Колькі дзіця будзе адаптавацца да новай ролі і як дапамагчы першакласніку адчуваць сябе камфортна ў школьным асяроддзі, партал Tochka.by спытаў у дзіцячага псіхалога Галіны Швец.
Фота: Ira Lichi / Shutterstock.com
Месяц выпрабаванняў
Сучасныя бацькі стараюцца свядома і адказна падысці да падрыхтоўкі дзіцяці да школы. Але ўсё адно паход у першы клас амаль для любога дзіцяці — моцны стрэс: новая для яго роля вучня, якая патрабуе пэўных паводзінаў і самастойнасці, невядомае асяроддзе...
«Уменне чытаць і пісаць — гэта яшчэ не ўсё. Важная гатоўнасць ўзаемадзейнічаць, кіраваць сваімі эмоцыямі, уменне кантактаваць з іншымі людзьмі — як з аднагодкамі, так і з дарослымі. Дзіця мусіць хацець вучыцца. Вы можаце звярнуцца да псіхолага, ён правядзе адпаведныя тэсты і дасць свае рэкамендацыі», — кажа Галіна Швец.
Бацькі, як ніхто, адчуваюць сваё дзіця: калі яны бачаць, што яшчэ не гатовы, лепш пацягнуць з першым класам. Інакш адаптацыя будзе праходзіць складана і з'явяцца цяжкасці на ўроках і з выкананнем дамашніх заданняў.
Прайшоў месяц, дзіця не адаптавалася: што рабіць?
Псіхолаг адзначае: магчыма, трывогу біць яшчэ рана. У сярэднім адаптацыя дзіцяці да школы можа праходзіць ад месяца да паўгода. У кожнага яна ідзе па-рознаму, у кагосьці мягчэй, а ў кагосьці — з сур’ёзнымі праблемамі — капрызы, непаседлівасць на ўроках, раздражняльнасць, пратэсты і нежаданне вучыцца. У складаных выпадках могуць з’явіцца праблемы са сном, апетытам і ўставаннем па раніцах.
І тут бацькам важна ведаць, як дапамагчы свайму дзіцяці.
«Трэба зразумець, што вы — не настаўнік. У вас зусім іншая функцыя — бацькоўская. Нельга ціснуць на дзіця і прымушаць яго. Важна захаваць даверлівыя адносіны і не адбіць у яго жаданне вучыцца. Штосьці можа і не атрымлівацца — гэта нармальна. Вы мусіце даваць дзіцяці падтрымку і верыць у яго. Калі ён будзе гэта адчуваць, з’явіцца больш упэўненасці ў сваіх сілах. Пры негатыве з вашага боку ў дзіцяці будуць такія ж эмоцыі ў адказ: вы сустрэнецеся з супрацьдзеяннем з яго боку», — тлумачыць Галіна Швец.
5 парад ад псіхолагаў, якія дапамогуць адаптавацца да школы
— Памятайце, што школа — гэта зона адказнасці дзіцяці. Гэта не выключае вашай дапамогі, але не перастарайцеся з ёй. Будзьце заўсёды побач, але не ператварайцеся ў хатняга настаўніка. Ваша функцыя — любіць дзіця, клапаціцца пра яго і забяспечыць яму ўсю падтрымку. Памятайце: перш за ўсё для свайго дзіця вы — мама.
⠀
— Не дазваляйце школе ўставаць паміж вамі і вашым дзіцяці. Гэты перыяд хутка скончыцца, і вашы адносіны застануцца на ўсё жыццё. І вельмі важна іх не сапсаваць. Вашы адносіны з дзіцяці важнейшыя за нявывучаныя ўрокі, спазненні і дрэнныя адзнакі.
⠀
— Памятайце: у школе вучыцца ваша дзіця, а не вы. Не трэба імкнуцца зрабіць з яго найлепшага вучня ў класе ці неяк паспрабаваць рэалізаваць свае амбіцыі. Найлепшае, што вы можаце зрабіць, — навучыць яго вучыцца: атрымліваць, аналізаваць інфармацыю і рабіць свае высновы. І так, гэты працэс спалучаны з памылкамі (у школе гэта дрэнныя адзнакі).
⠀
— Стварыце дома бяспечнае, прывабнае асяроддзе, так вучыцца дзіцяці будзе лягчэй. Што б ні адбывалася ў школе, у двары, у кружках — дома любяць, чакаюць і прымаюць любога.
— Дзецям настаўнікаў часта даводзіцца складаней за ўсё: бацькі-педагогі маюць схільнасць прад'яўляць свайму дзіцяці завышаныя патрабаванні. Калі вы адносіцеся да іх ліку, памятайце, што вашы адносіны з дзіцяці значна важнейшыя за тое, што пра вас падумаюць іншыя.
Фота з асабістага архіва Галіны Швец
Трэба адсочваць, у чым узніклі складанасці, і працаваць з кожнай канкрэтнай сітуацыяй. Напрыклад, калі дзіцяці цяжка мець зносіны з настаўнікам, трэба пра гэта пагаварыць з педагогам. Важна захаваць мяжу паміж «настаўнік заўсёды мае рацыю» і вашай першай рэакцыяй на такія канфліктныя сітуацыі: не забывайце, што, у першую чаргу, вы — бацька. З вамі дзіця мусіць адчуваць сябе ў бяспецы, не варта ў яго прысутнасці выслухоўваць крытыку з боку педагога і безапеляцыйна з ёй пагаджацца. Калі дзіця не мела рацыі, растлумачце яму дома, чаму тыя ці іншыя паводзіны недапушчаныя, але не трэба яго адчытваць.
Калі ж вы разумееце, што складанасці адаптацыі звязаныя з булінгам, — тут трэба тэрмінова разбірацца ў сітуацыі. Варта разумець, што ваша дзіця ў такой сітуацыі зусім ні пры чым. Канфлікт варта рашаць у школе: прыцягваць класнага кіраўніка, разбірацца.
