У Белавежскай пушчы змагаюцца з амерыканскім дрэвам-агрэсарам. Што гэта за яно і чым небяспечнае?

У цяперашні час сур’ёзную праблему і пагрозу біяразнастайнасці ўяўляюць сабой інвазійныя чужародныя віды, віды-прышэльцы або агрэсары. Укараняючыся ў прыроднае асяроддзе, яны імкліва распаўсюджваюцца ў раслінных супольнасцях, значна спрашчаюць і збядняюць іх, выцясняючы абарыгенныя расліны. Ва ўсіх на слыху цяпер барацьба з залатарнікам канадскім і баршчэўнікам Сасноўскага, піша сайт нацыянальнага парка Белавежскай пушчы.


prishelec1.jpg

Непрымірыма гэтая барацьба ідзе на асабліва ахоўных прыродных тэрыторыях, якія з’яўляюцца эталонамі натуральных гістарычна склаліся экасістэм, апорай яе захаванасці. Аднак не толькі травы могуць быць злоснымі пустазеллямі, некаторыя дрэвы таксама могуць прадстаўляць не меншую небяспеку для нашых лясных насаджэнняў. Адным з такіх відаў-агрэсараў, своеасаблівым дрэвам-пустазеллем, з’яўляецца прышэлец з Паўночнай Амерыкі — клён амерыканскі.

На тэрыторыі Белавежскай пушчы клён амерыканскі ўпершыню з’явіўся, верагодна, у 1930-1940-я гады як дэкаратыўная хуткарослая расліна. Першыя гербарныя зборы гэтага віду на тэрыторыі пушчы датаваныя 1948 годам, а ўжо ў 1956 годзе Acer negundo ўпершыню адзначаны па-за культуры ў раёне пушчанскай вёскі Белы лясок, г.зн. ужо тады ён пачаў паволі ўкараняцца ў мясцовыя раслінныя супольнасці.

У цяперашні час гэты чужаземец сустракаецца на тэрыторыі пушчы досыць часта, расце, галоўным чынам, уздоўж рэк і сажалак, каля населеных пунктаў, уваходзіць у склад падлеску розных лясных фармацый, расце на высечках, ўзлесках і ўздоўж дарог. Дык чым небяспечны клён амерыканскі?

Пры спрыяльных умовах ён фармуе суцэльныя зараснікі, асабліва ўздоўж рэк, замяшчаючы мясцовыя віды раслін і кустоў, і парушаючы ход натуральных сукцэсіі. Валодае высокай аллелапатычнай актыўнасцю — актыўныя рэчывы ліставога апада клёну дзейнічаюць як інгібітары росту, душачы развіццё ўсіх іншых раслін. Вельмі актыўна распаўсюджваецца насеннем.

Адно дарослае дрэва можа ўтвараць у год да 500 000 насення, якія маюць практычна 100%-ую ўсходжасць. Пылок клёну з’яўляецца магутным алергенам і ў вясновы перыяд выклікае моцную алергію ў адчувальных людзей.

Гэта адзін з найбольш агрэсіўных інвазійных відаў раслін флоры нашай рэспублікі. C 2011 года (паўторна ў 2016 г.) ён уключаны ў пералік відаў, якія аказваюць шкоднае ўздзеянне і (або) уяўляюць пагрозу біялагічнай разнастайнасці, жыццю і здароўю грамадзян, забаронены да вырошчвання.