Нашыя продкі гатавалі шмат страваў з рэшткаў іншых ласункаў. Гэта былі кашы, салаты, супы, яешні і, канешне ж, запяканкі. Іх гатавалі на наступны дзень пасля вялікіх святаў або знакавых падзеяў. Прапануем прыгатаваць запяканку з незвычайным начыненнем па старадаўнім беларускім рэцэпце. Такую запяканку часта рабілі пасля «тлустай вячэры» на Дзяды.
Запяканка з селядцом і Дзяды — дзе сувязь?
Запяканкі з бульбы сталі папулярнымі ў нашых продкаў у сярэдзіне ХІХ стагоддзя. У той час бульба акурат і стала для беларусаў «другім хлебам» і амаль штодня была на стале як у простых людзей, так і ў знаці. Пасля пышных застолляў на Дзяды, Каляды або Вялікдзень заставалася шмат ежы: варанага мяса, смажанай або салёнай рыбы, бульбы, грыбоў і іншага. Тады нашыя продкі і прыдумалі сумяшчаць часам несумяшчальныя прадукты ў адной страве і атрымліваць смачныя вынікі.
Запяканкі часта рабілі пасля «тлустай вячэры» на Дзяды, якія адзначаюць на пачатку лістапада і цяпер. Народныя прымаўкі «На Дзяды многа яды», «Наеўся, як на Дзяды» сведчаць што свята сапраўды было «тлустым і смачным». Перад Дзядамі заўсёды нарыхтоўвалі мяса і мясныя прадукты, каб пышна накрыць стол і гэткім чынам задобрыць продкаў.
Сярод страваў даволі часта былі варанае мяса, бульба і селядзец — танны і папулярны прадукт тады і цяпер. Селядзец з XVI па XVIII стагоддзі складаў адну з асноўных галінаў імпарту ў Рэч Паспалітую, яго пастаўлялі нават з Атлантыкі!
Калі для простых людзей гэтая салёная рыба была штодзённай ежай, у прыкуску з хлебам ці бульбай, то для заможных — адзін са складнікаў вытанчаных страваў: катлет, адмысловага масла, паштэтаў і нават калдуноў! Але для ўсіх селядзец быў неад’емнай часткай ранішняй бульбяной запяканкі з дадаткам мяса.
Як прыгатаваць запяканку з селядцом і цяляцінай
Цяляціну (можна выкарыстоўваць ялавічыну, бараніну або свініну) адварыць да гатоўнасці.
Падчас варкі ваду крыху прысаліць, усыпаць перца гарошкам і пару лістоў лаўрушкі.
Астылае мяса парэзаць дробным кубікам, такім жа чынам парэзаць філе селядца.
Цыбулю парэзаць дробна і абсмажыць на алеі ці тлушчы да залацістага колеру.
Звараную ў лупінах бульбу (такая бульба мае больш насычаны смак) стаўчы ў кашу, пры жаданні можна ўліць алей ці тлушч з-пад цыбулі або пакласці кавалак масла.
У кашу дадаць абсмажаную цыбулю, пасечаны кроп для водару, нарэзаную цяляціну і селядзец.
Уліць некалькі ўзбітых яек. Дадаць пару лыжак смятаны, перац і соль па смаку.
Усе інгрэдыенты добра вымешаць між сабой, каб яны нагадвалі аднародную кашу. Выкласці ў форму для запякання, пасыпаць паніровачнымі сухарамі.
Пячы каля 45 хвілін пры тэмпературы ў 200 градусаў.
Cтрава падаецца як у гарачым, так і ў халодным выглядзе. Цёплую запяканку смачней падаваць са смятанай і зелянінай.
