• budzma.org
  • Пра нас
  • Крама
Будзьма беларусамі! Будзьма беларусамі!
telegram Tiktok www.instagram.com/budzma/ Facebook.com vk.com twitter.com youtube.com
  • Актуаліі
  • Меркаванні
  • Гісторыя
  • Літаратура
  • Музыка
  • Гатуем з «Будзьма!»
  • Гісторыя за 5 хвілін
  • Трызуб і Пагоня
  • Сармат
  • Разумняты
  • Вандруем разам
  • Афіша
27.05.2022 | Грамадства

Ганна Янкута: «Беларусы на беларускім фестывалі не мусяць цясніцца, каб даць прастору для выказвання расіянам, якімі б добрымі яны ні былі»

Беларуская пісьменніца і перакладчыца Ганна Янкута спрабуе сфармуляваць свае аргументы  адносна дыскусіі, якая разгарнулася вакол прысутнасці расіян на беларускім фестывалі інтэлектуальнай кнігі «Pradmova», і  «сканструяваць нанова свае адносіны з «рускасцю»».


49.jpg
Фота by Юля Цімафеева

Прачытала некалькі дыскусій вакол прысутнасці расіян на беларускім фестывалі «Прадмова», і мне ў іх не хапае аргументаў. Хачу паспрабаваць калі не выказаць тое, што лічу важным, дык прынамсі зрабіць першы крок да фармулёвак. Бо мне здаецца, нам цяпер трэба перасабраць, сканструяваць нанова свае адносіны з «рускасцю» паводле нейкіх іншых прынцыпаў, і ніхто не ведае, як гэтыя прынцыпы мусяць выглядаць. Не ведаю толькі, каму гэта — нам. Беларусам? Беларускамоўным? Ну добра, напішу, што гэта мне, мне прыватна трэба гэтыя адносіны перасабраць, калі хтосьці таксама хоча — далучайцеся да абмеркавання.

Адразу скажу, што я не вельмі разбіраюся ў каланіяльнай тэорыі. Пэўныя працы чытала, але не заглыбленая ў тэму акадэмічна (магчыма, дарма, і магчыма, яшчэ заглыблюся), таму хутчэй разбірацца буду не тэарэтычна, а на ўзроўні штодзённых практык.

Такім чынам:

Шмат хто з маіх старэйшых сваякоў расказвае, што за іх часамі (якія, дарэчы, цягнуцца дагэтуль) гаварыць па-беларуску ў Беларусі было сорамна, тыя, што гаварылі, стараліся як мага хутчэй перавучыцца на рускую, пазбыцца беларускага вымаўлення. Нават я, беларускамоўная асоба, у Беларусі вельмі часта гавару па-руску, асабліва калі трэба не прыцягваць увагі (памежнікі, чыноўнікі) або па-хуткаму, без шуму і доўгіх тлумачэнняў вырашыць праблемы (дактары ў дзяржаўных паліклініках і бальніцах, зноў жа нейкія службы).

Вялізная колькасць беларускіх інтэлектуалаў гаворыць па-руску, піша па-руску, выступае па-руску. Большасць аналітычных матэрыялаў, якія я цяпер чытаю, пра сітуацыю ў Беларусі ў розных сферах, — па-руску. Шмат мастацкіх твораў (тут я маю на ўвазе пераважна не літаратурныя творы) у Беларусі ствараецца з апорай на рускую культуру. Людзі цытуюць расійскую класіку, расійскае (савецкае) кіно, расійскія (савецкія) песні. Калі чытацкія гурткі абмяркоўваюць сусветную класіку, яе ў большасці выпадкаў чытаюць у рускіх перакладах (нават пры наяўнасці беларускіх, што бывае не часта, але бывае).

Прыклады можна пералічваць бясконца.

Таму:

Я цалкам веру, што ёсць «добрыя рускія», не імперцы і г.д. Але мы (зноў гэтае мы!) не можам дазволіць сабе губляць час, сілы і эмоцыі на тое, каб з гэтым разбірацца.

Супольнасць беларускамоўных, увогуле супольнасць беларускай культуры — напраўду маленькая, у нас мала рэсурсаў, і падтрымкі аднекуль чакаць не варта, таму мы мусім перадусім дбаць пра сябе і падтрымліваць сваіх. І, вядома, украінцаў, бо ў тым кашмары, у якім апынулася Украіна, я не ўяўляю, як можна не падтрымліваць украінцаў усімі магчымымі спосабамі, нават калі ты маленькая і зусім не рэсурсная супольнасць.

Асабліва з улікам таго, што нашы праблемы — аднаго парадку і маюць адну крыніцу.

І таму я лічу, што беларусы на беларускім фестывалі не мусяць цясніцца, каб даць прастору для выказвання расіянам, якімі б добрымі яны ні былі.

Мы не можам сабе дазволіць пераймацца наконт культуры адмены і клапаціцца пра расіян, у нас хапае іншых, нашмат больш пільных для нас праблем. Расійская культура — гэта ўвогуле не наша праблема, яна нас не тычыцца.

І калі мы нават у мерапрыемствах, заяўленых як беларускія, не будзем максімальна даваць месца беларусам і беларускай мове (а таксама ўкраінцам і ўкраінскай мове, бо гл. вышэй), як мы ўвогуле плануем выплысці?


