. Файна было б, каб такая рэч займела папулярнасць, прадавалася паўсюдна і разыходзілася па хатніх бібліятэках і ў якасці падарункаў. Магчыма, кагосьці б гэта падштурхнула да далейшых праектаў у такім ключы.

Я лічу, што тэма войска Вялікага Княства мае стаць візітоўкай нашай краіны. Як у Вялікабрытаніі стаў легендай брытанскі флот, так у нас — вайсковая справа часоў ВКЛ. Бо столькі войнаў, колькі было ў нас, наўрад ці было ў нейкім іншым кавалку Еўропы. Як бачым, і палякі, і літоўцы лічаць за гонар той факт, што і іх продкі спрычынілся да гэтага, — дзяржава ж была адзінай. Таксама і нам трэба браць у абарот гэты пласт, падводзіць грамадства да сваёй нацыянальнай памяці і сваіх герояў.

 

Размаўляў Алесь Кіркевіч

Апошняе ў рубрыцы:

valiancina_shauchenka
Грамадства

Пара перастаць называць польскім, літоўскім, рускім тое, што належыць беларусам

Старшы аналітык «Цэнтра новых ідэй» і экс-дыпламат Павел Мацукевіч піша ў выданні "Новы час" пра рэпатрыяцыю нацыянальных...

valiancina_shauchenka
Гісторыя Асоба

Няўдалы кароль: кароткае і спрэчнае жыццё Міхала Вішнявецкага

31 траўня 1640 году на сьвет нарадзіўся хлопчык, якому наканавана было стаць на чале Вялікага Княства Літоўскага і Каралеўства...

valiancina_shauchenka
Літаратура

Ад Маўра да вяліка: падборка летняй літаратуры для дзяцей і падлеткаў

Пачалося лета — прыемная пара, калі можна не толькі адпачыць ад урокаў, але і з прыемнасцю пачытаць годную...

valiancina_shauchenka
Грамадства

Куды схадзіць на выходных? Падборка цікавых імпрэзаў на 3-4 чэрвеня

Калі вы раптам яшчэ не вызначыліся, як цікава і з карысцю правесці выходныя, мы падкажам. Канцэрты, маёўка, кватэрнік, спектаклі,...

Апошнія навіны

    Грамадства
    Пара перастаць называць польскім, літоўскім, рускім тое, што належыць беларусам
    Гісторыя Асоба
    Няўдалы кароль: кароткае і спрэчнае жыццё Міхала Вішнявецкага
    Літаратура
    Ад Маўра да вяліка: падборка летняй літаратуры для дзяцей і падлеткаў
    Грамадства
    Куды схадзіць на выходных? Падборка цікавых імпрэзаў на 3-4 чэрвеня
    Вандруем разам
    Ад старажытнай царквы да «міні-зыбіцкай». Што варта паглядзець у Гродне на выходныя
    Літаратура
    «Не загаснуць зоркі ў небе»: творцы з усяго свету зладзілі флэш-моб у падтрымку беларускіх пісьменнікаў
    Музыка Музыка
    Гурт «Петля Пристрастия» выступіў з канцэртам у Берліне. Паглядзіце, як драйвова там было
    Грамадства Музыка
    Ёсць, што паслухаць. Падборка травеньскіх беларускіх трэкаў на любы густ і гаманец
    Грамадства Кіно
    Кінафестываль «Паўночнае ззянне» адкрывае Open Call для беларускіх фільммэйкераў
    Грамадства Кіно
    У анлайн-кінатэатры VODBLISK папаўненне — фільм «II» Улады Сяньковай ужо даступны для прагляду
    Культура Літаратура
    Стартавала выдавецкая ініцыятва «33 кнігі для іншай Беларусі»
    Адукацыя
    Чытанкі, аўдыякнігі, размалёўкі, відэаспектаклі. Падборка карыснага кантэнту ад «Будзьма» для дзяцей і бацькоў
    Культура Рэлігія Паганства
    Ульяны, Куста, Рызыгры, Купалле. Што і як беларусы святкавалі ў чэрвені
    Трызуб і Пагоня
    Готы: адкуль старажытныя германцы ў Беларусі і Украіне? Распавядаем у новым выпуску «Трызуба і Пагоні»
    Літаратура
    Фестываль дзіцячай кнігі «Міхасёвы прыгоды» ў Мінску

Афіша

  • 03.06 — 04.06

    ПАДЗЕЯ ДНЯ: Фестываль «Культура ў выгнанні» ў Кракаве

  • 03.06 — 18.06Выстава «Калі яго парушыць, яно становіцца адчувальным» у Вільні
  • 03.06 — 18.06Выстава выцінанкі Наталлі Каньковай у Віцебску
  • 03.06 — 18.06Выстава «Abstract» у Віцебску
  • 03.06 — 18.06Новыя імёны мастацтва: фестываль «Арт-Мінск»
  • 03.06 — 07.06Pop-up store беларускіх мастакоў у Мінску
  • 03.06 — 08.06 Выстава Анастасіі Рыдлеўскай «Nothing Left» у Познані
  • 03.06 — 10.06«Past Garden». Выстава Рамана Камінскага ў Варшаве

УСЕ ПАДЗЕI

Рассылка навінаў

Важнае пра нас

  • Што такое "Будзьма беларусамі!"
  • Рэкламадаўцам
  • Асобы кампаніі
  • Усе праекты "Будзьма!"
  • Рэдакцыйная пошта: [email protected]

Папулярнае

    • «Таму што мы — беларусы». Як выхоўваць дзіця па-беларуску за мяжой і не толькі?
    • Сяляне ў Вялікім Княстве Літоўскім: як жылі, чым займаліся, што мелі
    • Мелказёраў: я не баюся быць тупаком
    • Тэст: Пазнай выканаўцу па радках з трэка
    • Паглядзіце, якія выцінанкавыя стыкеры зрабіла мастачка Вольга Бабурына
© Грамадская культурніцкая кампанія «Будьма беларусамі!», 2008-2019.
Логотип