Грамадская кампанія «Будзьма беларусамі!» прадстаўляе другую частку арт-праекта «Словы мацней». У межах праекта кожную сераду ў 20:00 на нашым ютуб-канале будуць з’яўляцца відэаролікі, у якіх сучасныя беларускія аўтары чытаюць свае творы. У першым роліку свой верш «Анклаў» чытае паэт, перакладчык і музыка Віталь Рыжкоў.
Для каго гэты праект?
Для ўсіх, хто згубіўся ў сваім унутраным горадзе, каму не хапае энергіі, каму цяжка знайсці сілы і натхненне, каму баліць; для тых, хто не ведае, як выказаць свае пачуцці; для тых, хто верыць, і хто, ужо перастаў верыць; для тых, хто марыць, каб працягваць марыць; для тых, каму кожны дзень — змаганне, і для тых, хто перастаў ці ніколі не спрабаваў змагацца — усім-усім беларусам у Беларусі і за мяжой абавязкова для праслуховання.
Чаму?
Таму што гэтыя вершы — самы лепшы доказ таго, што словы мацней.
А яшчэ таму, што гэта сапраўднае відовішча — як аўтар чытае свой уласны твор — якое, між іншым, не так і лёгка ўбачыць ужывую ў сучасных умовах.
Глядзіце, натхняйцеся і дзяліцеся відэаролікамі!
Нагадаем, у першай частцы праекта «Словы мацней» сучасныя дзеячы культуры, якія пацярпелі ад пераследу і ўціску за культурніцкія акцыі пасля выбараў прэзідэнта 2020 года, чыталі творы сваіх папярэднікаў, асуджаных у сталінскія часы.
Для зручнасці мы сабралі ўсе ролікі праекта ў адзін плэйліст. Раім паслухаць.
А для тых, каму мала відэа, і хто хоча ўгледзецца-ўдумацца ў кожнае слова, публікуем верш, які чытае Віталь Рыжкоў.
Анклаў
Унутраны горад –
як верш з адзінай метафарай: пляскаты й просты.
Па ім у імжы вострай
лёгка прайсці ад мяжы да мяжы – абы было з кім.
Яго архітэктар сам, відаць, і не думаў, як тут будзе жыць:
ён ставіў мост у разліку, што рака сама прабяжыць пад мостам.
У самым цэнтры – каменная постаць,
як костка ў горле горада,
і раз на год з гонарам,
альбо без гонару,
тут праводзяць парады паразаў
і перамог.
Бывала дзіўна й сорамна,
калі падчас правядзення іх мог прысутнічаць хтосьці –
зазвычай на іх адзінока маршыруюць коскі
і вельмі рэдка бываюць госці.
Сумна й бязлюдна на цэнтральнай плошчы,
пад якой, невядома навошта,
па трубе цячэ памяць падземнай ракой.
Архітэктар так і не здолеў прыдумаць, што рабіць з ёй.
Для выпадковых людзей без імён –
квартал з ільготным жытлом,
тут рыпяць старыя арэлі з ветрам ва ўнісон,
і хіліць у сон:
стваральнік працаваў тут у сезон дажджоў, і ён
зрабіў спальным гэты раён.
На сцяне надпісы неразборлівым почыркам,
і на гэтыя вуліцы збочваць зусім не хочацца,
бо невядома, чыя тут вотчына.
Тут гарэлі будынкі, і пад заваламі яшчэ нехта варочаецца,
хай ідзе туды хто заўгодна, апроч мяне, я проста заплюшчу вочы
і пачакаю, пакуль усё скончыцца. Я невідочны.
Няўжо гэта сюды мы крочылі? Эй, давай паварочваем
і проста пакінем ноч над імі. Можа, і будзе тут іначай аднойчы,
але пакуль занадта змрочна – давай пройдземся моўчкі.
Хадзем далей
уздоўж цяністых алей,
дзе гнёзды звілі сівыя Сівілы
і з усёй сілы
ўслухоўваюцца ў цішыню,
але нічога не чуюць і дасылаюць жыхарам начныя жахі з ню,
якія я, дарэчы, таксама сню.
Ведаеш, часам тут не так ужо й змрочна, часам тут нават больш ці менш.
Ёсць правіла, якое, як жыццё, не зменіш,
калі падсвядома для існавання ты абярэш
месца, дзе павольней за ўсё пастарэеш, а можа і не памрэш.
Аднойчы я пасялюся ў верш.
У самым цэнтры каналізацыйны сток, куды ўвесь час нетаропка
ўслед за паводкай, сцякае горад, увесь анклаў, з дарогамі і высоткамі,
з насельнікамі і архітэктарам-недаробкам,
каб зрабіцца ўсім, што навокал,
і аднойчы ператварыцца ў кропку.
Віталь Рыжкоў — нарадзіўся 28 красавіка 1986 г. ў Магілёве. Скончыў аўтамеханічны факультэт БРУ (Магілёў). Фіналіст конкурсаў Беларускага ПЭН-цэнтру, прысвечаных стагоддзю газеты «Наша Ніва» (2007) і памяці К. Шэрмана (2009). Пераможца паэтычных слэмаў у Беларусі і Украіне, лаўрэат прэміі часопіса «Дзеяслоў» «Залаты апостраф» (2008), прэміі імя М. Багдановіча «Дэбют». Аўтар кнігі «Дзверы, замкнёныя на ключы» (2010), з дапаўненнямі перавыдавалася ва ўкраінскім выдавецтве «Крок» (Тэрнопаль) у 2014 годзе. Мае ўласны музычны рэп-праект Angst.