Апошняе ў рубрыцы:

valiancina_shauchenka
Грамадства

Памерла Крыстына Шманьда, праўнучка Францішка Багушэвіча

Крыстына Шманьда нарадзілася ў 1932 годзе ў леснічоўцы Падзялёная пад Смаргонню. Тады гэта быў Ашмянскі павет Віленскага...

valiancina_shauchenka
Грамадства

«Беларусь пачынаецца з цябе»: натхняльны сацыяльны ролік ад «Годна»

Арганізацыя «Годна» выпусціла сацыяльны ролік, мэта якога — натхніць беларусаў і беларусак на штодзённыя простыя,...

valiancina_shauchenka
Грамадства Літаратура

«Згаладаўся па вершах»: Зміцер Вішнёў пра будучыя кнігі і лабараторыю творчасці

Новая эпоха раскідала беларускіх літаратараў па свеце, знішчыла былыя асяродкі, дзе ўсе маглі раз-пораз сустракацца...

valiancina_shauchenka
Грамадства

Беларусы замежжа паспелі выкупіць эскізы роспісаў Чырвонага касцёла

Беларусы замежжа выкупілі эскізы роспісаў Чырвонага касцёла, якія былі выстаўлены на інтэрнэт-аўкцыёне ў Германіі,...

Апошнія навіны

    Грамадства
    Памерла Крыстына Шманьда, праўнучка Францішка Багушэвіча
    Грамадства
    «Беларусь пачынаецца з цябе»: натхняльны сацыяльны ролік ад «Годна»
    Грамадства Літаратура
    «Згаладаўся па вершах»: Зміцер Вішнёў пра будучыя кнігі і лабараторыю творчасці
    Грамадства
    Беларусы замежжа паспелі выкупіць эскізы роспісаў Чырвонага касцёла
    Грамадства
    Як беларускія нячысцікі зіму зімавалі
    Грамадства Літаратура Асоба
    Ганна Кандрацюк: «Было адзінства — нягледзячы на ўсе муры і межы, мы былі адным народам. Я хацела гэта зафіксаваць, бо цяпер незразумела, як будзе далей»
    Грамадства Гісторыя
    Аброчныя капліцы Беларусі як сродак ад эпідэмій
    Культура Літаратура
    «Бура і націск» у беларускай літаратуры
    Культура Мастацтва Тэатр
    «Кожнаму сваё — гэта не з Бібліі. Гэта фраза над брамай Бухенвальда»: у Варшаве адбылася чытка п’есы Канстанціна Сцешыка «Мароз»
    Хрусь і папалам
    Беларусы — вёска ды лапці? Новы выпуск відэапраекта «Хрусь і папалам»
    Культура Музыка
    Гурт Ilwood і Вераніка Круглова паказалі майстар-клас з песняй «Трансмутацыя» на словы Алеся Разанава
    Музыка
    Лявон Вольскі прэзентаваў «Эмігрантаў» у Вільні. Фотарэпартаж
    Грамадства Гісторыя Асоба
    Бацька беларускіх гісторыкаў і трох славутых паўстанцаў. Тэадор Нарбут
    Грамадства Кіно
    Фільм рэжысёркі-дакументалісткі Тані Свірэпы «Беларусь 23.34» абраны пераможцам фестывалю «Бульбамуві»
    Грамадства Гісторыя Асоба
    Томас Венцлава: Спрэчкі сыдуць, будзем мець дзве дзяржавы, гістарычна вельмі блізкіх і прыязных адна да адной

Афіша

  • 29.11

    ПАДЗЕЯ ДНЯ: Спектакль «Мора Хрысціны» ў Варшаве

  • 29.11 — 21.01Выстава Руфіны Базловай «Ніткі супраціву» ў Кутна-Горы
  • 29.11 — 30.11Выстава падвойных дываноў у Гродне
  • 29.11 — 08.01Выстава «Два Паэты, два Сусветы...» у Мінску
  • 29.11 — 05.12«Мы носім свой Дом у сабе». «DOM.» — персанальная выстава Аляксандра Кот-Зайцава ў Варшаве
  • 29.11 — 13.01Фотавыстава Kanaplev&Leidik «Тата ў тэлефоне» ў Варшаве
  • 29.11 — 30.11Выстава Алены Хатэнка «Усё з’яўляецца чымсьці іншым» у Мінску
  • 29.11 — 15.12Выстава Яраслава Кірвеля «Kirvelizm» у Варшаве

УСЕ ПАДЗЕI

Рассылка навінаў

Важнае пра нас

  • Што такое "Будзьма беларусамі!"
  • Асобы кампаніі
  • Усе праекты "Будзьма!"
  • Рэдакцыйная пошта: [email protected]

Папулярнае

    • Нічога нечаканага. Лявон Вольскі пра дазвол на ПМЖ за мяжой
    • Рэгіна Лавор: «Усё маё існаванне сканцэнтравалася на тым, каб яшчэ больш зберагчы, павялічыць і распаўсюдзіць нашу культуру»
    • Лідар «J:морс» заснаваў беларускамоўнае выдавецтва аўдыякніг
    • Лявон Вольскі прэзентаваў «Эмігрантаў» у Вільні. Фотарэпартаж
    • Тэст: пазнай архітэктурны стыль храма па фотаздымку
© Грамадская культурніцкая кампанія «Будьма беларусамі!», 2008-2019.
Логотип