Пра «клан Ціханоўскай», самае страшнае ў эміграцыі і парады, якія дапамаглі выплыць, — «Салідарнасці» распавёў беларускі саксафаніст і джазмэн Павел Аракелян.

Павел Аракелян. Фота перададзеныя суразмоўцам

— Павел, вы да апошняга не хацелі эміграваць. Прадавалі музычныя інструменты, каб выжыць у Мінску, бо пасля адбытых сутак працы не было. Як вам даліся апошнія паўтара гады?

— Я не дазваляю сабе пакутаваць і скардзіцца. Самае страшнае, што здарылася: я толькі пераехаў у Вільню і перавёз з сабой маму — яна ўпала, зламала плячо і сцягно.

Нямецкія сябры дапамаглі аплаціць аперацыю па замене шыйкі сцягна. На паўгода я выпаў з жыцця, даглядаючы ляжачую маму і афармляючы нашу легалізацыю.

Але раскісаць я сабе не дазваляю. Дапамагло тое, што сябры-беларусы, якія нас сустрэлі ў Вільні, правільна мяне настроілі і далі парачку граматных парадаў.

— Падзяліцеся, калі не сакрэт.

— Першае і галоўнае — настройвацца на тое, што хутка ты дадому не вернешся. Пяць, дзесяць гадоў — ніхто не ведае.

Не трэба штосекундна маніторыць навіны ў надзеі: «А можа ўжо ўсё?» Не, ты прыехаў у эміграцыю, і хутка нічога не памяняецца. Таму з першых дзён уладкоўвай сваё жыццё ў новай краіне з улікам таго, што ты тут надоўга.

— Добрая парада, але складана яе прымяняць. Мазгамі разумееш, але, калі кладзешся спаць і апаноўваюць упадніцкія думкі...

— Так, і гэта я заўважаю па нашай беларускай эміграцыі. Многія застапарыліся, ніяк не інтэгруюцца ў новае жыццё, у новае грамадства, не сацыялізуюцца. Прычым робяць гэта свядома.

Аднак давайце будзем сумленнымі: з’яжджаючы з Беларусі, мы ж сумуем не па бярозках ці Цнянскім вадасховішчы. Мы сумуем па людзях, па нашых успамінах, па сяброўстве і страчаных магчымасцях. Але па вялікім рахунку амаль усё наша асяроддзе эмігравала.

Плюс у Еўропе значна больш магчымасцей, чым у Беларусі. Для ўсяго: для бізнесу, самаразвіцця, прасоўвання культурнага складніка.

Трэба пачынаць размаўляць з мясцовымі, сябраваць, хаця б у рамках сваёй прафесіі, удасканальвацца. Тут вялікая колькасць мерапрыемстваў — тэатр, музыка, разнастайныя курсы. Таму не варта толькі жэрці, піць і апускацца ў негатыўны парадак навін: «Як усё дрэнна!»

Ёсць людзі, якія ўпэўненыя, што сорамна ўсім гэтым займацца, пакуль нашыя суайчыннікі сядзяць у турмах. Давай так: запазыч нешта новае ў сваёй прафесіі, у развіцці, культуры, мастацтве. Каб, калі мы вернемся ў сваю краіну, было што адбудоўваць на аснове ўжо новага досведу. Тады ў Беларусі не трэба будзе ў чарговы раз вынаходзіць ровар, мы прывязем яго з сабой (усміхаецца).

Адчуваеш, што вінаваты? Лічы, што робіш карысную справу, назапашваеш досвед, каб палепшыць будучыню сваёй краіны. Галоўнае — не замыкацца ва ўласнай ракавіне, тады, вядома, можна з глузду з’ехаць. Я ведаю такія прыклады, і гэта сумна.

— Гэта як пераехаць з адной турмы ў іншую — сваю ўласную?

— Так, і мы гэтую турму рэальна возім з сабой. Трэба прызнаць, што гэта нашая нацыянальная асаблівасць.

На маю думку, гэта ў прынцыпе характэрная рыса вымушанай эміграцыі. У мяне нямала прыкладаў людзей, якія на эміграцыі ўжо гады, але толькі ўсё больш тухнуць.

Ёсць і тыя, хто толькі эміграваў, але адразу пачаў разводзіць вакол сябе дзейнасць. Працягваюць жыць, карыстаючыся і новымі магчымасцямі. Адчуйце розніцу.

Павел Аракелян. Фота перададзеныя суразмоўцам

«У рэжыму няма стопара: яны будуць катаваць, шантажаваць, браць у закладнікі і забіваць»

— Наколькі лёгка далася эміграцыя вашай маме, чалавеку іншага пакалення?

— Безумоўна, ёй нашмат цяжэй. Але я стараюся вадзіць яе на розныя канцэрты, яна любіць музыку. Да нас можа прыехаць мая сястра з Украіны, маці не бачыла яе гадамі. Маем зносіны з сябрамі і знаёмымі.

Мама разумее, што як бы ні было цяжка — у яе двое здаровых дзяцей і абодва на волі. Для мамы гэта найважнейшае.

— У многіх родныя застаюцца ў Беларусі. Вы адразу прынялі рашэнне пераязджаць разам?

— Так, у мяне не было іншых варыянтаў. Я ўзяў усю сваю сям’ю, маму і ката, і з’ехаў у Вільню.

Калі б у мяне не было сям’і, я б, можа, нікуды б і не ірвануў. Але я разумеў, што, застаючыся ў Менску, магу сесці ў турму, і пра маю сям’ю не будзе каму клапаціцца. Спрацаваў у першую чаргу сыновы абавязак, чым грамадзянскі.

Думкі пакінуць сям’ю ў Мінску не было ў прынцыпе. Выдатна разумеючы, што рана ці позна ў Беларусі дойдуць да шантажу родных і блізкіх, захопу закладнікаў. Што яны зараз і робяць.

У рэжыму няма стопару: яны будуць катаваць пажылых, жанчын, дзяцей. Шантажыраваць, браць у закладнікі і забіваць. Калі б маці адмовілася з’язджаць, я б таксама застаўся ў Беларусі і сеў бы ў турму.

— Шмат хто дзівіўся, калі вы, яшчэ ў Мінску, задоўга да 2020-га, загаварылі па-беларуску. Цяпер вучыце літоўскую, калі гаворыце пра інтэграцыю ў мясцовае грамадства?

— Я ніколі мэтанакіравана не вучыў мовы. Літоўскую ўжо крышачку разумею, але пакуль не размаўляю. Да таго ж тут, у адрозненне ад Польшчы, усё старэйшае пакаленне гаворыць па-руску, а малодшае — па-англійску.

Іншая справа, літоўская — вельмі прыгожая старая мова, уражвальныя словазлучэнні. Я нават знайшоў кніжку са старой лаянкай, вельмі прыгожа гучыць. Спрабую размаўляць як атрымліваецца, і навакольныя да маіх недакладнасцяў ставяцца вельмі прыязна.

— Вы мне некалі расказвалі, што на прыпынку ў Мінску жанчына стукнула вас па галаве, з крыкамі: «Панаехалі!» Як у Вільні з гэтым?

— Такога не было. За паўтара года я пару разоў сутыкаўся з нейкай побытавай незадаволенасцю.

Хаця нядаўна мясцовыя журналісты бралі ў мяне інтэрв’ю на тэму «беларусы пагражаюць Літве ліцвінізмам». Маўляў, «Вільня наша». Я адказаў, што ў Беларусі, канешне, ёсць не вельмі псіхічна здаровыя людзі, але я такіх не сустракаў. Гэта хібнасць у выглядзе гарадскіх вар’ятаў.

Трэба аддаць належнае, літоўцы вельмі прыязна ставяцца да беларусаў. І важна быць удзячным, а не выступаць з пазіцыі «мне павінны» і «чаму недадалі». Нам у першую чаргу далі магчымасць знаходзіцца ў бяспецы.

Павел Аракелян. Фота перададзены суразмоўцам

«Паднімі свой бел-чырвона-белы сцяг і зрабі ўсё, каб абараніць яго»

— Калі шчыра, у 2020-м я мала ў што верыў. Мяне вараціла ад клана Ціханоўскай, але я, незалежна ад іхняй пазіцыі, сказаў сабе: «Ты столькі гадоў на сцэне падымаеш бел-чырвона-белы сцяг. І зараз, калі несімпатычны ніводзін чалавек у апазіцыі — падымі свой бел-чырвона-белы сцяг і зрабі ўсё, каб абараніць яго».

У мяне, як і ў многіх, да Ціханоўскай застаюцца вельмі простыя пытанні. Што з вамі было ў кабінеце Ярмошынай? Раскажыце пра падсправаздачнасць атрыманых сродкаў і іх мэтавае размеркаванне.

— Вы сказалі фразу «вараціла ад клана Ціханоўскай». Але як ні круці, яна прасоўвае ідэю Беларусі і беларускасці ў свеце і не дае забыцца пра нашае існаванне. Няўжо не так?

— Скажу не новую думку: усяму свету пляваць на Беларусь з высокай званіцы і ніколі інакш не будзе. Адзіная, каму не пляваць на Беларусь — гэта Расія, якая хоча зрабіць нашу краіну сваёй губерняй. Па факце яе трыкалор ужо практычна вісіць у нашай краіне.

Наш свет, беларусаў, пачынаецца і заканчваецца ў Беларусі. Усё як усюды: становіцца не пляваць на падзеі, калі яны тычацца менавіта цябе. Чалавек так уладкованы, што калі захварэла Мар’іванна з 8-га паверха, ты войкаеш, паспачуваеш — але на гэтым усё.

«Давайце не будзем падманваць адно аднаго. Гэта хуткае зняцце стрэсу»

— Заробкі музыкаў нестабільныя. Няма страху заўтра застацца без сродкаў?

— Мы паспелі прадаць кватэру ў Мінску, і гэтая падушка бяспекі трымае на плаву. Заўтра на вуліцу не выселяць. І гэта, канешне, падтрымлівае. Не трэба з раніцы прачынацца ў нервовым стане, пачынаць жыццё з нуля, працуючы на ​​убер.

— У Менску вы не толькі давалі канцэрты, але і працавалі фітнес-трэнерам. І пасля пераезду думалі працягваць.

— Я спрабаваў стаць фітнес-трэнерам у Вільні, але ў трэнажорнай зале не хочуць, каб у іх трэніраваў чалавек, які не валодае літоўскай мовай.

Павел Аракелян. Фота перададзеныя суразмоўцам

— Зразумела, што на эміграцыі не бывае ўсё гладка. Часам непрыемныя акалічнасці назапашваюцца і накрывае. Як ратуецеся?

— Я бухаю. Бяру пару літраў бурбона і тыдзень бухаю.

Не магу сказаць, што я рэкамендую гэты спосаб, але давайце не будзем падманваць адзін аднаго. Гэта хуткае зняцце стрэсу. Так, глабальна сітуацыя не зменіцца, але ў моманце гэта магчымасць не праваліцца ў панылую бездань.

Насамрэч лепшы спосаб і самая бяспечная спроба прыйсці ў сябе — гэта фізкультура. Рэгулярныя практыкаванні без надрыву. Атрымліваеш гармон радасці і крыху зніжаеш картызол, гармон стрэсу. Плюс трэнажорныя залы — гэта таксама варыянт сацыялізацыі, там прынята знаёміцца, і гэта, магчыма, ваша новае кола зносін. Гадзіна-паўтары некалькі разоў на тыдзень — ужо добра.

Прыходзіць разуменне, што такім чынам прыносіш сабе карысць. Адкладаеш тэлефон, сустракаеш прыемных людзей.

І гэта сапраўды лепш, чым блукаць па горадзе ў засмучэнні, скардзячыся самому сабе, што свет несправядлівы. Так, ён несправядлівы, але нічога новага не здарылася. Проста на гэты раз сітуацыя закранула асабіста цябе. Варта гэта прызнаць і пачынаць выкарасквацца любымі даступнымі спосабамі.